Wodonercze u dzieci - przyczyny, objawy, leczenie

Wodonercze u dzieci jest coraz częściej diagnozowane, ponieważ mnóstwo kobiet wykonuje badanie USG w ciąży - badanie to pozwala wykryć tego rodzaju nieprawidłowości u płodu. Czym jest wodonercze? Jest to stan, w którym nerki są obrzęknięte moczem na skutek blokady lub zwężenia cewki moczowej. Zanim badanie USG stało się standardowo stosowane w badaniach prenatalnych, wodonercze było zwykle diagnozowane u dzieci w wieku 3-4 lat. Według danych szacunkowych przypadłość ta dotyczy nawet 2% wszystkich dzieci, głównie chłopców. Co to jest wodonercze? Czy wodonercze może się cofnąć? Jak pozbyć się zastoju w nerce?

1. Co to jest wodonercze?

Wodonercze jest powikłaniem dolegliwości chorobowych, atakujących drogi moczowe (pęcherz moczowy, moczowody i cewkę moczową). Choroba ta, to mówiąc najprościej, zaleganie moczu w nerce (zastój w nerce).

Pojawia się, gdy właściwie produkowany mocz przechowywany jest w nerce i nie może zostać zupełnie wydalony. W efekcie nerka ulega jednostronnemu lub obustronnemu, niebezpiecznemu poszerzeniu.

Zobacz film: "Co należy wiedzieć na temat fizjologii dwulatka?"

Aby zrozumieć, czym jest wodonercze, musimy znać podstawową budowę układu moczowego, do którego należą moczowody, pęcherz moczowy i cewka moczowa.

Jedną z podstawowych funkcji nerek jest usuwanie końcowych produktów przemiany materii i substancji obcych dla organizmu, pozostawiając jednocześnie niezbędne związki takie jak aminokwasy i glukoza. Inną funkcją nerki jest produkcja hormonów - kalcytrioly i erytropoetyny.

Z każdej nerki odchodzą moczowody, które doprowadzają mocz do pęcherza moczowego. Zwykle mają długość 28-34 cm, moczowód prawy zazwyczaj jest krótszy od lewego o około 1 cm. Możemy wyróżnić część miedniczą oraz brzuszną moczowodu.

Moczowody uchodzą do pęcherza moczowego, stanowiącego "magazyn moczu", stale wydzielanego przez nerki. Może mieć różną pojemność, która czasem wynosi nawet 700 cm³. Uczucie parcia na mocz ma miejsce dużo wcześniej przed jego zupełnym wypełnieniem - zwykle przy obecności około 300 cm³ płynu.

Ostatnim elementem układu moczowego jest cewka moczowa, która usuwa mocz poza organizm. Jedną z różnic w budowie anatomicznej cewki moczowej u obydwu płci jest jej długość. U kobiet wynosi do 5 cm, u mężczyzn zaś do 20 cm.

2. Przyczyny wodonercza u dzieci

Trzy główne przyczyny wodonercza u dzieci to:

• obrzęk nerek, który nie ma wpływu na ich funkcjonowanie;
• niedrożność cewki moczowej w miejscu, w którym łączy się z nerką;
• odpływ pęcherzowo-moczowodowy (nieprawidłowy przepływ moczu z pęcherza do cewki moczowej i z powrotem do nerek).

Do wodonercza u dzieci może przyczynić się również:

• ektopowy moczowód;
• zbyt szerokie moczowody;
• zaburzenia funkcjonowania nerek z powodu tkanki torbielowatej;
• pęcherz neurogenny;
• zatrzymanie moczu w pęcherzu na skutek emocji;
• zwężenie zastawki w cewce moczowej (występuje tylko u chłopców);
• obrzęk moczowodów.

3. Objawy wodonercza u dzieci

U dzieci z łagodną, a nawet umiarkowaną postacią wodonercza nie pojawiają się zwykle żadne niepokojące objawy. Jednak w przypadku ciężkiego wodonercza może dojść do uszkodzenia nerek objawiającego się infekcjami, bólem oraz krwawieniem.

