Zmienia mózg dziecka. Wielu rodziców nie zdaje sobie sprawy
Czy częste kłótnie w domu mogą dosłownie zmieniać mózg dziecka? Badania pokazują, że tak – i to nie tylko pod względem emocji. Naukowcy alarmują: zarówno konflikty w rodzinie, jak i nawet niewielkie ilości alkoholu w ciąży mogą wpływać na rozwój mózgu dziecka, pozostawiając ślady na całe życie.
Konflikty rodzinne a rozwój dziecka
Rodzinna atmosfera ma ogromne znaczenie dla dziecka – nie tylko emocjonalne, ale też biologiczne. Naukowcy z University of Vermont postanowili zbadać, jak częste kłótnie w domu wpływają na mózg najmłodszych. Wyniki ich badań opublikowane w "Journal of Family Psychology" są niepokojące: dzieci z domów pełnych napięć wykazują większą aktywność w mózgu podczas oglądania zdjęć z emocjami – szczególnie tych przedstawiających złość.
W badaniu uczestniczyły dzieci, których matki zgłosiły częste konflikty w rodzinie. Maluchom pokazywano zdjęcia ludzi wyrażających różne emocje – od szczęścia po agresję – a ich reakcje były monitorowane metodą obrazowania mózgu.
Okazało się, że mózgi dzieci z rodzinnych środowisk pełnych napięcia są stale w stanie gotowości. Widząc nawet neutralne lub pozornie szczęśliwe twarze, ich układ nerwowy doszukiwał się oznak nadchodzącego konfliktu. Badacze uważają, że to efekt emocjonalnego treningu – mózg dziecka przyzwyczajonego do napięć jest nastawiony na szybką identyfikację zagrożenia.
Taka „czujność” może mieć poważne konsekwencje – zwiększa poziom stresu, utrudnia koncentrację, pogarsza sen i negatywnie wpływa na rozwój emocjonalny. Dzieci, które dorastają w atmosferze ciągłych sporów, mogą mieć trudności z budowaniem relacji i kontrolowaniem własnych emocji w dorosłym życiu.
Co alkohol robi z mózgiem płodu?
Na kondycję mózgu dziecka wpływa także to, co dzieje się z nim jeszcze przed narodzinami. Naukowcy z Uniwersytetu Medycznego w Wiedniu przeanalizowali obrazy MRI 24 płodów, których matki spożywały alkohol w ciąży. Wyniki były jednoznaczne: nawet niewielkie dawki alkoholu powodowały zmiany w rozwijającym się mózgu.
Największe uszkodzenia zaobserwowano w obszarze skroniowym, a dokładnie w górnej bruździe skroniowej, która odgrywa kluczową rolę w rozwoju mowy. Zmiany były widoczne nawet wtedy, gdy matki deklarowały spożycie alkoholu w ilości mniejszej niż jeden drink tygodniowo.
To obala popularny mit o "bezpiecznej ilości alkoholu w ciąży". Eksperci podkreślają: nie ma takiej dawki, która byłaby nieszkodliwa. Nawet sporadyczne picie może zaburzyć dojrzewanie mózgu płodu i wpłynąć na jego zdolności poznawcze w przyszłości.
Zarówno kłótnie w domu, jak i niewłaściwa dieta lub używki w ciąży, mają trwały wpływ na funkcjonowanie mózgu dziecka. Nauka nie pozostawia złudzeń – mózg rozwija się wrażliwie i intensywnie, a środowisko, w którym dorasta dziecko, kształtuje jego możliwości na całe życie. Jeśli chcemy, by dzieci były zdrowe psychicznie i emocjonalnie, musimy zadbać o ich spokój – już od pierwszych dni życia, a nawet wcześniej.