Rozwój dziecka do 12 miesiąca

Kiedy tylko ujrzysz dwie kreseczki na teście, zastanawiasz się jakie będzie twoje dziecko. Czy będzie podobne do Ciebie, czy do męża, jaki będzie miało kolor oczu i barwę włosów. Zastanawiasz się czy będzie to chłopiec, czy dziewczynka. Tysiące myśli kłębi się w głowie. Potem myślisz: „to wszystko nieważne, najważniejsze żeby było zdrowe”.

1. Jaki jest noworodek?

Kiedy maleństwo wreszcie przychodzi na świat, jest maleńkie i bezbronne. Jeszcze zanim otworzy oczka, wie czego chce. Nie pragnie niczego oprócz ciepła mamy i poczucia bezpieczeństwa. Na początku maluch przesypia większą cześć dnia i nocy. Budzi się, kiedy jest głodny. To między innymi dzięki karmieniu tworzy się niesamowita więź między tobą a dzieckiem.

Maleństwo zna twój zapach, głos, widzi twoją twarz, czuje bicie serca. Otoczone miłością i opieką zasypia spokojnie, instynktownie czując, że ma kochających rodziców, którzy zadbają o całą resztę. Przez pierwszy rok dzieci uczą się najintensywniej. Gdyby ktoś zrobił zawody na szybkość uczenia to wygrałyby właśnie niemowlęta.

Pamiętaj jednak o tym, że dzieci nie są jednakowe. Jedne uczą się szybciej, inne wolniej. Ważne jest to, by nie wymuszać na nich nauki umiejętności, na które nie przyszedł jeszcze czas. To dziecko i jego wewnętrzny rozwój decydują, jakie i w jakim czasie posiądzie umiejętności.

2. Rozwój miesięcznego dziecka

Zobacz film: "Prawidłowy rozwój dziecka [Specjalista radzi]"

Noworodek przychodzi na świat z bezwarunkowymi odruchami. Większość z nich zaniknie pod koniec czwartego miesiąca życia.

• Odruch Moro – przestraszone nagłym ruchem lub hałasem dziecko gwałtownie rozprostowuje rączki i nóżki, a następnie przyciska rączki i nóżki do siebie, zaciskając piąstki.
• Odruch chwytny – maluch zaciska palce na Twoim kciuku lub innym podanym przedmiocie z taką siłą, że jesteś w stanie unieść dziecko do góry.
• Odruch Babińskiego – kiedy połaskoczesz dziecko po podeszwie stopy, małe palce zegną się do środka, natomiast duży palec wygnie się do góry.
• Odruch Rootinga – kiedy delikatnie muśniesz dziecko w policzek, ono delikatnie odwróci główkę w tę stronę i otworzy buzię, gotowe do ssania.
• Odruch kroczenia – podtrzymując dziecko w pozycji pionowej pod paszkami w taki sposób, by stópkami dotykało ziemi zobaczysz, jak stawia krok za krokiem, jakby chodziło.

Dziecko w pierwszym miesiącu życia krzyczy w sposób niezróżnicowany, wykazuje silne reakcje odruchowe, silnie reaguje na dotyk, uspokaja się wzięte na ręce i przytulone, nie potrafi utrzymać prosto główki bez podparcia, ustawia rączki w zasięgu wzroku i ust.

Noworodek przyjmuje ułożenie płodowe, ze zgiętymi kończynami, energicznie je zgina i rozprostowuje.

Leżąc na brzuchu, na krótką chwilę potrafi podnieść główkę oraz przekłada ją z lewej strony na prawą. Skupia wzrok na przedmiotach oddalonych o 20-30cm, ma tendencję do „uciekania” wzrokiem i okresowo do zezowania.

Miesięczne dziecko boi się głośnych dźwięków, woli barwy czarno-białe lub inne kontrastowe zestawienia kolorów.

3. Drugi miesiąc życia dziecka

Dziecko dwumiesięczne opanowuje ruchy mięśni, szyi, tułowia i barków, leżąc na brzuchu potrafi lekko unieść główkę i trzymać ją w tej pozycji przez około 10 sekund.

Maluch zaczyna odpowiadać uśmiechem na uśmiech, zaczyna wodzić wzrokiem za przesuwanym kolorowym przedmiotem, wydaje dźwięki przypominające samogłoski „o” i „a”.

W pozycji pionowej zachowuje chwiejnie wyprostowaną postawę, a podtrzymywane w pozycji pionowej - dobrze kontroluje ustawienie głowy. Noworodek dotykając podłoża ugina nogi.

