"Zdążyć przed Panem Bogiem" - streszczenie z opracowaniem

"Zdążyć przed Panem Bogiem", streszczenie której to lektury opracowaliśmy, to jedno ze świadectw literackich II wojny światowej. Książka Hanny Krall ma charakter reportażu. To zapis rozmowy z Markiem Edelmanem, jednym z przywódców Żydowskiej Organizacji Bojowej, ale też jedynym ocalałym z tego kręgu.

1. "Zdążyć przed Panem Bogiem" - streszczenie

"Zdążyć przed Panem Bogiem" to swego rodzaju dokument, w którym Hanna Krall nawiązuje do tematu powstania w gettcie warszawskim. Jej dzieło to utwór wielogłosowy. Wiele do powiedzenia ma świadek wydarzeń wojennych, Marek Edelman, lekarz kardiolog. Jego wypowiedzi towarzyszy komentarz odautorski oraz materiał faktograficzny.

Marek Edelman niechętnie wraca do przeszłości. Autorka musi namawiać go do mówienia, prowokować. Zadaje pytania, prosi o rozwinięcie niektórych wątków.

Powstaniec w gettcie warszawskim pytany o sens działań zbrojnych w sytuacji, gdy Niemcy mieli pełną przewagę, odpowiada, że chodziło o godność. Żydzi nie chcieli poddać się bez walki.

Marek Edelman wspomina swoich zbrojnych towarzyszy. Opowiada o nich, nierzadko przywołuje momenty ich śmierci. Robi to jednak w sposób rzeczowy, pozbawiony patosu. Wyraża sprzeciw wobec mitologizacji śmierci w walce. Nie godzi się na mówienie o wojnie w kontekście liczb i patetycznych słów. Chce, aby ludzie pamiętali o jednostkach.

"Zdążyć przed Panem Bogiem" to utwór, w którym na plan pierwszy wysuwa się przekonanie, że tragedię wojenną moga zrozumieć wyłącznie osoby, które były naocznymi świadkami tych wydarzeń. Zrozumienie ogromu cierpienia nie jest możliwe przez osoby z kolejnych pokoleń. One nie są naznaczone wojną. Nie widziały śmierci. Nie zaznały strachu, głodu i upokorzenia. Nie są w stanie zrozumieć, dlaczego pielęgniarka oddaje dzieciom swoją truciznę. Nie rozumieją, że w ten sposób dała im godnie umrzeć (szybko i bez bólu).

Człowiek współczesny nie może wyobrazić sobie sytuacji, kiedy położna zabija noworodka tuż po narodzinach, bo nie ma sumienia dać mu żyć w wojennym koszmarze. Nie zrozumiemy, że Żydzi wsiadali do pociągu wiozącego ludzi do obozu koncentracyjnego w Treblince tylko dlatego, że na drogę dostawali chleb.

Ludzie w czasie wojny musieli dokonywać trudnych wyborów. Nie mamy prawa ich oceniać w kategoriach etycznych, bo wojenna moralność rządzi się innymi prawami.

Zaskakuje sposób, w jaki Marek Edelman mówi o powstaniu w gettcie. Jego wypowiedzi pozbawione są emocji. To niejako zdanie relacji, przedstawienie faktów. Z jego słów nie wybrzmiewa nienawiść do Niemców. Bez przekonania mówi tez o bohaterstwie powstańców.

Hanna Krall zestawia wojenne wspomnienia Marka Edelmana z jego aktualną biografią. Nawiązuje do jego pracy lekarza. W czasie wojny widział on śmierć wielu ludzi, po wojnie robi wszystko, by ocalić każde życie. To właśnie dlatego nie boi się podejmować ryzyka. Stosuje innowacyjne rozwiązania. Daje z siebie wszystko. I żyje na 100 proc., bo wie, że kazdy dzień może być tym ostatnim.

Hanna Krall w książce "Zdążyć przed Panem Bogiem" snuje refleksje o wartości życia i śmierci. Mówi o historii, morlaności i etyce. Z jednej strony mamy do czynienia z dokumentem, z drugiej zaś utwór czyta się niczym powieść.

2. "Zdążyć przed Panem Bogiem" - znaczenie tytułu

Tytuł utworu Hanny Krall można rozumieć dwojako. W czasie wojny ludzie chcieli być pierwsi. Nie czekali aż Bóg zdecyduje się odebrać im życie, bo nie chcieli ginąć cierpiąc i ulegając Niemcom. Sami odbierali sobie życie, wybierając jej moment i rodzaj.

Z kolei Marek Edelman z perspektywy lekarza rozumie to inaczej: ma władzę, by nie pozwolić Panu Bogu zabrać jego pacjenta. Walczy o niego, leczy z pasją i oddaniem, by wydłużyć jego życie o dzień, miesiąc lub lata. Jest oddany swojej pracy, czuje się do niej powołany.