13 tydzień ciąży - zmiany w organizmie, proces ciąży, rozwój dziecka

Trzynasty tydzień ciąży to początek drugiego trymestru. Kończy się pierwszy trymestr, związany z formowaniem narządów dziecka, i zaczyna drugi trymestr, w którym dziecko będzie intensywnie rosło. Z punktu widzenia matki, okres ten stanowi zakończenie gwałtownych zmian poziomów hormonów, dzięki czemu ustąpi większość nieprzyjemnych objawów typowych dla początku ciąży.

1. Rozwój dziecka w 13 tygodniu ciąży

W 13 tygodniu ciąży, czyli jedenaście tygodni od zapłodnienia, dziecko osiąga długość około 8 cm i waży około 21-29 gramów. Od tego momentu tempo wzrostu dzieci zaczyna bardzo się różnić i nie należy się przejmować, jeśli dziecko jest nieco mniejsze czy większe, niż to wynika z tabel czy doświadczeń innych matek.

Tabela. Szacowane, średnie wymiary płodu w 13 tygodniu ciąży. Objaśnienia skrótów przedstawionych w tabeli znajdziesz w artykule Biometryczne wymiary płodu.

Wymiar (mm)	Średnia	5 centyl	95 centyl
CRL	73	53	93
BPD	24	17	31
OFD	29	24	34
HC	82	71	93
AC	68	60	76
FL	11	8	14
Masa (g)	25	21	29

Twarz nabiera coraz bardziej charakterystycznego wyglądu - oczy, nos i broda są coraz lepiej ukształtowane, uszy, początkowo osadzone bardzo nisko, zaczynają się przesuwać ku górze, na boczną część głowy.

Zobacz film: "Jak twój maluszek rozwija się w brzuchu?"

Powoli zaczynają zmieniać się proporcje, głowa nadal stanowi większość ciała dziecka, ale rozwój tułowia zaczyna nabierać tempa.

13 tydzień ciąży to czas szczególnie intensywnego przyrostu długości i ciężaru ciała. Mniej więcej od trzynastego tygodnia ciąży wzrost dziecka staje się dość indywidualny i precyzyjne określenie wieku ciąży na podstawie wielkości płodu staje się niemożliwe.

W przebiegu dalszej ciąży lekarz będzie skupiał się na ocenie harmonijności rozwoju niż wielkości pojedynczych wymiarów.

Narządy płciowe zewnętrzne są coraz lepiej widoczne. Jeżeli jest to chłopiec, to może być możliwe stwierdzenie tego podczas badania USG w 13 tygodniu ciąży.

Jeśli jest to dziewczynka, to jej jajniki zawierają już około dwóch milionów jajeczek, z których w przyszłości ma szansę rozwinąć się kolejne życie – twój wnuk!

Co ciekawe, liczba owych jajeczek będzie już tylko spadać – dwukrotnie do momentu narodzin i dziesięciokrotnie do momentu zakończenia dojrzewania płciowego córki.

Główka dziecka nadal zajmuje 1/3 długości ciała, jednak dzięki rozwojowi mięśni karku trzyma się bardziej prosto. Z czasem zacznie być relatywnie coraz mniejsza.

Na palcach pojawiają się poduszeczki dotykowe, dziecko posiada już swoje indywidualne linie papilarne, które w przyszłości mogą zdradzić sprawcę niejednej zbrodni.

Narządy wykonują już wiele funkcji, np. serce przepompowuje dziennie około 30 litrów krwi. Trzustka produkuje insulinę, która reguluje poziom cukru u płodu. Dziecko posiada już w pełni funkcjonujące nerki. Następuje dalsze kostnienie chrząstek, m.in. powstają żebra, kości długie kończyn, czaszka.

Zwiększa się ilość płynu owodniowego, który zapewnia utrzymywanie stałej temperatury ciała, łagodzi wstrząsy i skutki urazów fizycznych matki.

Pozbawia dziecko poczucia ciężaru ciała, dzięki czemu może być ono ciągle aktywne. Duża ilość płynu owodniowego powoduje znaczne już powiększenie macicy oraz wyraźnie większy w 13 tygodniu ciąży brzuch.

Picie płynu owodniowego dostarcza dziecku wody i licznych składników odżywczych. Stwarza warunki do dojrzewania śluzówki żołądka i jelit. Jelita zaczynają przesuwać się ze sznura pępowinowego do powłok brzusznych dziecka – znika fizjologiczna przepuklina.

Dziecko jest nadal bardzo ruchliwe. Nabywa coraz więcej umiejętności – ziewa, sprawnie wkłada swój kciuk do ust. Porusza kończynami, prostuje się lub kuli.

2. Jakie zmiany w organizmie zachodzą w 13 tygodniu ciąży?

13 tydzień ciąży - który to miesiąc? Jest to początek 4 miesiąca i jednocześnie 2 trymestru. Większość nieprzyjemnych objawów pierwszego trymestru powinna już minąć (choć niestety u niektórych kobiet, w rzadkich przypadkach, nieprzyjemne objawy pierwszego trymestru mogą utrzymywać się nawet do 20 tygodnia).

