Ćwiczenia ortograficzne - propozycje

Na rynku pojawia się wiele propozycji książkowych, które ułatwiają uczenie się reguł ortograficznych już od najmłodszych lat. Wiele ciekawych pomysłów proponuje też Internet, np. dyktanda on-line. Naukę ortografii można uatrakcyjnić, wykonując karty pracy razem z dzieckiem. Jakie ćwiczenia ortograficzne można wykorzystać, pomagając maluchowi w nauce?

Niżej znajduje się kilka propozycji ćwiczeń ortograficznych do wykorzystania w pracy z dzieckiem. Niektóre z nich można potraktować jako inspirację do ułożenia własnych zadań do nauki reguł ortograficznych i zasad pisown

Ćwiczenie ortograficzne 1. Przyporządkuj właściwe definicje wymienionym wyrazom: adwersarz, pręgierz, herbarz, psałterz, spichlerz, alkierz, preliminarz, lichtarz, formularz.

Dawna nazwa sypialni – …
Blankiet dokumentu urzędowego – …
Dzieło zawierające opisy i rysunki herbów – …
Budynek gospodarczy do przechowywania zboża – …
Rodzaj podstawki o różnych kształtach, na której osadza się świecę – …
Zbiór psalmów – …
Osoba występująca przeciw komuś, przeciwnik w dyskusji – …
Słup, przy którym w średniowieczu karano chłostą – …
Zestawienie przewidywanych wydatków i dochodów – …

Ćwiczenie ortograficzne 2. Uzupełnij dyktando, wpisując „rz” lub „ż”.

Mój p…yjaciel, p..ez absolutny p…ypadek, trafił do krainy sk…ydlatych olb…ymów, któ…y powie…yli mu p…epis na wytwa…anie pie…astych p…y…ądów umo…liwiających latanie nawet istotom cię…szym od powiet…a. Ich p…ywódca, mie…ący około t…ynastu stóp, dob…e znał ma…enia ludzkości. Był p…ekonany, ...e ko…ystanie z p…ekazanego p…yjacielowi sp…ętu będzie się rozp…est…eniać i w p…yszłości beztroskie bujanie w p…estwo…ach będzie powszechnym p…ywilejem. P…yjaciel mój szcze…e wie…ył w skuteczność u…ądzenia i zamie…ał propagować zaopat…enie w nie ka…dej rodziny, p…ewidując sp…eda… na ko…ystnych warunkach. Wracając p…ez dżunglę, powta…ał słowo po słowie p…epis na produkcję paliwa z liści macie…anki. Musiał coś jednak p…ekręcić, bo ani jedna z p…eprowadzonych prób nie p…yniosła po…ądanego rezultatu. W kręgach naukowców ut…ymywało się obu…enie i cię…ko padały oskar…enia o oszustwo. Gdy p…ewaga p…eciwników utwo…enia linii technologicznej do p…etwa…ania macie…anki stała się mia…dżąca, p…yjaciel odnalazł właściwe b…mienie p…episu. Zra…ony ju.. jednak do współpracy z p…emysłem sko…ystał z pierwszej nada…ającej się okazji wytwo…enia paliwa i po napełnieniu nim u…ądzenia odleciał.

Ćwiczenie ortograficzne 3. Do podanych wyrazów dopisz pokrewne, by można było zastosować wymianę ch:sz.

mucha – …
zawierucha – …
dach – …
Stach – …
ruch – …
suchy – …

Zobacz odpowiedzi na pytania osób, które miały do czynienia z tym problemem:

• Co powoduje niechęć do nauki? - odpowiada mgr Izabela Makowska-Trzeciak
• Jak zmotywować się do nauki? - odpowiada lek. Marta Gryszkiewicz
• Jak pomóc sobie w nauce? - odpowiada mgr Jarosław Żukowski

Ćwiczenie ortograficzne 4. Zamień podane wyrazy na liczbę mnogą.

konduktor – …
monter – …
spiker – …
kontroler – …
doktor – …

Ćwiczenie ortograficzne 5. Uzupełnij zdanie wyrazem „nie”. Zastanów się, jak napisać – razem czy oddzielnie?

Józio jest … uważny. … uważał dziś na lekcji. … wiedział, jak odpowiedzieć na zadane pytanie. Pani powiedziała, że jest … grzeczny.

Ćwiczenie ortograficzne 6. Do każdego wyrazu dobierz wyraz o znaczeniu przeciwnym.

przyjaciel – …
mało – …
wierzch – …
dołek – …
źle – …
lekko – …

Ćwiczenie ortograficzne 7. Lizaki ortograficzne – ćwiczenie polega na tym, że nauczyciel wypowiada wyrazy z określoną trudnością ortograficzną, a uczniowie podnoszą wybrany lizak z literą („h”, „ch”, „rz”, „ż”, „u”, „ó”), którą ich zdaniem zawiera wygłaszany wyraz.

Ćwiczenie ortograficzne 8. Przepisz, dodając przymiotniki.

bohater – czyn …
róża – zapach …
noga – piłka …
góra – potok …
źródło – woda …

Ćwiczenie ortograficzne 9. Odgadnij wyrazy. W każdym z nich znajduje się „ch”.

zamieszanie, nieporządek – ….
gradowa, burzowa – ….
ze strzechy lub z dachówek – ….
wzorowe, poprawne – ….

Ćwiczenie ortograficzne 10. Od podanych wyrazów utwórz wykonawców czynności.

malować – …
spawać – …
grać – …
myśleć – …
konsumować – …
leczyć – …

Jak wiadomo, w języku polskim jest mnóstwo zasad ortograficznych – pisownia „h” i „ch”, „rz” i „ż”, „ó” i „u”, ale również pisownia „nie”, pisownia wyrazów wielką literą czy reguły stawiania znaków interpunkcyjnych. Powyższe ćwiczenia mogą być wstępem do zgłębiania zasad ortografii i poznawania jej tajników.

Źródła

1. Częścik A., Ortografia co do głowy trafia, „Harmonia”, Gdańsk 1997, ISBN 83-7134-023-0.
2. Gawdzik W., Ortografia i gramatyka na wesoło, „Pax”, Warszawa 1990, ISBN 83-211-1129-7.
3. Zakrzewska B., Ortografia – twój sukces!, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 2000, ISBN 83-02-06980-9.