Mangan – jak go suplementować, by być zdrowym? Są różne normy w zależności od wieku

Mangan naturalnie występuje w glebie, powietrzu i wodzie. Ten pierwiastek odgrywa istotną rolę w prawidłowym funkcjonowaniu organizmu, choć należy do mikroelementów, potrzebnych organizmowi człowieka w śladowych ilościach. Dzięki śladowym ilościom manganu odbywa się wiele ważnych procesów biologicznych u roślin, zwierząt, a przede wszystkim u ludzi.

Mangan uczestniczy w tworzeniu tłuszczów, tkanki łącznej, kośćca i wspiera proces krzepnięcia krwi oraz białek. Jego rola jest znacząca również w przypadku tworzenia się tyroksyny w tarczycy (hormonu produkowanego przez komórki pęcherzykowe tarczycy). Niedobór manganu często skutkuje zaburzeniami w płodności i w układzie krążenia, powoduje uszkodzenia stawów i kości, opóźnia wzrost u dzieci, przyspiesza osteoporozę, prowadzi do rozdrażnienia, a nawet depresji.

Do niedoboru manganu w organizmie dochodzi stosunkowo rzadko. Znacznie większe jest ryzyko nadmiaru tego pierwiastka, gdyż minerał ten ma tendencję do kumulowania się szczególnie wtedy, gdy dociera do organizmu drogą wziewną.

Nadmiar może powodować:

• zaburzenia nerwowe,

• depresję,

• problemy z pamięcią,

• bóle mięśni,

• drżenie rąk i nóg,

• trudności z chodzeniem,

• zaburzenia funkcjonowania tarczycy, układu krążenia, układu rozrodczego i wątroby.

Nadmierne spożycie manganu może ograniczać wchłanianie żelaza i prowadzić do anemii.

Każdy chciałby znać prawidłową dawkę składników mineralnych, niezbędnych do normalnego funkcjonowania zdrowego organizmu. Dlatego powstały różne rekomendacje dotyczące zapotrzebowania. Jednak wytyczne określające odpowiednie dawki na mangan różnią się od siebie w poszczególnych źródłach.

Wiele publikacji w ogóle nie określa dobowego zapotrzebowania na ten pierwiastek. Według Amerykańskiego Wydziału Zdrowia i Medycyny została ona określona na 1,8 mg manganu na dobę dla dorosłych kobiet i 2,3 mg (doba) dla mężczyzn. Inne wartości są rekomendowane w Australii i Nowej Zelandii - odpowiednio 5 i 5,5 mg w ciągu dobry, zaś Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) nie podała optymalnych dawek. W Europie z kolei przyjmuje się, że osoby dorosłe powinny przyjmować około 2-3 mg manganu na dobę.

Inne dawki zostały wyliczone w odniesieniu do dzieci:

• w przypadku niemowląt do 6. miesiąca życia właściwa jest dawka 0,003 mg,

• dla niemowląt do 6. miesiąca życia – 0,003 mg,

• dla dzieci w wieku od 1 do 3 lat – 1,2 mg,

• dla dzieci w wieku od 4 do 8 lat – 1,5 mg,

• dla dziewcząt w wieku od 9 do 18 lat – 1,6 mg manganu,

• dla chłopców w wieku od 9 do 13 lat – 1,9 mg,

• dla chłopców w wieku od 14 do 18 lat – 2,2 mg.

Lekarze zazwyczaj rekomendują również zwiększenie tego składnika w diecie u kobiet w ciąży i kobiet karmiących piersią, jednak najlepiej, by ta dawka została wskazana przez lekarza.

W przypadku zdrowych osób, które nie cierpią na żadne choroby utrudniające wchłanianie manganu, najlepszym rozwiązaniem jest odpowiednie odżywianie. Dieta chroniąca przed niedoborem manganu powinna być bogata w pełnoziarniste produkty zbożowe, orzechy, nasiona, rośliny strączkowe, zielone warzywa i owoce.

Jeśli dieta nie jest wystarczająca, a przeprowadzone badania wskazują na niedobór w tym zakresie, warto rozważyć suplementację. Takiej decyzji nie powinno się jednak podejmować samodzielnie – przyjmowanie jakichkolwiek suplementów bez konsultacji z lekarzem, bez wykonania podstawowych badań krwi, może skutkować niebezpiecznymi konsekwencjami zdrowotnymi.

Z tego względu w pierwszej kolejności zaleca się kontakt ze specjalistą, który po przeprowadzeniu wywiadu z pacjentem dopasuje odpowiednią dawkę dla danego organizmu, uwzględniając stan zdrowia i przyjmowanie innych leków, bądź innych suplementów. Trzeba mieć świadomość, że między manganem a innymi składnikami odżywczymi mogą występować korzystne i niekorzystne interakcje.

Wśród istotnych czynników, mających wpływ na skuteczność przyjmowania suplementu manganu, wymienia się kilka czynników. Wśród nich są:

• jakość zażywanych preparatów,

• regularność,

• prawidłowo dopasowana dawka.

Na lepsze wchłanianie tego składnika wpływa przyjmowanie go bez jedzenia produktów bogatych w wapń i fosfor. Te dwa pierwiastki mają bowiem negatywny wpływ na przyswajalność manganu. Chcąc zwiększyć tę przyswajalność, zaleca się łączenie produktów bogatych w mangan z witaminą C, która wspiera wchłanianie.

Źródło: "Encyklopedia witamin i składników mineralnych", Elizabeth Somer, wyd. Amber, 1997.

Źródła

1. Dagmara Dąbek