Czym różni się chłopczyk od dziewczynki?

Przedszkolaki świetnie zdają sobie sprawę z podziału na świat męski i żeński. Wiedzą, że mama, babcia, siostra i ciocia tworzą świat kobiet, natomiast brat, wujek, ojciec i dziadek to mężczyźni. Maluchy mają także świadomość konsekwencji przynależności do poszczególnej płci – dostrzegają, że pewne zachowania są zarezerwowane wyłącznie dla pań, np. robienie makijażu czy chodzenie w szpilkach, natomiast inne zachowania są charakterystyczne dla panów, jak np. majsterkowanie przy samochodzie w garażu. Świadomość podziału świata na rzeczywistość męską i kobiecą jest kluczowa w procesie identyfikacji płciowej. Zatem pytanie: „Czym różni się dziewczynka od chłopca?” świadczy o tym, że maluchma świadomość różnic płciowych i wynikających z przynależności do danej płci konsekwencji społecznych.

Świadomość własnej płci ułatwia również poszukiwanie sensu własnego istnienia i odpowiedź na pytanie: „Kim jestem?” oraz daje poczucie tożsamości psychoseksualnej. Nazwanie się „chłopczykiem” lub „dziewczynką” daje dziecku poczucie, że jest kimś określonym dla siebie i innych. Rodzicom bardzo często wydaje się, że maluch, dopytując o różnice między dziewczynką a chłopcem, chce usłyszeć, czy dziewczynka też ma „siusiaka”. Dzieci nie ograniczają swojej ciekawości jedynie do narządów płciowych. To rodzice zawężają interpretację znaczenia tego pytania. Dla maluchów pytanie: „Czym różnią się dziewczynki od chłopców?” jest takim samym pytaniem, jak: „Dlaczego pada deszcz?”, Skąd bierze się prąd?” czy „Co to jest prawda?”. Przedszkolak oczekuje, że usłyszy od rodziców najbardziej wyczerpującą odpowiedź.

Pytanie dziecka o różnice płciowe nie dotyczy tylko sfery seksualnej, jak często myślą rodzice. Dziewczynka i chłopiec nie różnią się przecież jedynie budową anatomiczną. Między kobietami i mężczyznami istnieją także różnice psychiczne, emocjonalne i społeczne. Pytanie: „Czym różni się chłopczyk od dziewczynki?” to tak naprawdę pytanie: „Kim jestem?”. Pytanie o własną tożsamość – nie tylko płciową. Dziecko zaczyna zastanawiać się nad sobą, dokonuje autorefleksji, myśli o swoich słabych i mocnych stronach, cechach, które odróżniają go od innych ludzi, które czynią go indywidualną jednostką. Dlatego też pytanie o różnice płciowe wymaga rzetelnej odpowiedzi. Warto do takiej rozmowy przygotować się wcześniej, czytając np. pomoce naukowe dla dorosłych, jak rozmawiać z dziećmi na trudne tematy. Nie można ignorować pytań dziecka albo ich przemilczać, śmiać się z nich czy zawstydzać malucha – dziecko może stracić zaufanie do rodzica i w przyszłości przestanie pytać o ważne dla niego kwestie, bojąc się wyśmiania albo krytyki.

O sprawach damsko-męskich najlepiej rozmawiać z maluchami w sposób jasny, prosty i konkretny, by dziecko miało szansę zrozumieć. Maluchy pytające o różnice płci często też dociekają, skąd się biorą dzieci. To kolejne z kłopotliwych pytań dla dorosłych. Jak rozmawiać z dziećmi o seksie? Nie warto wchodzić w anatomiczne wywody – najlepiej mówić prostym językiem. Podkreślić, że każda z płci bierze udział w procesie rozmnażania, czyli sprawia, że na świecie rodzą się dzieci. Kiedy jest się małym, świat dzieli się na chłopców i dziewczynki. W świecie dorosłym są kobiety i mężczyźni. Należy zaznaczyć, reprezentantem której płci jest maluch, a potem opowiedzieć, że kiedy człowiek staje się dorosły, w jego ciele powstają malutkie „kuleczki”. Kiedy kobieta z mężczyzną mocno się kochają i do siebie przytulają, ich „kuleczki” łączą się ze sobą i w ten sposób powstaje nowe życie – kolejny chłopiec albo dziewczynka. Warto podkreślić, co zawdzięczają mężczyźni kobietom, a kobiety mężczyznom i zwracać uwagę dziecka na to, jak bardzo każda z płci jest dla siebie ważna, nie tylko, jeśli chodzi o kwestie rozmnażania, ale też w kontekście codziennego życia. Rozmowa z dzieckiem o różnicach płciowych to nie tylko wyzwanie dla rodzica, to także okazja dla dorosłych, by zastanowili się nad swoim podejściem do partnera. Dobrze, że maluchy swoimi trudnymi pytaniami prowokują rodziców do odrobiny autorefleksji.

Źródła

1. Chomczyńska-Rubacha M., Płeć i szkoła. Od edukacji rodzajowej do pedagogiki rodzaju, PWN, Warszawa 2011, ISBN 978-83-01-16500-0.
2. Lanota A., Skąd się biorą dzieci? Poradnik dla rodziców i nauczycielek przedszkoli, Państwowy Zakład Wydawnictw Lekarskich, Warszawa 1980, ISBN 83-200-0286-9.