Zespół wstrząsu toksycznego
Zespół wstrząsu toksycznego to zatrucie organizmuwywołane toksynami bakteryjnymi. Zazwyczaj toksyny te są wydalane przez bakterie gronkowca Staphylococcus aureus i Streptococcus pyogenes. Gronkowce kolonizują i zakażają cały organizm. Jednak aby doszło do wstrząsu, osoba musi mieć zbyt niski poziom przeciwciał przeciwko ich toksynom – dlatego występuje on najczęściej u młodych osób i dzieci. Zespół wstrząsu toksycznego może doprowadzić nawet do śmierci.
1. Przyczyny wstrząsu toksycznego
Zespół wstrząsu toksycznego wiąże się z używaniem mechanicznych środków antykoncepcyjnych (takich jak spiralka czy gąbka dopochwowa) oraz tamponów dopochwowych. Tampony mogą wywołać wstrząs toksyczny, jeśli są pozostawiane zbyt długo w pochwie. Jednak badania donoszą, że na 100 000 użytkowniczek tamponów, rocznie na wstrząs toksyczny zapadają 3-4 osoby. Najczęstszą przyczyną wstrząsu jest więc zakażenie dróg rodnych.
Wstrząs toksyczny może pojawić się również w połogu lub po poronieniu. Jest powikłaniem po zabiegach ginekologicznych. Wstrząs toksyczny organizmu może rozwinąć się także w wyniku odmrożenia, oparzenia, uszkodzenia skóry lub ugryzienia przez owada.
Ogólnie rzecz biorąc, wstrząs toksyczny wiąże się najczęściej z wprowadzeniem do organizmu czegoś, co wzmaga namnażanie się bakterii i uszkadza tkanki (ułatwiając tym samym infekcję). Przy zachowaniu higieny podczas stosowania tamponów czy przy zabiegach ginekologicznych, do wstrząsu toksycznego nie może dojść.
2. Objawy wstrząsu toksycznego
Początkowo objawy mogą być niezbyt nasilone. Taki etap trwa około dwóch dni. Pojawia się wtedy niewysoka gorączka, bóle mięśni, dreszcze, złe samopoczucie. Dopiero później pojawiają się zagrażające życiu objawy. Oznakami pełnoobjawowego wstrząsu toksycznego są:
- wysoka gorączka (powyżej 38,9 st. C),
- spadek ciśnienia tętniczego krwi (poniżej 90 mmHg),
- ból głowy,
- ból gardła,
- wysypka,
- zaburzenia funkcjonowania narządów wewnętrznych,
- złuszczanie naskórka.
Wysypka, która pojawia się w przebiegu wstrząsu toksycznego ma charakter rozlany i plamisty. Nazywana jest erytrodermią. Skóra wygląda jakby była poparzona. Erytrodermia zajmuje pokaźną powierzchnię skóry, może pojawić się nawet na ustach, wokół oczu, na dłoniach i stopach. Zaczerwieniony staje się także język, oczy i usta. Wysypka jest płaska i bieleje przy nacisku.
Narządy wewnętrzne podczas wstrząsu nie funkcjonują prawidłowo, a to oznacza co najmniej trzy z objawów takich jak:
- biegunka lub wymioty;
- bóle mięśni;
- zapalenie błon śluzowych (śluzówek, pochwy, nosa lub gardła);
- podwojenie ilości azotanów w moczu i leukocyturia;
- podwojenie ilości bilirubiny, AIAT lub AspAT;
- trombocytopenia;
- zawroty głowy, splątanie, dezorientacja, utrata przytomności.
Po opanowaniu zatrucia, pojawia się złuszczanie skóry. Jest ono szczególnie nasilone na dłoniach i stopach, tam gdzie najsilniej objawiała się wysypka.
Aby zdiagnozować wstrząs toksyczny, lekarze biorą pod uwagę objawy. Oprócz tego mogą być przeprowadzone badania krwi, u kobiet badanie ginekologiczne, rentgen klatki piersiowej i elektrokardiogram. Leczenie wstrząsu jest tylko szpitalne. Chory potrzebuje natychmiastowej pomocy.