Kiedy maluszek zobaczy coś, co mu się spodoba, może wyrażać swoje zainteresowanie całym sobą – macha energicznie rączkami, nóżkami, wierci się, a nawet wyciąga rączkę w kierunku interesującego przedmiotu (choć jeszcze nie potrafi go uchwycić). Rośnie apetyt dziecka.

Lekarze określają to jako skok rozwojowy. Maluszek może domagać się karmienia częściej niż w pierwszym miesiącu - nawet częściej niż co godzinę.

W ciągu kilkunastu najbliższych dni ustali się zapewne nowy rytm karmień, prawdopodobnie około ośmiu, dziewięciu razy na dobę. W tym okresie maluch doskonali ruchy głowy. Gdy usłyszy jakiś dźwięk (najczęściej znajomy głos), będzie próbowało obrócić ją w tym kierunku.

4. Trzeci miesiąc życia dziecka

Dziecko leżąc na brzuszku potrafi utrzymać uniesioną główkę przez około 1 minutę. Doskonale odróżnia intonację głosu, śmieje się całą buzią, jest radosne, wykonuje z radości wiele trzepoczących, bezładnych ruchów. Próbuje sięgać do zawieszonych nad łóżeczkiem zabawek.

Miewa niestety okresy marudzenia, szczególnie pod koniec dnia. Staje się bardziej komunikatywne i pełne ekspresji dzięki mimice i mowie ciała. Chwyta zabawkę włożona mu w rączkę i potrząsa nią.

Odpycha się stopami ustawionymi na twardej powierzchni, długo przypatruje się różnym obiektom, koordynuje wzrok ze słuchem, wodzi oczami za grzechotką, wydaje gardłowe dźwięki i grucha spontanicznie. Odkrywa, że dłonie można złączyć, włożyć do buzi.

W końcu trzeciego miesiąca dziecko waży już prawie 5kg i ma około 60cm wzrostu. Porozmawiaj z lekarzem, jeśli twoje dziecko wydaje się nie reagować na głośne dźwięki, nie śledzi wzrokiem poruszających się przedmiotów, nie chwyta i nie potrafi utrzymać przedmiotów, nie odpowiada uśmiechem na uśmiech, nie potrafi dobrze utrzymać główki.

Problemem jest również brak gaworzenia w wieku 3 – 4 miesięcy. Idź do lekarza, jeśli dziecko w tym okresie ma trudności z poruszaniem oczami we wszystkich kierunkach, przez większość czasu zezuje lub jego oczy nie poruszają się jednocześnie oraz gdy nie zauważa nowych twarzy.

5. Czwarty miesiąc życia dziecka

Pod koniec czwartego miesiąca niemowlę podwaja zwykle swoją wagę urodzeniową. Przez ten miesiąc urosło ok. 2 cm. Dziecko czteromiesięczne położone na brzuszku pewnie i na długo unosi głowę i klatkę piersiową opierając się na przedramionach.

Uniesione w górę nie podpiera się na nóżkach, podkurcza je. Bawi się rączkami - wyciąga rączki jednocześnie otwierając buzię by włożyć zabawkę. Śmieje się głośno i radośnie. Wydaje głoski: „w”, „f”, „th”, „s”. Swobodnie i sztywno trzyma już główkę, gdy podciągamy je z leżenia do pozycji siadania. Wyprostowuje nóżki w pozycji leżącej.

Umie lokalizować źródło dźwięku i odwraca główkę w stronę skąd pochodzi dźwięk. Maluch wyraźnie rozpoznaje już swoich i obcych. Na widok nieznajomych twarzy często reaguje niechęcią, a nawet strachem. Około czwartego miesiąca u niemowląt pojawiają się pierwsze oznaki świadomości, że rzeczy istnieją nawet wtedy, jeśli znikną z pola widzenia.

6. Piąty miesiąc życia dziecka

Dziecko w piątym miesiącu życia potrafi stabilnie trzymać główkę posadzone i podparte pod pleckami. Posiadło już umiejętność obracania się z pleców na boki. Leżąc na plecach, wsparte na głowie i nóżkach potrafi wygiąć kręgosłup i zrobić tzw. mostek. Gdy położysz je na brzuchu opiera się na dłoniach, czasami opierając ciężar ciała na jednej rączce.

Ćwiczy opanowane dotychczas dźwięki w różnych kombinacjach, pojawiają się samogłoski i sylaby. Słyszy coraz bardziej delikatne dźwięki. Radośnie reaguje na znajome głosy, odróżnia surowy ton od łagodnego.