Wodonercze - objawy? Dziecko może odczuwać ból w czasie wydalania moczu, mieć gorączkę, ból pleców oraz nieprzejrzysty mocz.

Choroba nerek może powodować trudności z opróżnieniem pęcherza moczowego – wydalanie moczu może być nieregularne lub niekontrolowane.

4. Rozpoznanie i diagnoza wodonercza u dzieci

Wodonercze u dzieci jest zwykle diagnozowane na dwa sposoby. Prenatalne badanie USG może wykryć, że płód ma rozszerzone nerki. Badanie USG może wskazać na wodonercze również podczas badania innego problemu zdrowotnego u dziecka, na przykład infekcji dróg moczowych lub nietrzymania moczu.

Prenatalne badania USG wykrywają wodonercze u płodu jednego na 100. Gdy lekarz zaobserwuje wodonercze, zwykle konieczne jest przeprowadzenie dodatkowych badań, by ocenić stan zaawansowania choroby.

Tego typu testy są ważne, ponieważ rozpoznanie wodonercza i wczesne leczenie ewentualnej nieprawidłowości może pomóc w uniknięciu infekcji dróg moczowych oraz trwałego uszkodzenia lub zbliznowacenia nerek.

5. Leczenie wodonercza u dzieci

Czy wodonercze jest wyleczalne? Odpowiedź brzmi: tak. Zwykle lekarz przepisuje antybiotyk w niskiej dawce do codziennego stosowania. Antybiotyki zalecane w leczeniu wodonercza są specyficzne dla dróg moczowych i mają znikome skutki uboczne. Rodzaj leku zależy od wieku dziecka, jego wagi oraz ewentualnej alergii dziecka.

Antybiotyki stosuje się, by wodonercze nie wywołało infekcji nerek. Po wykonaniu zdjęć rentgenowskich lekarz ocenia, jak długo dziecko powinno przyjmować antybiotyk. Niekiedy istnieje konieczność przeprowadzenia operacji – jeśli jednak wodonercze nie jest spowodowane niedrożnością moczowodów, jest duża szansa na to, że przypadłość ustąpi samoistnie.

Dzieci z IV stopniem wodonercza – najcięższą postacią choroby – są zazwyczaj poddawane operacji rekonstrukcji miedniczki nerkowej, by nerki mogły się udrożnić.

Czy wodonercze może samo ustąpić? Wodonercze u noworodka, podobnie jak u starszego dziecka może się cofnąć. W większości przypadków u najmłodszych dzieci nie pojawiają się żadne objawy, mocz w nerce mija samoistnie, jedynie nerki pracują ciężej, aby wyrównać nieprawidłowości.

6. Czy wodonercze u dzieci jest groźne?

Czy wodonercze jest groźne i konieczne jest leczenie tego schorzenia? Taką decyzję podejmuje jedynie lekarz, po zleceniu odpowiednich badań i przeprowadzeniu wywiadu.

Jakie konsekwencje może mieć nieleczone wodonercze? Może pojawić się:

• roponercze - zastój moczu w nerce sprzyja zakażeniom układu moczowego, co prowadzi do pojawiania się ropy w układzie kielichowo-miedniczkowym nerki, któremu towarzyszy odmiedniczkowe zapalenie nerki; groźnym powikłaniem tego schorzenia może być m.in. urosepsa;
• odmiedniczkowe zapalenie nerek;
• nieprawidłowe zakwaszenie moczu, prowadzące do kamicy nerkowej.

Czasem niewielkie wodonercze u dziecka może pozostać nieleczone, ponieważ jest duża szansa, że wraz z rozwojem dziecka wszystko wróci do normy bez szkody dla miąższu nerek.

Zdarza się jednak, że konieczna jest operacja. Jeśli potrzebne jest leczenie, nie powinniśmy go zbytnio odwlekać, ponieważ operacje wodonercza nie wiążą się z dużą ilością powikłań i nawrotów nieprawidłowości.