Głużenie. Co to jest i jak wspierać rozwój mowy dziecka?

Głużenie u niemowląt (zwane dawniej gruchaniem) pojawia się ok. 2-3 miesiąca życia dziecka. "Wymawia" ono wtedy dźwięki zbliżone do samogłosek i spółgłosek, często tylnojęzykowe związane z leżącą pozycją, niekiedy trudne do zidentyfikowania, wykonując przy tym nieskoordynowane ruchy całego ciała (np. macha rączkami).

Nierzadko wiąże się to z dobrym samopoczuciem dziecka – głuży reagując na widok bliskiej osoby, kiedy jest wyspane i nakarmione.

Głużenie to zatem rodzaj zabawy, aktywności ruchowej, która sprawia dziecku przyjemność.

Dźwięki wydawane w okresie głużenia mają charakter wybuchowy i są spowodowane przypadkowymi ruchami narządów artykulacyjnych.

Głużenie zanika ok. 6. miesiaca życia, by u dzieci zdrowych przejść w gaworzenie, czyli kolejny etap rozwoju mowy (przebiega pod kontrolą słuchu i polega na powtarzaniu i naśladowaniu przez dziecko usłyszanych dźwięków z otoczenia).

Trudno wskazać przyczyny głużenia. To ważny etap w rozwoju mowy dziecka, który w przeciwieństwie do gaworzenia jest odruchem bezwarunkowym. Stanowi przedwerbalną formę komunikacji, do których należą również krzyk, gaworzenie, gestykulacja i ekspresja emocji.

Wszystkie te zachowania składają się na tzw. okres przedsłowny rozwoju języka i są fundamentem przyszłego rozwoju mowy.

To jak najbardziej naturalny i bardzo ważny element rozwoju dziecka. Niemowlę w ten sposób poznaje swój głos, bawi się nim, ćwiczy apart mowy i nawiązuje też więź z bliskimi. To też wskaźnik tego, że nasza pociecha jest spokojna, zrelaksowana, a co za tym idzie my jako rodzice również możemy poczuć się dobrze.

W ciągu 1. roku życia u dzieci kształtują się podstawy komunikacji. Poznaje ono werbalne podstawy języka ojczystego (ale też każdego innego języka, o ile rodzice komunikują się z niemowlęciem w sposób dwujęzyczny).

By jednak opanowało język w taki spoósb, by samo mogło komunikować się z otoczeniem, oprócz uwarunkowanych biologicznie predyspozycji, potrzebuje też kontaktu z mówiącym otoczeniem (dowodzą tego opisywane w literaturze przypadki dzieci dorastających w skrajnej izolacji, które nie opanowały języka).

Dlatego tak ważne jest, by mówić do dziecka, podtrzymywać z nim kontakt wzrokowy i wykorzystywać mimikę.

• Od pierwszych dni życia "rozmawiaj" z dzieckiem. Opowiadaj, co widzisz za oknem, jaka jest pogoda i co teraz będziecie robić. Być może wydaje się, że to pozbawione sensu, w rzeczywistości jednak to szalenie ważne dla rozwoju mowy dziecka. Pozwala też na budowanie więzi.
• Czytaj dziecku bajki. Idealnie, gdy uczynicie to rytuałem od chwili narodzin.
• Będąc w ciąży, ty, partner i rodzeństwo mówicie do dziecka. Maluszek w macicy od 5. miesiąca ciąży słyszy, co się dzieje na zewnątrz. Przez powłoki brzucha docierają do niego wasze głosy, muzyka i dźwięk ulicznego ruchu, gdy jesteś na spacerze.
• Mądrze wybieraj zabawki dla niemowląt. Im prostsze, tym lepiej.