Sięga po zabawkę dwiema rączkami jednocześnie, trąca ją, ale nie potrafi jeszcze samodzielnie chwycić. Ruchy nóg w tym okresie ograniczają się do kopania. Unosząc się do siadania, nóżki przyciąga do brzuszka. Gdy uniesiesz je pod paszki zaczyna opierać się na palcach lub na krótką chwilę potrafi przejąć ciężar ciała na całe stopy.

7. 6-miesięczne niemowlę

Dziecko w szóstym miesiącu życia swobodnie przekręca się z pleców na brzuszek i odwrotnie. Pojawiają się pierwsze ząbki. Potrafi siedzieć posadzone i próbuje samo siadać trzymając się łóżeczka lub podanych rąk. Zmienia pozycję ciała - zbliża się do brzegów łóżeczka lub do zabawki. Uchwyconą stópkę próbuje wkładać do buzi.

Chwyta małe przedmioty cała powierzchnią dłoni i przekłada je z ręki do ręki. Zauważa drobne przedmioty. Okazuje frustrację podczas próbowania nowych umiejętności. Reaguje podnieceniem na widok znajomych osób, piersi czy butelki.

U dziecka 6 miesięcznego wzrasta wrażliwość słuchu i uwagi – maluch odwraca głowę w kierunku szeleszczącego papieru. Odróżnia bliskie osoby od obcych. Wyraźnie gaworzy, tworzy rytmiczne łańcuchy sylabowe. Reaguje na własne imię.

8. 7-miesięczne niemowlę

Siedmiomiesięczny maluch samodzielnie siedzi, bawi się nóżkami, podtrzymywany pod paszkami „sprężynuje” z wielka radością.

Ponadto potrafi już trzymać jednocześnie dwa przedmioty w obu rączkach precyzyjnie je obracając. Szuka wzrokiem przedmiotu, który upadł – wcześniej brało nowy.

Dużo gaworzy, zmienia głośność i intonację, potrafi chwytać małe przedmioty. Do odbicia w lustrze dziecko wyciąga obie rączki, przygląda się i uśmiecha.

Porozmawiaj z lekarzem jeśli dziecko wydaje się sztywne, z napiętymi mięśniami lub wiotkie i słabe, i nadal nie utrzymuje prosto główki w pozycji siedzącej, chwyta przedmioty tylko jedną ręką, albo wydaje się, że jedną nóżkę ma krótszą niż druga, nie przytula się, nie wykazuje przywiązania do osoby, która się nim opiekuje.

Problemem jest utrwalony zez lub brak ruchu gałek ocznych jednocześnie. Skonsultuj się również z lekarze, gdy dziecko ma trudności z włożeniem przedmiotu do buzi, nie reaguje na dźwięki i w wieku siedmiu miesięcy nie próbuje naśladować dźwięków mowy, nie wodzi wzrokiem za bliskimi i oddalonymi przedmiotami, nie utrzymuje ciężaru ciała na nogach, nie podejmuje prób zwrócenia na siebie uwagi otoczenia.

9. 8. miesiąc życia dziecka

Dziecko ośmiomiesięczne obraca się wokół własnej osi, podciąga się do siadania, a gdy traci równowagę w pozycji siedzącej podpiera się rączką, nadal sprężynuje, łatwiej koncentruje się na tym co się dzieje wokół niego.

Maluch komunikuje się za pomocą gestów - wyciąga rączki, gdy chce być wziąć je na ręce, potrafi wyraźnie szeptać, prawie stale coś „mówi” do siebie, umie pełzać lub przesuwać się w pozycji siedzącej z jedną nóżką podwiniętą pod pośladkiem; potrafi sięgać do przedmiotów leżących w sporej odległości.

Dziecko odkryło nową umiejętność, mianowicie upuszczanie zabawki na podłogę. Potrafi wyraźnie demonstrować swoją radość i niezadowolenie.

Posiada znaczną zdolność koncentracji uwagi (bawi się samo, słucha jak rozmawiają rodzice). Postępy mowy to powtarzanie łańcuchów sylab oraz odkrycie, że można coś mówić szeptem. Niemowlę ośmiomiesięczne zaczyna również demonstrować nieufność wobec obcych.

10. 9-miesięczne dziecko

Dziecko w tym okresie życia próbuje pełzać oparte na przedramionach lub raczkować, samodzielnie siada z leżenia na boku lub podczas raczkowania.

Maluch trenuje nadal wyrzucanie przedmiotów oraz wyjmuje mniejsze zabawki z większych, wykazuje wzrost zainteresowania cichymi i głośnymi dźwiękami, kojarzy słowa z ich znaczeniem, na przykład papa.

