Alergia u dzieci

Objawy alergii u dziecka mogą pojawić się po kontakcie z wieloma różnymi substancjami.

Alergeny wziewne

Jednym z najbardziej powszechnych alergenów są roztocza. Te mikroskopijne insekty żyją w otoczeniu człowieka i żywią się milionami martwych komórek skóry, które złuszczają się każdego dnia. Roztocza to główny składnik kurzu. Można je znaleźć głównie w materacach, na zasłonach i dywanach. Alergie wziewne są często wywołane również przez pyłki wydzielane przez drzewa, chwasty i trawę. Alergie na pyłki są sezonowe. Wiele dzieci jest uczulonych także na pleśń. Jest to rodzaj grzyba rozwijającego się zarówno w budynkach, jak i na dworze w ciepłych, wilgotnych miejscach. W budynkach pleśń znajduje się zwykle w ciemnych miejscach pozbawionych dostępu świeżego powietrza, na przykład w łazienkach i wilgotnych piwnicach, a także pod zlewami. Oznaką obecności pleśni jest charakterystyczny zapach. Alergia u dzieci może być wywoływana także przez sierść i mocz zwierząt domowych. Winne alergii mogą być również karaluchy.

Alergeny pokarmowe

Za większość przypadków alergii pokarmowej odpowiada zaledwie kilka produktów. Wiele dzieci jest uczulonych na mleko krowie, co powoduje niewłaściwą reakcję układu odpornościowego po spożyciu mleka modyfikowanego na bazie mleka krowiego lub nabiału. Warto uświadomić sobie, że białko mleka krowiego znajduje się także w wielu gotowych produktach. Często za reakcję alergiczną odpowiedzialne są jaja. Postawienie diagnozy nie jest jednak łatwe, gdyż jaja wchodzą w skład wielu produktów dla dzieci. Dobrą wiadomością jest fakt, iż większość dzieci wyrasta z alergii na jaja przed ukończeniem pięciu lat. Reakcja alergiczna może być również następstwem spożycia owoców morza i skorupiaków. Białka zawarte w owocach morza mogą wywołać wiele różnych reakcji organizmu. Co ciekawe, alergia na owoce morza jest jedną z częściej występujących wśród osób dorosłych. Bardzo często występuje także alergia na orzechy ziemne. Jest to jedna z najcięższych alergii, która może stanowić zagrożenie dla życia. Według danych szacunkowych około połowa osób uczulonych na orzechy ziemne zmaga się również z alergią na migdały, orzechy włoskie, pekany, nerkowce, a nawet na ziarna słonecznika i sezamu. Częstym alergenem jest także soja. Alergia na soję jest bardziej powszechna u niemowląt niż starszych dzieci – około 30-40% niemowląt uczulonych na mleko krowie ma alergię na białko w mieszankach mlecznych na bazie soi. Białko soi jest często wykorzystywane w produkcji gotowych produktów spożywczych. W wielu z nich znajduje się również pszenica. Alergia na pszenicę jest często mylona z celiakią. Choroba ta jest spowodowana nadwrażliwością na gluten znajdujący się w pszenicy, owsie, życie i jęczmieniu. Celiakia rozwija się zwykle pomiędzy 6. miesiącem życia a 2. rokiem życia.

Inne popularne alergeny

Reakcja alergiczna może pojawić się nie tylko po spożyciu alergenu lub wdychaniu go, ale i po użądleniu przez owada. Organizm większości dzieci reaguje na użądlenie obrzękiem, zaczerwienieniem i swędzeniem skóry. Jeśli jednak dziecko jest uczulone na jad owada, mogą pojawić się dodatkowe, niekiedy groźne symptomy. Dzieci mogą być uczulone także na leki, zwłaszcza na antybiotyki. Nawet preparaty dostępne w aptece bez recepty mogą wywołać niepokojące objawy. Do popularnych alergenów należą również chemikalia znajdujące się w kosmetykach i środkach do prania. Kontakt z nimi może wywołać swędzącą wysypkę u dziecka.

