Urlop wychowawczy 2021. Ile trwa? Kto może z niego skorzystać?

• Urlop wychowawczy reguluje art. 186 Kodeksu pracy.
• Po zakończeniu urlopu wychowawczego jest on wliczany do okresu zatrudnienia pracownika.
• By uzyskać urlop wychowawczy trzeba przepracować co najmniej sześć miesięcy (pod uwagę brane są też wcześniejsze okresy zatrudnienia).
• Urlop wychowawczy nie jest obowiązkowy.
• Urlop wychowawczy może trwać maksymalnie 36 miesięcy (w przypadku dzieci z orzeczoną niepełnosprawnością można go wydłużyć o kolejne 36 miesięcy).

Kiedy skończy się urlop rodzicielski i macierzyński, rodzice mogą wykorzystać urlop wychowawczy, by sprawować osobistą opiekę nad dzieckiem. Mogą z niego skorzystać oboje rodziców (nie równocześnie). Trwa maksymalnie 3 lata, ale nie trzeba wykorzystać całej puli od razu. Na urlopie wychowawczym można być miesiąc, kilka tygodni lub rok (maksymalnie daje się go podzielić na pięć części).

Najczęściej sytuacja wygląda tak, że mama lub tata biorą urlop wychowawczy do czasu, aż ich pociecha nie pójdzie do przedszkola, ale uwaga! - urlop wychowawczy nie może trwać dłużej niż do końca roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 lat.

Urlop wychowawczy nie jest tak popularny jak urlop rodzicielski również dlatego, że nie jest płatny. Wynagrodzenia za czas opieki nad dzieckiem nie płaci ani pracodawca, ani ZUS. Wyjątek stanowi sytuacja, kiedy pracownik pobiera zasiłek rodzinny, co oznacza, że nie przekracza kryterium dochodowego, które w 2021 r. wynosi 674 zł w przeliczeniu na członka rodziny. Może wówczas wnioskować o tzw. zasiłek wychowawczy. Obecnie wynosi on 400 zł miesięcznie.

Na urlopie wychowawczym można wykonywać pracę na rzecz zarówno swojego pracodawcy, jak i innego przedsiębiorcy. Warunek jest jeden: obowiązki zawodowe nie mogą kolidować z opieką nad dzieckiem.

Wniosek o urlop wychowawczy składa się u swojego pracodawcy, który nie może go odrzucić. Dokument składa osoba uprawniona do skorzystania z niego nie później niż 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia korzystania z tego urlopu.

Dokument należy złożyć w formie pisemnej (nie jest istotne, czy zostanie napisany odręcznie czy wydrukowany, ale podpis zawsze musi być oryginalny i własnoręczny).

Urlop wychowawczy przysługuje każdemu zatrudnionemu rodzicowi, jednak nie każdy z niego korzysta. Większość nie decyduje się na niego dlatego, że nie jest płatny, a co za tym idzie – przez czas jego trwania jeden z rodziców nie otrzymuje wynagrodzenia, na co nie każdy może sobie pozwolić. Istnieje co prawda możliwość zatrudnienia w oparciu o umowę zlecenie lub umowę o dzieło, ale nie zawsze rodzic zgodzi się na takie rozwiązanie.

Trzeba też wyraźnie zaznaczyć, że nie każdy może sobie pozwolić na dłuższą przerwę w pracy. W niektórych zawodach dłuższa nieobecność może skutkować pozbawieniem szans na awans lub rozwój.

Ale urlop wychowawczy ma też sporo zalet, z których najważniejszy jest czas spędzony z dzieckiem. To idealne rozwiązanie dla osób, które nie mają możliwości lub nie chcą odprowadzać swojej pociechy do żłobka czy przedszkola.

Zaletą urlopu wychowawczego jest też jego elastyczność. Można wybierać go w częściach, dostosowując do swoich potrzeb.