Odczuwa również mniejszy lęk w związku ze zniknięciem bliskiej osoby z pola widzenia. Z postępów mowy da się zauważyć powtarzanie dwa razy jednej sylaby, np. ma-ma, ta-ta – wcześniej powtarzało ja wielokrotnie.

Podtrzymane pod paszkami przebiera nóżkami jakby chodziło, postawione przejmuje ciężar swojego ciała i stoi samodzielnie opierając się na całych stopach, część dzieci zaczyna raczkować, inne z pozycji na brzuszku pełzają się zarówno do tyłu, jak i do przodu. Maluch utrwalił i opanował umiejętność chwytu z opozycją kciuka. Uwielbia zabawę w chowanego.

11. 10-miesięczne dziecko

Niemowlę 10 miesięczne samodzielnie siedzi, siada i stoi z trzymaniem, stojąc obciąża na zmianę raz jedną raz drugą nóżkę, unosi stopy do góry. Precyzyjnie chwyta palcami - potrafi wyjąc mniejszy przedmiot z większego. Zna kilka lub kilkanaście pojęć.

Potrafi szukać wskazanego przez nas przedmiotu, pokazuje gdzie jest mama, tata, odnajduje schowane przez nas przedmioty (np. zabawkę pod kocykiem). Wykonuje ruchy pożegnania, wita się kiwaniem główką, robi „kosi-kosi”. Potrafi pokazać, że jest bardzo groźne albo złe. Pije z przytrzymywanego kubeczka.

12. 11-miesięczne dziecko

11- miesięczny maluch swobodnie przemieszcza się z punktu A do punktu B (raczkowanie, pełzanie, przesuwanie w pozycji siedzącej). Z racji rozwiniętej koordynacji często zmienia sposób poruszania się przechodząc z łatwością od siadu do stania i raczkowania.

Przytrzymywane za rączki stawia pierwsze kroczki do przodu, obciążając tym samym całe stopy i stawia szeroko nóżki, chodzi trzymając się mebli. Potrafi chwycić i utrzymać najmniejszy przedmiot w rączce, wkłada i wyjmuje zabawki z pojemników, rozpoznaje kształty klocków, różnicując oprócz kształtu ich wielkość, potrafi ułożyć z nich wieżę.

Bardzo wyraźnie demonstruje silny związek uczuciowy z matką, reaguje silną niechęcią i lękiem wobec osób nie znanych. Jego słownictwo składa się zwykle z pojedynczych słów typu mama, baba, tata. W większym stopniu porozumiewa się gestami, które chętnie naśladuje. Potrafi wskazać bardzo dużo nazwanych przez nas przedmiotów.

13. Rozwój dziecka rocznego

Roczne dziecko potraja masę urodzeniową, o 50% zwiększa swój wzrost. Ma średnio od 4 do 6 zębów. Potrafi samodzielnie i świadomie zmieniać położenie swojego ciała. Samo wkłada do buzi przygotowane kęsy pożywienia. Próbuje posługiwać się łyżeczką, umie pić z kubeczka lub butelki. Potrafi wymówić ze zrozumieniem pojedyncze dwusylabowe wyrazy i zna znaczenie wielu innych.

Prowadzone stawia pierwsze kroczki. Bada przedmioty na różne sposoby - potrząsa nimi, uderza o siebie, wyrzuca, upuszcza. Zgina i prostuje kończyny przy ubieraniu i rozbieraniu. Krzyczy gdy mama lub tata wychodzą z pokoju. Testuje reakcję rodziców na swoje zachowania.

Zaczyna używać przedmiotów zgodnie z ich przeznaczeniem (kiedy bierze telefon do rączki przykłada go do ucha). Sygnalizuje, że czegoś chce, próbuje powtarzać słowa, przerywa daną czynność słysząc „nie”, ale tylko na krótką chwilę.

Porozmawiaj z lekarzem jeśli Twoje dziecko:

• Nie raczkuje.
• Podczas raczkowania wydaje się powłóczyć jedną połową ciała.
• Nie potrafi stać z podparciem.
• Nie szuka przedmiotów, chwilę wcześniej schowanych na jego oczach.
• Nie naśladuje dźwięków mowy.
• Nie wykonuje gestów typu: machanie rączką na pożegnanie czy kręcenie główką.
• Nie wskazuje odpowiednich przedmiotów lub obrazków.
• W wieku ośmiu miesięcy nie gaworzy i nie wykazuje zainteresowania zabawami rodzaju „a ku-ku”.

Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Chwytanie u niemowlaka.