Ułożenie łożyska. Jakie ma znaczenie dla porodu?

Łożysko to narząd płodowy, powstały z kosmówki i błony śluzowej macicy. Jego budowa przypomina krążek, choć jego kształt zależy od miejsca, w którym zagnieździł się zarodek w macicy.

Najważniejsza funkcja tego narządu to wymiana krwi między układem naczyniowym matki i płodu.

Dzięki łożysku krew matki i dziecka nie miesza się, a jednocześnie do malucha docierają niezbędne do życia substancje, jak pokarm i tlen. Przez ten narząd od dziecka odprowadzane są zbędne produkty przemiany materii i dwutlenek węgla.

Łożysko w ciąży także produkuje hormony ciążowe konieczne do jej utrzymania, a ich wytwarzanie zaczyna się od 10. tygodnia ciąży. W tym czasie łożysko, pełniąc funkcję hormonu endokrynnego, stopniowo przejmuje odpowiedzialność za produkcję hormonów, zastępując w tej roli ciałko żółte ciążowe.

Łożysko wytwarza:

• progesteron;
• estrogeny;
• gonadotropinę kosmówkową;
• relaksynę;
• testosteron.

Ułożenie łożyska w ciąży zwykle nie ma wpływu na jej przebieg oraz stan zdrowia dziecka. Istotne jest jednak przy porodzie, ponieważ od jego ułożenia zależy, czy odbędzie się naturalnie - siłami natury, czy też poprzez operację - cesarskie cięcie.

Możemy wyróżnić łożysko ułożone prawidłowo - fizjologicznie oraz nieprawidłowo, które określamy terminem łożysko przodujące.

Łożysko w ciąży może znajdować się na przedniej lub tylnej ścianie, w górnej części macicy. Jeśli wykształci się w dolnym odcinku macicy, pokrywając całkowicie lub częściowo wewnętrzne ujście szyjki macicy mamy do czynienia z łożyskiem przodującym.

Łożysko przodujące zwykle jest diagnozowane przed 20. tygodniem ciąży. Nie jest to wtedy jeszcze niebezpieczne - określamy je wtedy łożyskiem nisko położonym.

W jaki sposób może dojść do takiej sytuacji? Łożysko na tym etapie ciąży zajmuje wiele miejsca w małej macicy. W miarę rozwoju ciąży przesuwa się samoistnie do góry, dzięki rozciąganiu się macicy i rozrastaniu jej dolnej części.

Tego rodzaju niskie, nieprawidłowe ułożenie ciężarna powinna kontrolować podczas każdej wizyty.

Jeśli łożysko pozostanie w tej pozycji do końca ciąży i nie przemieści się ku górze, poród odbędzie się poprzez cesarskie cięcie.

Rodzaje łożyska przodującego

Z uwagi na położenie łożyska względem kanału szyjki macicy łożysko przodujące możemy różnicować na:

• łożysko centralnie przodujące - całkowicie pokrywa wewnętrzne ujście kanału szyjki, wiąże się z największą ilością powikłań;
• łożysko częściowo lub brzeżnie przodujące - pokrywa jedynie część ujścia wewnętrznego kanału szyjki macicy lub przylega do niego swoim brzegiem;
• łożysko nisko schodzące - nie pokrywa ujścia wewnętrznego kanału szyjki macicy, lecz jest zagnieżdżone od niego o około 2,5 cm.

Łożysko przodujące - czynniki ryzyka

Na ciążę z łożyskiem przodującym narażone są kobiety, które:

• miały poród przez cesarskie cięcie;
• były w ciąży powikłanej z wadami wrodzonymi płodu;
• przeszły kilka porodów;
• przebyły już ciążę z łożyskiem przodującym;
• były w ciąży bliźniaczej lub w ciąży wielopłodowej;
• przeszły zabieg łyżeczkowania macicy;
• ich łożysko w poprzedniej ciąży miało wady.

Łożysko przodujące samo w sobie nie jest wadliwe, złe jest jedynie jego położenie. Funkcjonuje normalnie, a dziecko rozwija się prawidłowo.

Zagrożeniem jest ryzyko wystąpienia obfitego krwotoku, dlatego ciężarna z łożyskiem przodującym musi unikać wysiłku fizycznego, a także współżycia w ciąży. W niektórych przypadkach wymagana jest hospitalizacja.