Naukowcy odkryli nowe źródło dysleksji. To największe badanie w historii
Dysleksja od lat budzi zainteresowanie naukowców. Choć jest jedną z najczęstszych trudności w uczeniu się, wielu rodziców wciąż traktuje ją jako wymówkę, lenistwo albo brak chęci do nauki. Tymczasem jest to zaburzenie, które wymaga wsparcia i odpowiednich metod pracy. Naukowcy pochylili się nad przyczynami dysleksji i doszli do zaskakujących wniosków.
Naukowcy odkryli geny związane z rozwojem dysleksji. To największe badanie w historii
W tym artykule:
Największe badanie nad dysleksją
Badacze wykonali przełomowy krok: największe w historii badanie genetyczne dotyczące dysleksji pozwoliło wskazać dziesiątki regionów genomu związanych z tym zaburzeniem. Wyniki opublikowano w czasopiśmie "Translational Psychiatry" we wrześniu 2025 r.
Zespół kierowany przez dr Hayley Mountford, genetyczkę molekularną z Uniwersytetu w Edynburgu, przeanalizował dane genetyczne ponad 1,2 mln osób. To pierwsze badanie o tak dużej skali, w którym udało się wyodrębnić aż 80 regionów genomu związanych z dysleksją.
Spośród nich 36 regionów wcześniej nie było uważanych za istotne, a 13 to całkowicie nowe odkrycia, które po raz pierwszy powiązano z dysleksją. Wiele z tych genów odpowiada za wczesny rozwój mózgu, co potwierdza, że źródła dysleksji tkwią w neurobiologii, a nie w braku motywacji czy niewystarczającej pracy.
Różne oblicza dysleksji
W badaniu uczestniczyły osoby, które zgłaszały trudności z czytaniem i pisaniem, choć u części osób z dysleksją problemy pojawiają się także w innych obszarach – na przykład w pisowni, gramatyce czy w rozumieniu poleceń słownych.
Nowe dane wskazują również, że część genów powiązanych z dysleksją pokrywa się z genami związanymi z ADHD. To wyjaśnia, dlaczego oba zaburzenia często współwystępują u tych samych osób.
Co ciekawe, naukowcy odkryli też korelację między dysleksją a predyspozycją do odczuwania przewlekłego bólu. To nowy trop, który może prowadzić do lepszego zrozumienia złożonych mechanizmów łączących funkcjonowanie mózgu i układu nerwowego z innymi aspektami zdrowia.
"Mechanizm pozostaje niejasny, jednak genetyczne nakładanie się cech związanych z bólem i neurorozwojem może sugerować wspólne biologiczne podłoże" – napisali autorzy badania.
Nie tylko trudności, ale i mocne strony
Podobnie jak w przypadku autyzmu czy ADHD, dysleksja nie oznacza wyłącznie wyzwań. Osoby z tym typem neuroróżnorodności często cechują się ponadprzeciętną kreatywnością niewerbalną, zdolnością do myślenia obrazowego i nieszablonowego rozwiązywania problemów.
Badacze podkreślają, że identyfikacja nowych genów to dopiero początek drogi. Dzięki nim możliwe będzie lepsze zrozumienie biologicznych mechanizmów dysleksji, opracowanie skuteczniejszych metod diagnostycznych, a w przyszłości być może także bardziej spersonalizowanego wsparcia edukacyjnego i terapeutycznego.
Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródła
- Translational Psychiatry
