25 tydzień ciąży - zmiany w organizmie, proces ciąży, rozwój dziecka

W 25 tygodniu ciąży, czyli dwadzieścia trzy tygodnie po zapłodnieniu, dziecko mierzy 31 cm (wymiar CHL). Ciało dziecka nabiera właściwych proporcji, a skóra staje się różowa, choć nadal jest bardzo cienka i delikatna. W 25 tygodniu ciąży waga dziecka wynosi ponad pół kilogramów. Jak w tym czasie rozwija się maluch, jakie dolegliwości dokuczają przyszłej mamie?

1. Rozwój dziecka w 25 tygodniu ciąży

Układ szkieletowy dziecka w 25 tygodniu ciąży kostnieje, a mięśnie nabierają siły. Wszystkie kopnięcia malucha są dobrze wyczuwalne, a nawet widoczne na brzuchu mamy, tak że poczuć je może przyszły tatuś. Ponadto, po 24 tygodniu ciąży rozwija się układ oddechowy dziecka.

W 25 tygodniu ciąży dziecko wygląda już zupełnie jak miniaturka noworodka. Jego twarz, ręce i nogi są już ładnie rozwinięte i mają odpowiednie proporcje.

W dalszym ciągu rozwija się układ oddechowy, przygotowujący się do przejęcia funkcji dostarczania tlenu do małego organizmu. W płucach rozwijają się małe oskrzeliki i pęcherzyki płucne.

Zobacz film: "Jak twój maluszek rozwija się w brzuchu?"

Otwierają się dziurki w nosie, które wcześniej były zasklepione. W całym organizmie rozwijają się naczynka włosowate, które poprawiają ukrwienie tkanek, mięśni i narządów.

Dzieci nabierają coraz więcej sprawności fizycznej i świadomości otaczającego świata. Dziecko w tym wieku eksploruje przestrzeń macicy wokół siebie.

Dotyka i łapię pępowinę, swoje nogi, ręce i twarz. Jeśli masz bliźniaki – będą się dotykać nawzajem, wchodzić w interakcje – jest to początek rozwoju szczególnej więzi łączącej bliźnięta aż do śmierci.

Następuje intensywny rozwój kręgosłupa – formują się kręgi kostne, stawy i więzadła. Cała ta misterna konstrukcja będzie w przyszłości podtrzymywać ciężar ciała dziecka i pośredniczyć, przez zawarty w niej rdzeń kręgowy, w sterowaniu całym organizmem.

Na skutek skostnienia małych kostek w uchu wewnętrznym, dziecko słyszy coraz lepiej. Potrafi już rozpoznawać nie tylko twój głos, ale również głosy osób, z którymi przebywasz na co dzień. Co ciekawe, dzieci na tym etapie mocniej reagują na męskie głosy, które są niższe i lepiej przez nie identyfikowalne i słyszalne.

Jeśli więc przyszły tatuś będzie regularnie mówił do dziecka, to jego głos zostanie szybko zapamiętany i łatwiej mu będzie opiekować się noworodkiem w przyszłości.

Waga dziecka w 25 tygodniu ciąży wynosi 700 g.

Tabela. Szacowane, średnie wymiary płodu w 25 tygodniu ciąży. Opis skrótów zastosowanych w tabeli znajdziesz w artykule Biometryczne wymiary płodu.

Wymiar (mm)	Średnia	5 centyl	95 centyl
CHL	310	283	337
BPD	64	54	74
OFD	82	75	89
HC	232	217	248
AC	200	181	219
FL	46	42	49
Masa (g)	780	616	944

2. Zmiany w organizmie 25 tygodniu ciąży

Coraz szybszy wzrost dziecka i łożyska oraz coraz większa ilość płynu owodniowego powodują, że macica w 25 tygodniu ciąży jest już wielkości piłki do siatkówki.

W efekcie coraz trudniej będzie ci się poruszać. Problemem nie jest już sam przesunięty środek ciężkości – noszenie na co dzień tak dużego brzucha jest po prostu męczące.

Ubędzie ci trochę gracji w ruchu, nie będziesz już skakać jak sarenka, a raczej poruszać się majestatycznie jak leniwa lwica. Pamiętaj, wszystkie te zmiany mają charakter przejściowy, są to nowe doświadczenia, które wzbogacają twoją kobiecość, a które niedługo miną bezpowrotnie (albo powrócą przy następnej ciąży). Nie walcz z nimi, a doświadczaj ich pełną piersią!

Będziesz odczuwać trudności z nabraniem powietrza do płuc. Jest to spowodowane uciskiem macicy na przeponę. Mama musi teraz włożyć coraz więcej wysiłku w każdy oddech, same oddechy będą natomiast płytsze i będziesz oddychać więcej razy w ciągu minuty, tak jakbyś miała ciągle lekką zadyszkę.

Generalnie objaw taki jest normalny i nie jest powodem do niepokoju, jeśli jednak trudności z oddychaniem pojawią się nagle lub będą miały duże nasilenie, należy niezwłocznie udać się do szpitala lub wezwać pogotowie, gdyż może być to objaw poważnych powikłań ciąży.

W tym okresie, jeśli nie doświadczyłaś ich wcześniej, mogą pojawić się niebolesne, nieregularne skurcze macicy (tzw. skurcze Braxtona-Hicksa).

