Sprawdź, co możesz przekazać dzieciom w genach
Warto poznać historię swojej rodziny, ponieważ pewne zespoły chorobowe możemy odziedziczyć razem z genami. O ile większość z nas zna schorzenia przenoszone przez bakterie, wirusy i grzyby, to nadal zagadką pozostają choroby genetyczne. Tymczasem dotyczą one ok. 30 mln Europejczyków, w tym od 1,3 do 2,6 mln Polaków. Co możemy przekazać dzieciom w genach?
Schorzenia układu krążenia i cukrzyca
Według statystyk, choroby układu krążenia występują rodzinnie. Jeżeli rodzic cierpi na nadciśnienie, chorobę wieńcową czy miażdżycę, istnieje duże prawdopodobieństwo, że i dziecko będzie się zmagało z taką chorobą. Podobnie jest w przypadku cukrzycy - z badań wynika, że rodzice mogą "obarczyć" wadliwymi genami dzieci, u których w przyszłości rozwinie się choroba.
Ale pamiętajmy, że na przypadłości cywilizacyjne duży wpływ ma tryb życia – używki, dieta bogata w tłuszcze czy brak aktywności fizycznej, zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia chorób układu krążenia, nowotworów czy cukrzycy. Osoby z grupy ryzyka powinny szczególnie dbać o swoje zdrowie - robić regularne badania i konsultować ze specjalistami niepokojące objawy.
Nowotwory
Również niektóre nowotwory są uwarunkowane genetycznie. Potwierdzone zostało między innymi dziedziczenie raka jelita grubego, dlatego w przypadku, gdy rodzic doświadczył choroby, warto wykonać kolonoskopię już po 25. roku życia.
Przekazywany z pokolenia na pokolenie bywa także rak jajnika oraz rak piersi, a u mężczyzn nowotwór prostaty. Jednak dziedziczenie określonych sekwencji genowych dotyczy zaledwie od 3 do 8 proc. wszystkich zachorowań na dane nowotwory. Czerniak, rak nerki oraz tarczycy to rodzaje nowotworów, w przypadku których najrzadziej obserwuje się dziedziczenie.
Choroba Gauchera
To rzadka choroba genetyczna, która jest uwarunkowana zaburzeniami w przemianie tłuszczów. U pacjentów występuje brak określonego enzymu, co wpływa na gromadzenie się tłuszczów w różnych narządach i komórkach ciała, np. w szpiku kostnym, śledzionie i wątrobie.
Schorzenie skutkuje anemią, małopłytkowością, uczuciem zmęczenia, ciągłym osłabieniem, tendencją do krwawień z nosa i dziąseł oraz bólów kości. Chorzy często cierpią na załamania kości, a w ostrej postaci obserwuje się upośledzenie umysłowe.
Choroby skórne
Wiele chorób skórnych również ma podłoże genetyczne. Jeśli bliscy krewni cierpią na łuszczycę, bielactwo czy alergię, wzrasta ryzyko, że takie schorzenia pojawią się też u dzieci. Należy pamiętać, że maluch wcale nie jest skazany na los rodziców. Owszem, ma większe predyspozycje, że choroba się rozwinie, ale nigdy nie ma pewności. Dużą rolę odgrywają również czynniki środowiskowe oraz indywidualne cechy dziecka.
Hemofilia
Niegdyś nazywana była chorobą królów, ponieważ wiele przypadków hemofilii występowało w rodach królewskich. Jest to dziedziczna choroba krwi, która wynika z niedoborów czynnika krzepnięcia. Jak przenosi się na dzieci?
Jeżeli mężczyzna choruje na hemofilię i zwiąże się z kobietą, która przenosi wywołujący ją gen, wówczas prawdopodobieństwo choroby u ich dzieci wynosi 50 proc. Jeśli chory mężczyzna ma potomstwo z kobietą, która nie ma przenoszącego chorobę genu, wówczas córki będą dziedziczyły uszkodzony gen (nazywa się je wówczas nosicielkami hemofilii), ale synowie już nie.
Choroba Pompego
Rzadka, ale poważna choroba Pompego, jest schorzeniem metabolicznym, które bardzo często jest przekazywane w genach. Polega na tym, że organizm nie rozkłada glikogenu do glukozy, przez co ten odkłada się w mięśniach (również sercowym i oddechowym). W konsekwencji dochodzi do zaniku mięśni.
Na początku choroby chory szybko się męczy, miewa duszności. Nierzadko cierpi na bóle głowy, obniżoną koncentrację i bezsenność. Z czasem ma ograniczone możliwości chodzenia i problemy z oddychaniem.