Rodzina z atopikiem
Objawy atopowego zapalenia skóry (AZS) są niezwykle uciążliwe dla chorego dziecka, ale choroba ma duży wpływ również na jego rodzinę. Rodzice niemowlęcia z AZS często doświadczają stresu oraz frustracji, jest to bowiem choroba przewlekła z tendencją do nawrotów. Świąd skóry, wysypka i wysięki mogą nawracać wiele razy w ciągu roku. Z czasem nawroty atopowego zapalenia skóry przybierają zwykle łagodniejszą postać, ale świadomość choroby własnego dziecka jest dla rodziców trudna do zaakceptowania.
1. Aspekty psychologiczne AZS
Skóra niemowlęcia chorego na atopowe zapalenie skóry jest wysuszona i swędzi, dlatego dziecko odruchowo drapie ją, by poczuć chwilową ulgę. W tej sytuacji naturalną reakcją rodziców jest obawa przed zaognieniem zmian skórnych u dziecka i wystąpieniem nadkażeń bakteryjnych. Uporczywy świąd skóry u niemowlaka z AZS niepokoi rodziców również z innego powodu − objaw ten ma bowiem znaczący wpływ na zachowanie dziecka. Niemowlę, które doświadcza swędzenia skóry jest często niespokojne, nadpobudliwe, a nawet agresywne.
Rodzice starszych dzieci chorych na atopowe zapalenie skóry doświadczają dodatkowego lęku o kontakty malucha z rówieśnikami. Zmiany skórne sprawiają, że dziecko automatycznie wyróżnia się na tle grupy i stanowi łatwy cel ataków. Niestety, nawet przedszkolaki bywają bezlitosne w wyśmiewaniu niedoskonałości kolegów lub koleżanek.
Rodzice dzieci z AZS powinni mieć świadomość, że ich lęk o dziecko może zostać przeniesiony na małego atopika. Nawet niemowlęta potrafią bowiem wyczuć niepokój rodziców, co nie pozostaje bez wpływu na funkcjonowanie i rozwój dziecka. Warto pamiętać, że stres (który u niemowląt nazywamy po prostu frustracją) należy do czynników nasilających objawy atopowego zapalenia skóry. Z tego właśnie powodu wielu nastolatków chorych na AZS zauważa u siebie pogorszenie stanu skóry przed stresującymi wydarzeniami, na przykład egzaminami. Na stres narażone są również małe dzieci, dlatego rodzice powinni poświęcić szczególnie dużo uwagi minimalizowaniu napięcia w życiu małego atopika. Bardzo istotna jest tu odpowiednia ilość snu i odpoczynku.
2. Aspekty organizacyjne AZS
Atopowe zapalenie skóry ma wpływ nie tylko na zachowanie, ale i na sen niemowlaka. Dziecko, które doświadcza świądu skóry nasilającego się wieczorem i w nocy ma bowiem poważne problemy z zaśnięciem. Jeśli mimo zmęczenia niemowlę nie ma możliwości spokojnego przespania nocy, w ciągu dnia jest marudne i mało aktywne. W takiej sytuacji wielu rodziców stosuje się do rady, by odwracać uwagę dziecka od świądu skóry poprzez wspólną zabawę. Należy jednak uświadomić sobie, że nawet najbardziej atrakcyjne zajęcie nie sprawi, że niemowlę przestanie odczuwać dyskomfort. Nie sposób też zabawiać małego atopika przez cały dzień. Aby poprawić jakość życia dziecka z AZS, należy doprowadzić do redukcji świądu. Złagodzenie tej uciążliwej dolegliwości skutkuje poprawą jakości snu dziecka oraz aktywności malucha w ciągu dnia. Spokojne, wyspane niemowlę chętniej angażuje się w zabawę i poznawanie otaczającego je świata.
3. Jak pomóc dziecku z atopią?
Niemowlę chore na atopowe zapalenie skóry przez większą część dnia i nocy odczuwa dyskomfort, dlatego rodzice powinni zadbać przede wszystkim o poprawę jakości życia dziecka. Jak to zrobić?
- Nie dopuszczaj do wysuszenia skóry dziecka – skróć czas kąpieli (10 min), nie stosuj silnie działających kosmetyków, myj dziecko w ciepłej, a nie gorącej wodzie.
- Delikatnie obchodź się ze skórą niemowlaka – nie pocieraj jej ręcznikiem po kąpieli, tylko delikatnie osusz.
- Redukuj świąd skóry za pomocą emolientów – preparatów odbudowujących barierę lipidową skóry. Wzmocnienie bariery ochronnej skóry jest kluczowe dla zwiększenia jej odporności na działanie bakterii i czynników zewnętrznych.
- Zwiększ skuteczność emolientów, zakładając dziecku odzież leczniczą z naturalnego jedwabiu, która łagodzi świąd, przyspiesza gojenie skóry i redukuje zmiany skórne (wysypka, wysięki, stany zapalne).
- Zadbaj o to, by skóra niemowlęcia chorego na AZS nie miała styczności z detergentami, suchym i zimnym powietrzem, alergenami i szorstkimi tkaninami.
Pielęgnacja skóry atopowej jest niezwykle istotnym, ale nie jedynym elementem pomocy dziecku z AZS. Ogromnie ważne jest także wsparcie emocjonalne. Mały atopik musi wiedzieć, że jest akceptowany przez rodziców i bliskie mu osoby w 100%. Zarówno niemowlak, jak i starsze dziecko chore na atopowe zapalenie skóry potrzebuje ciepła i bliskości rodziców. W przypadku starszych dzieci z AZS rodzice powinni popracować nad poczuciem własnej wartości u małego atopika, by w związku z chorobą dziecko nie czuło się gorsze od rówieśników.