Dzieci w Polsce przybierają na wadze najszybciej w Europie. Jak przeciwdziałać temu trendowi?

W Polsce aż 9 milionów osób zmaga się z otyłością. Szczególny niepokój budzi sytuacja najmłodszych – polskie dzieci znajdują się w czołówce najszybciej przybierających na wadze w Europie i krajach OECD. W tym zestawieniu zajmujemy przedostatnie miejsce, ustępując jedynie Meksykowi.

Zgodnie z wynikami szóstej rundy badania COSI (Childhood Obesity Surveillance Initiative), przeprowadzonego z inicjatywy Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), 33 proc. polskich dzieci w wieku wczesnoszkolnym (6–9 lat) ma nadmierną masę ciała.

Na tle 37 krajów uczestniczących w badaniu, Polska znajduje się w pierwszej dziesiątce pod względem odsetka dzieci z nadwagą i otyłością. Wyższe wskaźniki odnotowano m.in. w krajach takich jak Cypr, Włochy, Grecja, Chorwacja, Malta i Hiszpania .

Dlaczego dzieci tyją? Istnieje kilka powodów tej alarmującej sytuacji.

Zła dieta i łatwy dostęp do niezdrowego jedzenia

Wielu rodziców i opiekunów karmi dzieci produktami wysokoprzetworzonymi: fast foodami, słodkimi napojami, gotowymi daniami, słodyczami i chipsami. Żywność ta jest bogata w cukry proste, tłuszcze nasycone i sól – czyli składniki, które sprzyjają tyciu i uzależniają.

Brak aktywności fizycznej

Coraz więcej dzieci spędza wolny czas przed ekranem – komputerem, smartfonem czy telewizorem. Zajęcia sportowe są często traktowane jako nieobowiązkowe, a brak ruchu skutkuje nie tylko przyrostem masy ciała, ale także osłabieniem mięśni, gorszą kondycją i spadkiem nastroju.

Nieprawidłowe nawyki rodzinne

Dzieci uczą się poprzez obserwację. Jeśli w domu nie przywiązuje się wagi do zdrowego odżywiania, wspólnego gotowania czy regularnej aktywności fizycznej, najmłodsi szybko przejmują złe wzorce. Dodatkowo nieprawidłowe reakcje emocjonalne – np. nagradzanie słodyczami – utrwalają niezdrowe schematy.

Presja i stres

Nie bez znaczenia są też czynniki psychologiczne. Stres szkolny, presja społeczna czy brak akceptacji mogą prowadzić do tzw. zajadania emocji, czyli sięgania po jedzenie w celu poprawy nastroju. To błędne koło, które prowadzi do pogłębiania problemu.

Niedoczynność tarczycy

Obniżony poziom hormonów tarczycy spowalnia metabolizm, co sprzyja przybieraniu na wadze mimo braku zwiększonego apetytu.

Czynniki genetyczne

Czynniki genetyczne wpływają na rozwój otyłości u dzieci, warunkując m.in. tempo metabolizmu, odczuwanie głodu i sytości oraz predyspozycje do odkładania tkanki tłuszczowej.

Kluczowa jest edukacja zdrowotna od najmłodszych lat. Szkoły i przedszkola powinny aktywnie włączać się w promowanie zdrowego stylu życia. Lekcje zdrowego żywienia, zajęcia kulinarne i pogadanki na temat znaczenia ruchu mogą realnie wpłynąć na świadomość dzieci i ich rodzin. We wrześniu Ministerstwo Edukacji planuje wprowadzenie nieobowiązkowych lekcji edukacji zdrowotnej,, co może pomóc w zmianie nawyków żywieniowych oraz stylu życia dzieci i młodzieży.

Kolejnym filarem profilaktyki w tym zakresie jest zmiana nawyków żywieniowych - przygotowywanie zbilansowanych posiłków w domu, ograniczanie słodyczy i napojów gazowanych, a także zachęcanie do jedzenia warzyw, owoców i pełnoziarnistych produktów.

Równie istotny jest codzienny ruch - dzieci powinny spędzać co najmniej godzinę dziennie na aktywności fizycznej. Może to być jazda na rowerze, zabawy na świeżym powietrzu, basen, taniec czy sporty zespołowe. Ważne, by ruch był formą zabawy, a nie przykrym obowiązkiem.

Jeśli dziecko zmaga się z nadwagą i niską samooceną, warto skorzystać z pomocy psychologa dziecięcego lub dietetyka. Ważne, by unikać krytykowania dziecka – zamiast tego należy wspierać je w drodze do zmiany stylu życia.

Otyłość u dzieci to poważne zagrożenie dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Może prowadzić do cukrzycy, chorób serca, zaburzeń hormonalnych, a nawet depresji. Dlatego tak ważne jest, by działać jak najwcześniej. Edukacja, zmiana nawyków i wsparcie rodzinne są kluczowe. Dziecko potrzebuje nie tylko zdrowego talerza, ale także zrozumienia i dobrego przykładu.

Źródła

1. Rynek Zdrowia