Niekiedy u dzieci pojawiają się tak zwane reakcje krzyżowe. Maluch, który jest uczulony na pyłki może doświadczyć reakcji alergicznej po spożyciu jabłka, ponieważ ma ono w sobie białko zbliżone do tego obecnego w pyłku. Co ciekawe, dzieci uczulone na lateks są bardziej narażone na alergię na kiwi, banany i kasztany wodne.

Rodzaj symptomów alergii zależy od typu uczulenia, przy czym każde dziecko jest inne. Alergia może objawiać się pieczeniem oczu, katarem, kichaniem, zatkanym nosem, uczuciem ucisku w gardle, problemami z oddychaniem, a nawet omdleniem. Symptomy alergii mogą występować tylko od czasu do czasu lub przez cały rok. Alergeny wziewne mogą powodować tak zwany alergiczny nieżyt nosa, który ustępuje zwykle u osób pomiędzy 40. a 60. rokiem życia. Objawy alergii wziewnej to: kichanie, katar, zatkany nos oraz kaszel. Te symptomy występują zwykle wraz z pieczeniem, łzawieniem i zaczerwienieniem oczu. Objawy alergii pokarmowej zależą od ilości spożytego alergenu oraz stopnia wrażliwości organizmu na dany produkt. Po zjedzeniu alergizującego produktu może pojawić się swędzenie ust i gardła, wysypka, pokrzywka, skurcze brzucha, nudności, wymioty, biegunka, trudności z oddychaniem oraz szok. Z kolei alergia na użądlenie owada objawia się zazwyczaj obrzękiem gardła, wysypką na całym ciele, problemami z oddychaniem, nudnościami, biegunką oraz szokiem. Stosunkowo rzadko zdarza się, by po kontakcie z alergenem doszło do tak zwanego wstrząsu anafilaktycznego. Jest to gwałtowna, ciężka reakcja alergiczna, która stanowi zagrożenie dla życia dziecka. Niemal 80% przypadków wstrząsu anafilaktycznego jest wywołanych spożyciem orzechów.

Rozpoznanie niektórych alergii jest stosunkowo łatwe. Inne mogą być jednak wyzwaniem dla lekarza. Aby postawić diagnozę, zwykle przeprowadza się testy skórne na najczęstsze alergeny środowiskowe i pokarmowe. Testy można wykonać już u niemowląt, ale wyniki są bardziej wiarygodne u dzieci powyżej 2. roku życia. Nawet jeśli test skórny i badanie krwi wykażą alergię, do rozpoznania jej dochodzi tylko wtedy, gdy u dziecka pojawiają się objawy uczulenia.

Niestety, nie istnieje lekarstwo na alergię. Możliwe jest jednak łagodzenie jej symptomów. Najważniejsze jest ograniczenie kontaktu dziecka z konkretnym alergenem. Dodatkowo można stosować przepisane przez lekarza leki, na przykład leki antyhistaminowe oraz spraye steroidowe. Czasami lekarze zalecają immunoterapię, by zmniejszyć wrażliwość dziecka na dany alergen. Należy pamiętać, że zastrzyki są skuteczne tylko w przypadku alergenów wziewnych. Jeśli dziecko jest uczulone na jakiś produkt spożywczy, w żadnym wypadku nie powinno go spożywać.

Jeśli dziecko ma uczulenie na alergeny wziewne, zaleca się częste sprzątanie domu oraz usunięcie dywanu z pokoju dziecka. Ponadto warto uniemożliwić wejście domowych zwierząt do pokoju malucha i często je myć. W pokoju dziecka nie należy wieszać ciężkich zasłon i stawiać na półkach bibelotów, na których zbiera się kurz. Jeśli maluch jest uczulony na roztocza, warto zainwestować w specjalną pościel i materac. Jeżeli dziecko ma alergię na pyłki, w okresie pylenia należy zamykać okno w jego pokoju i zmieniać jego ubranie po przyjściu do domu. Natomiast dzieci uczulone na pleśń nie powinny przebywać w wilgotnych pomieszczeniach.