Znieczulenie do porodu naturalnego: zalety i wady

Ból porodowy wywołuje skrajne emocje. Dużo się o nim mówi, niekiedy wręcz nim straszy. Trzeba jednak od razu powiedzieć: ból to nieodłączny element porodu. Związany jest ze skurczmi macicy oraz rozwieraniem się szyjki. Informuje rodzącą, co dzieje się z jej ciałem i jak powinna reagować. Jego natężenie jest zależne od fazy porodu, czasu jego trwania, intensywności, a także uwarunkowań psychologicznych młodej mamy.

Trzeba jednak pamiętać, że każda z nas odczuwa ból porodowy inaczej. Dla niektórych kobiet, będzie on znośny, dla innych – na tyle intensywny, że może nawet zahamować akcję porodową. Nie ma jednak możliwości jego całkowitego wyeliminowania.

By złagodzić dolegliwości bólowe w czasie porodu, stosuje się różne metody łagodzenia bólu. Są to:

• metody niefarmakologiczne (m.in. masaż, stosowanie technik oddechowych, korzystanie z wody, TENS, hipnoza porodowa) – nie wywołują skutków ubocznych ani u rodzącej, ani u dziecka, ich użycie nie zaburza naturalnego przebiegu porodu;
• metody farmakologiczne (m.in. analgezja wziewna, dożylne lub domięśniowe stosowanie opioidów, znieczulenie zewnątrzoponowe ciągłe (ZZO), znieczulenie podpajęczynówkowe).

Trudno jednoznacznie odpowiedzieć na to pytanie. Wiele kobiet poprzestaje na metodach niefarmakologicznych, ale warto wiedzieć, że pacjentka ma prawo również do znieczulenia farmakologicznego.

Jedną z najczęściej wybieranych metod jest znieczulenie zewnątrzoponowe do porodu, którego podanie jest interwencją medyczną i wymaga obecności anestezjologa. Decyzję o jego podaniu ostatecznie podejmuje lekarz, najczęściej na życzenie rodzącej.

Znieczulenie zewnatrzoponowe do porodu podawane jest przez cewnik założony w okolicy lędźwiowej. Lek działa po ok.15 min od podania. Niestety, nie zawsze może być zastosowany. Przeciwwskazania do ZZO to m.in.:

• zaburzenia świadomości,
• zaburzenia krzepnięcia krwi,
• zakażenie skóry w miejscu wkłucia,
• trombocytopemia,
• stwardnienie rozsiane,
• niektóre choroby i wady serca,
• niewyrównane nadciśnienie tętnicze.

Znieczulenie miejscowe do porodu można podać dopiero wtedy, gdy akcja porodowa jest odpowiednio zaawansowana (rozwarcie szyjki macicy wynosi 4 cm). Niekiedy kobieta może usłyszeć, że na podanie leku jest już za późno i lekarz odmawia ZZO. Dzieje się to najczęściej wtedy, gdy rozwarcie wynosi 9-10 cm. Istnieje wówczas ryzyko, że znieczulenie najsilniej zadziała w czasie parcia, co może niekorzystnie wpłynąć na przebieg porodu.

Dawniej trzeba było za nie zapłacić nawet kilkaset złotych. Dziś znieczulenie przewodowe do porodu jest bezpłatne i przysługuje rodzącej w ramach NFZ. Tyle rozporządzenie ministra zdrowia, w praktyce jednak dużo zależy od dostępności anestezjologa. W wielu szpitalach brakuje lekarzy tej specjalizacji, a to oznacza, że ta metoda łagodzenia bólu nie zawsze może być dostępna dla młodej mamy.

Znieczulenie zewnątrzoponowe jest bardzo skuteczne. Nie wpływa na stan świadomość kobiety i jej układ oddechowy. Obniża odczuwany ból, co znacząco poprawia komfort młodej mamy. Lek nie ma też wpływu na dziecko. Nie przenika do pokarmu, co oznacza, że kobieta może od razu karmić piersią.

Ale ma też minusy, do których należy m.in. ograniczenie możliwości przemieszczania się, co wynika z konieczności monitorowania tętna dziecka (KTG). Nie można też zapominać, że jest to metoda inwazyjna, co oznacza, że niesie ze sobą ryzyko powstania powikłań lub wystąpienia działań niepożądanych (m.in. powikłania neurologiczne, krwiak przestrzeni zewnątrzoponowej, czy ropień przestrzeni zewnątrzoponowej). Te jednak występują bardzo rzadko.