Sprawia to, że następujące trzy miesiące ciąży są zwykle najprzyjemniejszymi dla przyszłej matki – jest to tzw. „miesiąc miodowy” ciąży. Kobieta zdążyła się już w pełni pogodzić z ciążą (jeśli była ona nieplanowana), oczekuje dziecka, a sama ciąża nie daje istotnie nieprzyjemnych objawów.

Dopiero w ostatnim trymestrze duży, wyraźnie ciężki brzuch będzie utrudniał poruszanie, a duży płód zabierał tyle tlenu i krwi, że kobiecie towarzyszyć będzie często uczucie zmęczenia i wyczerpania.

W trzynastym tygodniu może zacząć pojawiać się nieprzyjemne uczucie ciągnięcia w pachwinach, spowodowane rozciąganiem więzadeł, na których zawieszona jest macica, przez powiększanie się i przekrwienie tego organu.

Ból ten powoduje często uczucie niepokoju o zdrowie dziecka, ewentualne poronienie. Jest on jednak zupełnie fizjologiczny i absolutnie nie wiąże się z żadnym zagrożeniem.

Wzrost łożyska w trzynastym tygodniu ciaży postępuje. Wzrost łożyska będzie powodować często pojawiające się uczucie zmęczenia – nie walcz z nim, nie bądź bohaterką, dużo odpoczywaj.

Mogą pojawiać się zawroty głowy przy nagłym wstaniu z pozycji leżącej, szczególnie z kąpieli, dlatego bądź ostrożniejsza niż zwykle – pamiętając, że niekontrolowany upadek w razie omdlenia może się zakończyć bardzo źle dla ciebie i dla dziecka!

Z drugiej strony, twój organizm zdążył się już częściowo przystosować do nowej sytuacji i uczucie zmęczenia będzie pojawiać się coraz rzadziej i w mniejszym natężeniu. W takim wypadku możesz powrócić do nieco intensywniejszej pracy, ale nie przesadzaj i nie forsuj swoich możliwości.

W 13 tygodniu na powiększających się piersiach i brzuchu mogą zacząć pojawiać się pierwsze rozstępy.

Dobrze jest najpóźniej w tym momencie rozpocząć stosowanie kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji skóry ciężarnych, które zwiększają jej elastyczność i minimalizują kosmetyczny efekt ciąży na skórę brzucha i piersi.

Warto przy tym zdawać sobie sprawę z tego, że jeśli mamy wrodzoną tendencję do powstawania rozstępów, to żadne kosmetyki nie spowodują, że tego unikniemy.

Mogą one co najwyżej zmniejszyć zakres uszkodzenia skóry, które nas czeka w wyniku jej rozciągania.

Mogą również pojawiać się zaparcia, spowodowane rozluźnieniem powłok brzusznych i związanym z tym utrudnieniem przesuwania treści pokarmowej, a także wysokim poziomem progesteronu, który powoduje relaksację mięśniówki jelit.

Spróbuj wprowadzić do diety więcej błonnika i włókna. Jedz więcej owoców i warzyw, zieleniny, pełnoziarnistych produktów zbożowych, etc.

Na skórze ciała mogą pojawiać się widzialne naczynia krwionośne, co jest związane z większym ukrwieniem organizmu w czasie ciąży. Po rozwiązaniu znikną, dlatego nie przejmuj się ich przejściową obecnością.

Rozluźnione powłoki brzuszne, powiększająca się macica i w końcu coraz większy dzidziuś sprawią, że przestaniesz się mieścić w najbardziej obszerne ubrania sprzed ciąży.

Jeśli nadal nosisz stare dżinsy, dobrym rozwiązaniem będzie odpięcie guzika – nie ściskaj brzucha. Jest to dobry moment, żeby rozejrzeć się za odzieżą stricte ciążową, która ułatwi ci życie przez następne pół roku.

3. Jak przebiega 13 tydzień ciąży?

Wejście w drugi trymestr ciąży oznacza wyraźną redukcję ryzyka poronienia. Jeśli dziecko rozwija się prawidłowo, oznacza to, że najprawdopodobniej otrzymało od rodziców zestaw genów pozwalających na w pełni zdrowy rozwój.

Najczęściej bowiem poronienia występują w pierwszym trymestrze, a ich przyczyną jest zaburzenie rozwoju spowodowane defektem genetycznym. W takim przypadku medycyna jest bezradna i poronienie często nieuniknione.

Poniższy wykres przedstawia ryzyko poronienia w kolejnych tygodniach ciąży, przy wcześniejszym niestwierdzeniu istotnych wad rozwojowych płodu.

Obecnie, w drugim i trzecim trymestrze, lekarze mają już większą kontrolę nad zdrowiem dziecka i większość zagrażających schorzeń matki i/lub płodu można próbować kontrolować.

Dlatego od 13 tygodnia ciąży bardzo ważne są regularne wizyty w gabinecie lekarskim i kontrola rozwoju dziecka przez doświadczonego lekarza za pomocą aparatu USG, tak by możliwie wcześnie wykryć wszelkie zagrożenia dla zdrowia maluszka.