Wzdęty brzuch u dziecka – przyczyny i postępowanie
Wzdęty brzuch u dziecka jest cechą typową dla niemowląt i małych dzieci do około 3. roku życia. Za charakterystyczną postawę odpowiada rozwijający się układ ruchu. Jest to uznawane za normę. Duży brzuch u starszego dziecka może mieć różne przyczyny, głównie ze strony układu pokarmowego, co zwykle wymaga kontaktu z lekarzem.
1. Co oznacza wzdęty brzuch u dziecka?
Wzdęty brzuch u dziecka nie zawsze jest powodem do niepokoju. W 1. roku życia jest to uznawane za normę. U zdrowego dziecka naturalnie zaokrąglony brzuch zanika około 3. roku życia, choć ta granica zależy od tempa jego rozwoju.
Dlaczego dziecko ma duży brzuszek? Uwypuklenie jest związane głównie z rozwojem motorycznym i układu ruchu dziecka. Niemowlę nie ma jeszcze dostatecznie wykształconych mięśni brzucha, które utrzymałyby wszystkie narządy w jego obrębie. Struktury są jeszcze za słabe, więc dziecko szuka kompensacji między innymi za pomocą zmiany ustawienia miednicy.
Ponadto na wygląd i kształt dziecka wpływa nieproporcjonalność rozmiarów narządów wewnętrznych w stosunku do wielkości ciała. Brzuszek dziecka staje się mniej zaokrąglony w okolicach 2. urodzin, kiedy żołądek przestawia się z pozycji poziomej na pionową.
Za zaokrąglony kształt brzucha odpowiada także proces oddychania u dziecka (przepona przesuwa się nisko, przez co przestrzeń wokół pępka zostaje nadęta) oraz odcinek lędźwiowy kręgosłupa, który u małych dzieci pozostaje naturalnie zaokrąglony (naturalna lordoza lędźwiowa, obok lordozy szyjnej i kifozy piersiowej, jest jedną z trzech naturalnych krzywizn kręgosłupa człowieka).
2. Wzdęty brzuch u dziecka – przyczyny zaburzeń i patologii
Wzdęty brzuch u dziecka bywa powodem niepokoju rodziców. Nic dziwnego, może być on objawem wielu dolegliwości, zwłaszcza gdy staje się twardy i bolesny. Co odpowiada za duży brzuch u dziecka 6-letniego czy wzdęty brzuch u dziecka 4-latka?
Według specjalistów najczęstsze przyczyny wzdętego brzucha u dziecka to zaburzenia trawienia, wzdęcia i zaparcia.
Wzdęcia mogą być skutkiem alergii pokarmowej, na przykład tak zwanej skazy białkowej. Zaparcia zwykle są związane z niewystarczającą ilością błonnika, pojawiają się też w ramach rozszerzania diety (zmieniona konsystencja pokarmów z płynnej na stałą). Łagodzi je odpowiednia dieta i stałe godziny posiłków, a także przyjmowanie bakterii probiotycznych.
Gdy przy wzdętym brzuchu pojawiają się gazy, które dziecko wydaje podczas leżenia na brzuchu, przyczyną mogą być trudności w trawieniu laktozy, cukru obecnego w pokarmie kobiecym, mleku krowim i mleku modyfikowanym. Co robić? W ułatwieniu i usprawnieniu trawienia laktozy pomoże stosowanie mleka modyfikowanego bez laktozy lub enzym laktaza, który po konsultacji z lekarzem można nabyć w aptece.
Inne możliwe przyczyny wzdętego brzucha to celiakia, zapalenie wyrostka i pasożyty.
Kiedy wzdęty brzuch może być objawem poważniejszej choroby?
Jeśli obserwuje się nienaturalnie wydęty brzuch, gorączkę, nudności, ból w prawej, dolnej części brzucha oraz ogólne słabe samopoczucie, można podejrzewać zapalenie wyrostka robaczkowego. W takiej sytuacji ważne jest, by jak najszybciej skontaktować się z lekarzem.
U dzieci, które mają więcej niż 3 lata, a wzdęciom brzucha towarzyszy wysypka oraz charakterystyczne objawy, takie jak bardzo jasna skóra, chude nogi i ręce, zahamowany wzrost, nawracające biegunki, obniżona odporność na wirusy i bakterie, zmiany nastroju, problem może stanowić celiakia. Choroba trzewna, o której mowa, ma podłoże genetyczne. Nie można jej wyleczyć, a jedynie kontrolować za pomocą ścisłej diety bezglutenowej.
Wzdęty brzuch u dziecka oraz wodniste biegunki, nudności, ból brzucha, brak apetytu przy jednoczesnym uczuciu pełności brzucha, mogą wskazywać na pasożyty. W takiej sytuacji należy skontaktować się z lekarzem, który zaleci stosowne leczenie. Polega ono na podawaniu różnych preparatów.
3. Co na wzdęty brzuch u dziecka?
Jakie domowe sposoby mogą pomóc na wzdęty brzuch u dziecka? Jeżeli za zaokrąglony brzuszek odpowiadają problemy z trawieniem, gromadzeniem się gazów czy zaparciem, pomóc może:
- delikatny masaż brzucha wykonywany w kierunku zgodnym z ruchem wskazówek zegara,
- położenie na brzuchu ciepłej, ale nie gorącej pieluszki bądź termofora (np. z pestek wiśni) na kilka minut,
- karmienie piersią czy butelką w pozycji pionowej, co pozwoli uniknąć połykania nadmiaru powietrza; warto zwrócić uwagę zarówno na prawidłową technikę przystawiania do piersi, jak i dobrze dobrany smoczek do butelki,
- unikanie produktów spożywanych przez dziecko lub mamę karmiącą je piersią, które mogą powodować wzdęcia, takich jak napoje gazowane, kapusta, groch czy fasola,
- ćwiczenia, takie jak delikatne unoszenie i opuszczanie nóżek dziecka w kierunku brzuszka,
- regularne karmienie dziecka, unikanie długich przerw między posiłkami.
Jeśli wzdęcia u dziecka są uciążliwe, pojawiają się często bądź towarzyszą stale, warto skonsultować się z pediatrą. Lekarz, po badaniu przedmiotowym i podmiotowym (wywiad lekarski i badanie fizykalne), ewentualnie wykonaniu badań dodatkowych, wykluczy bądź potwierdzi problemy zdrowotne i zaordynuje stosowne leczenie bądź postępowanie. Wystający brzuch u dziecka powyżej 3. roku życia zawsze powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
