Ułożenie łożyska. Jakie ma znaczenie dla porodu?
Ułożenie łożyska w ciąży to temat, który może niepokoić wiele przyszłych mam. Prawdą jest, że łożysko ma ogromne znaczenie w rozwoju dziecka, a od sposobu jego ułożenia zależy, czy poród odbędzie się siłami natury czy konieczne będzie cesarskie cięcie. Jakie są położenia łożyska w trakcie ciąży? Jakie są potencjalne komplikacje związane z ułożeniem łożyska?
1. Łożysko w ciąży - jaką pełni rolę?
Łożysko to narząd płodowy, powstały z kosmówki i błony śluzowej macicy. Jego budowa przypomina krążek, choć jego kształt zależy od miejsca, w którym zagnieździł się zarodek w macicy.
Najważniejsza funkcja tego narządu to wymiana krwi między układem naczyniowym matki i płodu.
Dzięki łożysku krew matki i dziecka nie miesza się, a jednocześnie do malucha docierają niezbędne do życia substancje, jak pokarm i tlen. Przez ten narząd od dziecka odprowadzane są zbędne produkty przemiany materii i dwutlenek węgla.
Łożysko w ciąży także produkuje hormony ciążowe konieczne do jej utrzymania, a ich wytwarzanie zaczyna się od 10. tygodnia ciąży. W tym czasie łożysko, pełniąc funkcję hormonu endokrynnego, stopniowo przejmuje odpowiedzialność za produkcję hormonów, zastępując w tej roli ciałko żółte ciążowe.
Łożysko wytwarza:
2. Jakie znaczenie ma ułożenie łożyska w ciąży?
Ułożenie łożyska w ciąży zwykle nie ma wpływu na jej przebieg oraz stan zdrowia dziecka. Istotne jest jednak przy porodzie, ponieważ od jego ułożenia zależy, czy odbędzie się naturalnie - siłami natury, czy też poprzez operację - cesarskie cięcie.
Możemy wyróżnić łożysko ułożone prawidłowo - fizjologicznie oraz nieprawidłowo, które określamy terminem łożysko przodujące.
3. Nieprawidłowo ułożone łożysko - łożysko przodujące
Łożysko w ciąży może znajdować się na przedniej lub tylnej ścianie, w górnej części macicy. Jeśli wykształci się w dolnym odcinku macicy, pokrywając całkowicie lub częściowo wewnętrzne ujście szyjki macicy mamy do czynienia z łożyskiem przodującym.
Łożysko przodujące zwykle jest diagnozowane przed 20. tygodniem ciąży. Nie jest to wtedy jeszcze niebezpieczne - określamy je wtedy łożyskiem nisko położonym.
W jaki sposób może dojść do takiej sytuacji? Łożysko na tym etapie ciąży zajmuje wiele miejsca w małej macicy. W miarę rozwoju ciąży przesuwa się samoistnie do góry, dzięki rozciąganiu się macicy i rozrastaniu jej dolnej części.
Tego rodzaju niskie, nieprawidłowe ułożenie ciężarna powinna kontrolować podczas każdej wizyty.
Jeśli łożysko pozostanie w tej pozycji do końca ciąży i nie przemieści się ku górze, poród odbędzie się poprzez cesarskie cięcie.
3.1. Rodzaje łożyska przodującego
Z uwagi na położenie łożyska względem kanału szyjki macicy łożysko przodujące możemy różnicować na:
- łożysko centralnie przodujące - całkowicie pokrywa wewnętrzne ujście kanału szyjki, wiąże się z największą ilością powikłań;
- łożysko częściowo lub brzeżnie przodujące - pokrywa jedynie część ujścia wewnętrznego kanału szyjki macicy lub przylega do niego swoim brzegiem;
- łożysko nisko schodzące - nie pokrywa ujścia wewnętrznego kanału szyjki macicy, lecz jest zagnieżdżone od niego o około 2,5 cm.
3.2. Łożysko przodujące - czynniki ryzyka
Na ciążę z łożyskiem przodującym narażone są kobiety, które:
- miały poród przez cesarskie cięcie;
- były w ciąży powikłanej z wadami wrodzonymi płodu;
- przeszły kilka porodów;
- przebyły już ciążę z łożyskiem przodującym;
- były w ciąży bliźniaczej lub w ciąży wielopłodowej;
- przeszły zabieg łyżeczkowania macicy;
- ich łożysko w poprzedniej ciąży miało wady.
4. Jakie jest ryzyko i powikłania związane z nieprawidłowym ułożeniem łożyska?
Łożysko przodujące samo w sobie nie jest wadliwe, złe jest jedynie jego położenie. Funkcjonuje normalnie, a dziecko rozwija się prawidłowo.
Zagrożeniem jest ryzyko wystąpienia obfitego krwotoku, dlatego ciężarna z łożyskiem przodującym musi unikać wysiłku fizycznego, a także współżycia w ciąży. W niektórych przypadkach wymagana jest hospitalizacja.
