Kary za brak szczepień. Nawet 50 tys. grzywny i odmowa przyjęcia do żłobka

W Polsce obowiązek szczepień ochronnych wynika z ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych. Dotyczy wszystkich osób przebywających na terytorium kraju, a w przypadku dzieci, to rodzice są odpowiedzialni za jego realizację, czytamy w serwisie Infor. Nie oznacza to jednak, że szczepienie może zostać wykonane siłą. Przymus bezpośredni przewidziano tylko wtedy, gdy istnieje zagrożenie epidemiologiczne i podejrzenie szczególnie niebezpiecznej choroby.

Jak przypomina Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH–PIB, szczepienia obowiązkowe to nie tylko formalność – to element ochrony zdrowia całej populacji. Każde dziecko po narodzinach otrzymuje kartę uodpornienia i książeczkę szczepień, a każde szczepienie musi zostać poprzedzone badaniem kwalifikacyjnym, które wyklucza ewentualne przeciwwskazania medyczne.

Zobacz także: Wraca niebezpieczny trend. Są nowe zatrucia lekiem

Rodzice, którzy nie dopuszczają do szczepienia dziecka bez uzasadnienia medycznego, mogą zostać objęci postępowaniem egzekucyjnym. Wojewoda ma prawo nałożyć na nich tzw. "grzywnę w celu przymuszenia", której łączna kwota może sięgnąć 50 tys. zł. Jeśli mimo to rodzice nadal odmawiają, grozi im kolejna kara - do 1,5 tys. zł na podstawie Kodeksu wykroczeń, a sąd rodzinny może wszcząć postępowanie o ograniczenie władzy rodzicielskiej.

Eksperci podkreślają, że to nie tylko kwestia sankcji prawnych. Brak szczepień oznacza zwiększone ryzyko zachorowania na choroby, które w Polsce udało się niemal całkowicie wyeliminować – takie jak odra, błonica czy krztusiec.

Jak przekazuje Infor, od 17 października 2025 roku w Białymstoku zaczynają obowiązywać nowe zasady rekrutacji do publicznych żłobków. Zgodnie z uchwałą rady miasta, do placówek przyjmowane będą wyłącznie dzieci, które posiadają obowiązkowe szczepienia ochronne lub mają potwierdzone przeciwwskazania lekarskie.

Jak zapisano w uchwale: "Do żłobka przyjmowane są dzieci, które posiadają obowiązkowe szczepienia ochronne, zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych potwierdzone poprzez okazanie do wglądu książeczki zdrowia dziecka z wpisem wykonanych szczepień. W przypadku dzieci posiadających przeciwwskazania do szczepień potwierdzone zaświadczenie od lekarza specjalisty".

Władze miasta uzasadniają tę decyzję troską o bezpieczeństwo najmłodszych i zapobieganiem potencjalnym ogniskom chorób zakaźnych.

Zobacz także: Co trzeci młody człowiek doświadcza przemocy w sieci. Alarmujące dane

Z danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego PZH–PIB wynika, że liczba odmów szczepień w Polsce rośnie od dwóch dekad. W 2003 roku odnotowano niespełna 5 tys. uchyleń, w 2014 roku – 12,6 tys., w 2019 – ponad 48 tys., a w 2023 roku już 87 344 przypadki. Oznacza to wzrost niemal dwukrotny w ciągu ostatnich pięciu lat.

W przeliczeniu na 1 tys. osób w wieku 0-19 lat wskaźnik odmów wzrósł z 0,7 w 2012 roku do 11,8 w 2023 roku. Część odmów jest później cofana (np. po odroczeniu z powodów zdrowotnych), ale ogólny trend pozostaje jednoznaczny – coraz więcej rodziców rezygnuje z obowiązkowych szczepień.

Szczepienia chronią nie tylko zaszczepionych, ale też osoby, które nie mogą być zaszczepione ze względów medycznych. Im więcej dzieci nie zostanie zaszczepionych, tym większe ryzyko pojawienia się ognisk chorób zakaźnych.

Brak szczepień to więc nie tylko kwestia indywidualnego wyboru, ale również odpowiedzialności społecznej.

W przyszłości coraz więcej samorządów może pójść śladem Białegostoku, łącząc decyzje o przyjęciu dziecka do placówek publicznych z obowiązkiem szczepień.

Magdalena Pietras, dziennikarka Wirtualnej Polski

Źródła

1. Infor
2. Szczepienia Info