Klif - jak powstaje? Jakie są rodzaje klifów?
Klif to stroma, czasem pionowa ściana brzegu jeziora, morza lub oceanu. Powstaje wskutek podmywania brzegu przez uderzające fale wodne. Gdzie znajduje się największy klif na Ziemi? Czy w Polsce możemy znaleźć wybrzeża klifowe? Jakie znamy rodzaje klifów?
Klif - jak powstaje? Jakie są rodzaje klifów?
Jak powstaje klif?
Klif powstaje w wyniku niszczenia wysokiego brzegu poprzez falowanie i ciągłe przemieszczanie luźnego materiału skalnego (proces abrazji). Fale ustawicznie podcinają brzeg, co powoduje tworzenie się w nim zagłębień, zwanych podciosem brzegowym lub niszą abrazyjną.
Wraz z pogłębianiem się niszy coraz wyższe partie brzegu obrywają się i powstają strome urwiska. U podstawy klifu rozwija się słabo pochylona w kierunku zbiornika wodnego powierzchnia, która nazywamy platformą abrazyjną.
Rodzaje klifów
Uwzględniając aktualność procesu abrazji, możemy wyróżnić:
- klify żywe, czynne, aktywne - położone w strefie oddziaływania fal i niszczony przez nie; tworzą niemal pionową, ostro zarysowaną krawędź z wyraźną niszą abrazyjną u podstawy; razem z pogłębianiem się niszy brzeg się obrywa i cofa;
- klify martwe - w przeciwieństwie do aktywnym, położone są poza strefą oddziaływania fal, przez co nie podlega już procesowi abrazji; zazwyczaj pokryty jest grubą warstwą osadów stokowych;
- klify odmłodzone - martwe, które wskutek obniżenia się wybrzeża, podniesienia poziomu wody lub niezwykle silnych sztormów ponownie są podcinane przez fale.
Z uwagi na ułożenie warstw skalnych możemy wyróżnić:
- klify ześlizgowe - tworzą się w warstwach nachylonych w stronę zbiornika wodnego; modeluje go nie tylko proces abrazji, ale także osuwanie i ześlizgiwanie się materiału skalnego;
- klify strukturalne - tworzą się w warstwach nachylonych w stronę lądu.
Gdzie na świecie można znaleźć klify?
Wybrzeża klifowe występują między innymi w USA, Wielkiej Brytanii, RPA, Irlandii, a także w Polsce - w Jastrzębiej Górze, Orłowie czy Międzyzdrojach.
Największy klif na świecie, według Księgi rekordów Guinnessa, znajduje się na Hawajach, na północnym wybrzeżu wyspy Moloka'i, w okolicy Umilehi Point, a jego wysokość wynosi 1010 m n.p.m. Co ciekawe, na tej samej wyspie znajduje się również czwarty pod względem wysokości wodospad na świecie (Oloʻupena - 900 m n.p.m.).
Najpiękniejsze klify w Europie to m.in.:
- Etretat, Francja;
- Klify Moher, Irlandia
- Cinque Terre, Włochy;
- Białe Klify w Dover, Anglia;
- Klify Dingli, Malta;
- Latrabjarg, Islandia;
- Møns Klint, Dania;
- Preikestolen, Norwegia;
- Cabo Girao, Madera;
- Przylądek Świętego Wincentego, Portugalia.
