Co może powodować niski wzrost i niedobory masy ciała u dzieci?
Zastanawiasz się, dlaczego Twoje dziecko przestało rosnąć przybierać na wadze? Być może ma za mało ruchu, niedosypia, źle się odżywia albo… cierpi na celiakię. Choroba ta jest częstszą przyczyną zaburzeń wzrastania u dzieci niż niedobór hormonów. Przez nią maluch nie dostaje tylu witamin i minerałów, ile potrzebuje, aby prawidłowo rosnąć.
Czy możemy zrobić coś, aby nasze dziecko nie odstawało wzrostem i wagą od swoich rówieśników?
1. Celiakia - choroba, przez którą dziecko trwale nie toleruje glutenu
Spożywanie produktów glutenowych przez dziecko chore na celiakię prowadzi do wyniszczenia błony śluzowej jelita cienkiego i znajdujących się na jej powierzchni kosmków jelitowych, czyli wypustek, przez które składniki odżywcze przedostają się do organizmu. W efekcie słabnącego wchłaniania jelitowego dziecko może przestać rosnąć i nie przybierać na wadze. Może także uskarżać się na ból brzucha, wymiotować, mieć biegunki i wzdęcia. Maluchy z celiakią często są też apatyczne, nie chcą jeść i miewają huśtawki nastrojów. Co ciekawe, trwała nietolerancja glutenu może uwidocznić się również w wyglądzie sylwetki – celiakię mogą sugerować opadające ramiona i pośladki.
Warto dodać, że celiakia nie jest schorzeniem występującym wyłącznie u dzieci. W takim samym stopniu narażeni są na nią również dorośli. Z tą tylko różnicą, że u osób dorosłych celiakia może przebiegać już zupełnie inaczej. Najbardziej dokuczliwe nie będą tutaj dolegliwości ze strony układu pokarmowego, lecz np. bóle kostno-stawowe, skurcze mięśni, zaburzenia miesiączkowania, impotencja czy niepłodność. Ze względu na długą listę objawów i różny przebieg, zdiagnozowanie celiakii może być nie lada wyzwaniem. Niekiedy trwa to nawet 10-12 lat! Tymczasem to właśnie dzięki szybkiemu rozpoznaniu choroby dziecko ma szansę dorównać wzrostem i wagą swoim rówieśnikom, a w późniejszym życiu uniknąć wielu konsekwencji zdrowotnych.
2. Trwała nietolerancja glutenu - test DNA zdiagnozuje ją najszybciej
I w sposób najbardziej komfortowy dla dziecka. Diagnostykę celiakii warto więc zacząć właśnie od badania genetycznego, rekomendowanego przez Europejskie Towarzystwo Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci (ESPGHAN) Test DNA stwierdza, czy dziecko posiada „geny celiakii”, czyli geny HLA-DQ2 i HLA-DQ8 (może mieć oba geny albo tylko jeden z nich). Jeśli badanie genetyczne je wykryje, diagnostykę celiakii uzupełnia się o analizę przeciwciał. W organizmie osoby z trwałą nietolerancją glutenu oprócz ww. genów obecne są też określone przeciwciała. Wytwarzają się właśnie po spożyciu glutenu i atakują jelito cienkie.
Jeśli dziecko skarży się na dolegliwości typowe dla celiakii, ma podwyższony poziom przeciwciał i występują u niego wspomniane geny, to celiakię można potwierdzić – pomijając nieprzyjemną i stresującą dla dziecka biopsje jelita cienkiego. Pojawienie się na rynku testu DNA w kierunku celiakii bez wątpienia skróciło całą diagnostykę tej choroby i sprawiło, że stała się mniej uciążliwa dla pacjenta.
3. Dziecko jest niskie z powodu celiakii? Dieta bezglutenowa wspomoże jego wzrost
Dieta bezglutenowa jest jedyną metodą, która może ochronić zdrowie Twojego dziecka. Po zdiagnozowaniu celiakii maluch musi na nią przejść, inaczej może się to skończyć poważnymi problemami zdrowotnymi: depresją, osteoporozą, karłowatością, a w przyszłości nawet chorobą nowotworową. Dieta bezglutenowa nie jest dietą prostą i wymaga od dziecka dużej samodyscypliny. Najwięcej glutenu znajduje się bowiem w pszenicy, życie, jęczmieniu i owsie, czyli w zbożach wykorzystywanych choćby do produkcji pieczywa czy makaronu. Gluten jest też dodawany do wędlin, konserw, przypraw i innych produktów stanowiących podstawę naszej diety. Do tego dochodzi jeszcze fakt, że celiakii nigdy się nie wyrasta. Towarzyszy ona choremu już do końca życia, stąd też diety bezglutenowej nie wolno przerywać. Na szczęście dietę bezglutenową można próbować „oswoić” Wymaga to jednak zaangażowania całej rodziny. Szkodliwe dla dziecka produkty glutenowe można zastąpić bezpieczną i równie smaczną żywnością bezglutenową. Jest ona coraz łatwiej dostępna w naszym kraju. Mając dziecko chore na celiakię warto poinformować otoczenie (dziadków, kolegów ze szkoły i nauczycieli) o jego specjalnym sposobie odżywiania. Jako rodzice sami musimy też nauczyć naszą pociechę, jakie produkty są dla niej dozwolone, a czego absolutnie jeść nie może. Dzieci szybciej niż dorośli uczą się nowych rzeczy. Po kilku tygodniach stosowania dieta bezglutenowa staje się czymś zupełnie normalnym.
To musisz wiedzieć:
W żywności bezglutenowej znajdziemy jednak mniej składników odżywczych niż w produktach z glutenem. Dlatego nie powinno się jej stosować bez potrzeby, a jedynie po zdiagnozowaniu u dziecka nietolerancji glutenu. Pomocny tu będzie właśnie test DNA w kierunku celiakii. Przestrzegając diety bezglutenowej dziecko ma szansę uzupełnić brakujące witaminy i minerały, co z kolei powoduje, że znowu zaczyna rosnąć i przybierać na wadze. Po całkowitym wyeliminowaniu glutenu z diety pozbywa się też bólu brzucha, wzdęć, biegunek i innych objawów występujących przy celiakii.