Jajko dla niemowlaka: od kiedy podawać?

Jajka to jedne z najbardziej wartościowych produktów żywnościowych. Zawierają znaczną ilość przyswajalnych składników odżywczych o wysokiej strawności. Są cennym źródłem aminokwasów, w tym egzogennych, i kwasów tłuszczowych (także nienasyconych z rodziny omega−3 i omega−6). Dostarczają witamin (zwłaszcza rozpuszczalnych w tłuszczach – A, D i E) i składników mineralnych (dominują sód, fosfor, chlor, potas, siarkę, wapń, magnez i żelazo).

Jajka są też jednym z bogatszych źródeł cholesterolu (jedno dostarcza ok. 186 mg tego składnika), który występuje głównie w żółtku jaja.

Całkowita wartość energetyczna jaja kurzego wynosi ok. 162 kcal/100 g.

Dzieciom zdrowym, bez alergii pokarmowej, jeszcze do niedawna wprowadzano jajka do diety po siódmym miesiącu życia, rozpoczynając od podawania żółtka w niewielkich ilościach. Białko mogło pojawić się w jadłospisie dopiero po ukończeniu przez dziecko pierwszego roku życia.

Te zalecenia jednak uległy zmianie. Według najnowszych wytycznych jajko w diecie niemowlaka można wprowadzić tak jak inne pokarmy uzupełniające, czyli między 17. a 26. tygodniem życia, przy czym podawać można zarówno samo żółtko, jak i całe jajko.

Białko jaja kurzego ze względu na cenny skład aminokwasowy stanowią międzynarodowy wzorzec białka dostarczanego dla człowieka. Uznaje się je za nutraceutyki o znaczeniu funkcjonalnym i żywieniowym, stąd zaleca się je spożywać regularnie.

Jajko dla niemowlaka to źródło:

• lizozymu (białka o działaniu przeciwbakteryjnym),
• lecytyny (ważnego fosfolipidu budującego każdą komórkę),
• retinolu (witaminy A),
• α-tokoferolu (witaminy E)
• immunoglobulin (przeciwciał).

Jajka zawierają składniki o działaniu przeciwdrobnoustrojowym, przeciwnowotworowym, wspomagającym działanie układu odpornościowego i przeciwdziałające nadciśnieniu.

Jak przygotować jajko dla niemowlaka?

Pierwsze jajko dla niemowlaka powinno być podane w niewielkiej ilości. Zaleca się, aby było dobrze ugotowane przez 10–15 min (a nie pasteryzowane, ani tym bardziej surowe!). Jeśli nie pojawią się objawy alergii jajko może gościć w diecie dziecka 2 razy w tygodniu.

W czasie wprowadzania jaja do diety dziecka warto kontynuować karmienie piersią.

Z czasem warto serwować dziecku jajeczniczę (białko powinno być dobrze ścięte), a także muffiny jajeczne.

Jajko to drugi po mleku krowim głowny alergen pokarmowy. Najczęściej uczulają owoalbumina, owomucyna, owomukoid (alergen dominujący) i lizozym, które znajdują się w białku jaja kurzego. W żółtku zaś występują potencjalnie uczulające α-liwetyna, globuliny i lipoproteiny.

Warto też pamiętać, że przeciwciała wydzielane w surowicy osób z alergią na białka jaj kurzych silnie reagują z białkami mięsa indyka.

Objawy alergii na jajko to najczęściej:

• wymioty,
• ból brzucha,
• pokrzywka,
• biegunka,
• zaostrzenie zmian związanych z atopowym zapaleniem skóry,
• świąd,
• napady astmy.

Uczulenie na jajka nie musi trwać całego życia. Większość dzieci pozbywa się tej klinicznej reaktywności w ciągu pierwszych 3-4 lat życia.

Alergia na jajka a szczepienie

Szczepionki przeciwko odrze, śwince i różyczce (MMR) oraz szczepionka przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu są produkowane na fibroblastach zarodków kurzych. Zawierają jednak nieznaczną ilość białka jaja kurzego i można je stosować u osób ze stwierdzoną alergią na to białko.

Dowiedziono, że szczepionka MMR nie zwiększa ryzyka wystąpienia poważnych reakcji alergicznych u pacjentów z alergią na białko jaja kurzego.

Jajko to produkt wyjątkowy: jest bardzo zdrowe i ma szerokie zastosowanie nie tylko w kuchni, ale też w medycynie (owoalbumina jest wykorzystywana w badaniach jako modelowe białko wywołujące odpowiedź immunologiczną).

Jeśli jednak nasze dziecko nie może ich spożywać, w wypiekach można je zastąpić:

• siemieniem lnianym (np. można je dodać m.in. do ciasta naleśnikowego, pamiętając, że 1 łyżka zmielonego siemienia lnianego wymieszana z trzema łyżkami gorącej wody zastępuje jedno jajko)
• rozdrobnionym widelcem bananem,
• musem jabłkowym,
• puree z suszonych moreli lub śliwek (te składniki mogą jednak zmienić smak ciasta).