Są to lekkie napinania macicy, która ćwiczy do porodu i są niegroźne ani dla matki, ani dla dziecka. Jeśli jednak skurcze pojawiłyby się regularnie i były bolesne, trzeba jak najszybciej udać się do lekarza.

Szybko rosnący brzuch powoduje znaczne rozciąganie skóry, co objawia się swędzeniem. U niektórych kobiet mogą pojawić się ciemne, poprzeczne lub biegnące z góry na dół, wzdłuż brzucha, kreski - są to rozstępy. Aby zminimalizować ich ryzyko, należy nawilżać i masować skórę.

Za rozstępy w głównej mierze odpowiada skłonność genetyczna. Jeśli twoja mama je miała, również ciebie najprawdopodobniej nie ominą. W razie czego więc nie miej pretensji do producentów kremów – robili co mogli.

Na tym etapie ciąży możesz zacząć chrapać. Jeśli zostaniesz obudzona w nocy szorstkim „nie chrap” – nie zaprzeczaj, tylko wytłumacz partnerowi, że w ciąży jest to najzupełniej normalny objaw i z pewnością minie po rozwiązaniu.

Poproś go o wyrozumiałość i nieprzerywanie snu ciężarnej. Możesz zaopatrzyć partnera w stopery („korki”) do uszu, jeśli chrapanie będzie mu przeszkadzać w spaniu.

W dalszym ciągu towarzyszyć ci będą dobrze znane dolegliwości ciążowe, jak:

• bóle w pachwinach;
• bezsenność;
• częste zmiany nastrojów;
• bóle głowy;
• częste parcie na pęcherz;
• wzdęcia;
• zgaga;
• obrzęki nóg i stóp;
• zaparcia;
• hemoroidy.

3. 25 tydzień ciąży - proces ciąży

W okolicach 25 tygodnia ciąży, na skutek nacisku główki dziecka na kości miednicze, powodującego kompresję nerwów (nerw kulszowy) znajdujących się w tym rejonie, mogą wystąpić przewlekłe bóle, które zaostrzają się w momencie nagłego podjęcia aktywności ruchowej – jest to tak zwana rwa kulszowa. Ból pojawiał się będzie w krzyżu, nogach i pośladkach.

U niektórych kobiet dodatkowo obserwuje się zanikanie czucia w tych rejonach ciała czy mrowienie. Zwykle następuje ostre zakłucie w okolicach krzyżowych, które następnie bardziej tępo promieniuje aż do stóp.

Rwa kulszowa w 25 tygodniu ciąży nie jest częstym objawem, ale jest na tyle dokuczliwa, że może przysłonić całą radość z oczekiwanego macierzyństwa.

Bóle te dokuczają szczególnie w nocy, gdy zmieniasz pozycję podczas snu. Potrafią wybudzić cię ze snu i w dalszym ciągu przyczynić się do pogłębiania bezsenności i niewyspania.

Ból wywołany rwą kulszową, szczególnie jeśli pojawi się pierwszy raz i nagle, może być pomylony przez ciężarną z bólami porodowymi. Rozróżnienie tych dwóch rodzajów bólu jest stosunkowo proste.

Niestety w ciąży większość leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, które są skuteczne w redukcji bólu rwy kulszowej jest niemożliwa do stosowania ze względu na dobro dziecka.

Pozostaje pomoc fizjoterapeuta, masaże i czekanie na poród.

Czasem zdarza się, że dziecko zmienia pozycje w macicy i dolegliwości ustają. Pocieszające jest również, że wszystkie te objawy przejdą w momencie, gdy urodzi się dziecko.

Do tego czasu będziesz musiała sobie jednak jakoś poradzić. Poniżej znajdziesz kilka porad, które pomogą ci przejść przez ciążę z uśmiechem.

Tabela. Co robić, a czego unikać w razie pojawienia się rwy kulszowej w ciąży.

| Co robić? | Czego unikać? | | Śpij na twardym materacu, z poduszką dla ciężarnych. | Spania na miękkim materacu. | | Odpoczywaj, odpoczywaj i odpoczywaj, najlepiej leżąc na lewym boku. | Długiego siedzenia za biurkiem. | | Stój i chodź w możliwie prostej pozycji. | Garbienia i chodzenia brzuchem mocno wychylonym do przodu. | | Przy podnoszeniu (jeśli koniecznie musisz coś podnieść) nie schylaj się tylko kucaj, przenosząc ciężar na kolana. | Dźwigania ciężkich przedmiotów, schylania w pasie. | | Rozważ konsultację ze specjalistą, podjęcie fizjoterapii, masaże. | Leków przeciwzapalnych i przeciwbólowych, które mogą szkodzić dziecku. Nie udawaj, że wszystko jest w porządku. |

W przypadku pojawienia się rwy kulszowej możesz sobie pomóc poprzez zmianę materaca, na którym śpisz. Pamiętaj o odpoczynku, aby stawy nie były obciążone.

Dobrze byłoby również, gdybyś zadbała o swoją postawę, a więc chodziła wyprostowana. Ćwiczenia pod nadzorem fizjoterapeuty także mogą zwalczyć dolegliwości spowodowane przez rwę kulszową.