Odwarstwienie siatkówki
Odwarstwienie siatkówki to szczególnie częste schorzenie u dzieci urodzonych przed 37. tygodniem ciąży, czyli wcześniaków. Dzieje się tak dlatego, że siatkówka oka rozwija się najbardziej w ostatnich tygodniach ciąży. U wcześniaka siatkówka nie jest jeszcze w pełni dojrzała, co zwiększa ryzyko pojawienia się jej odwarstwienia. Retinopatia wcześniacza może doprowadzić do całkowitej ślepoty.
1. Co to znaczy, że siatkówka się odwarstwia?
W zdrowym oku siatkówka jest połączona na stałe z naczyniówką, która pełni dla niej funkcję odżywczą. O odwarstwieniu siatkówki mówimy wtedy, kiedy to połączenie jest zaburzone, a siatkówka traci kontakt z naczyniówką częściowo lub całkowicie. Wskutek braku odpowiedniego odżywienia, może dojść do obumarcia czopków i pręcików. Mogą pojawić się także zmiany degeneracyjne samej siatkówki.
2. Przyczyny odwarstwienia siatkówki
Retinopatia wcześniacza pojawia się u noworodków urodzonych przez 37. tygodniem ciąży, a im wcześniej przed czasem dziecko zostanie urodzone, tym większe ryzyko, że to zaburzenie się pojawi. Oprócz tego, bardziej narażone na retinopatię są dzieci z niską wagą urodzeniową. Unaczynianie siatkówki nie jest jeszcze zakończone, kiedy zostaje przerwane przed przedwczesny poród. Proces więc zostaje zaburzony, naczynia mogą zacząć rozwijać się nieprawidłowo, czyli tworząc zwłóknienia.
Inną przyczyną odwarstwienia siatkówki u wcześniaków jest wysoka zawartość tlenu w drogach oddechowych dziecka. Dzieje się tak, kiedy dziecko przez dłuższy czas przebywa w inkubatorze, a jego oddychanie jest wspomagane. Jest to konieczne ze względu na to, że płuca wcześniaka także nie są w pełni rozwinięte.
W związku z wysokim ryzykiem pojawienia się retinopatii u dzieci urodzonych przedwcześnie, należy regularnie badać ich wzrok. Kontrole okulistyczne u takich dzieci są zalecane w 4., 8. i 12. tygodniu życia dziecka.
3. Skutki odwarstwienia siatkówki
Odwarstwienie siatkówki u niemowląt, jeśli nie jest leczone, prowadzi do całkowitego odklejenia siatkówki. Zmiany degeneracyjne siatkówki mogą doprowadzić do jej przedziurawienia, co z kolei sprawia, że pod siatkówkę przedostaje się płyn ze środka oka, który dodatkowo odkleja siatkówkę. Taki stan jest bardzo poważny i, jeśli dojdzie do całkowitego odklejenia siatkówki, oznacza utratę wzroku.
4. Leczenie odwarstwienia siatkówki
Do leczenia retinopatii wcześniaczej stosowane są:
- laseroterapia, czyli fotokoagulacja laserowa – obecnie preferowana forma leczenia polegająca na usuwaniu zmian wrzecionowatych;
- krioterapia – zabieg usuwający zwłóknioną tkankę;
- operacja chirurgiczna – zabieg przeprowadzany w przypadku odwarstwienia siatkówki.
Niestety, niezależnie od metody leczenia, po takich zabiegach możliwe są powikłania. Nie zawsze też zabieg jest skuteczny. Skuteczność leczenia w przypadku nawet częściowego odwarstwienia siatkówki jest niska. Jeśli jednak zapobiegnie ślepocie dziecka, może skutkować także krótkowzrocznością, astygmatyzmem, jaskrą wtórną, zezem, małooczem. W późniejszym czasie może dojść również do późnego odwarstwienia siatkówki.