Twoje dziecko może być ofiarą, a ty nawet o tym nie wiesz. Ekspert ostrzega

Coraz młodsze dzieci spędzają długie godziny w internecie – uczą się, grają, kontaktują z rówieśnikami. To naturalna część ich świata, ale również przestrzeń pełna ryzyka, którego dorośli często nie dostrzegają. Z danych przytaczanych przez Fundację Komputronik wynika, że co szósty nastolatek doświadcza hejtu lub cyberprzemocy, a wiele przypadków nigdy nie zostaje zgłoszonych. Dzieci boją się reakcji dorosłych lub zwyczajnie nie wiedzą, jak poprosić o pomoc.

O tym, na co zwracać uwagę, mówi Krzysztof Juźwikowski, ekspert do spraw cyberbezpieczeństwa w Grupie Komputronik.

„Głównym objawem w zachowaniu dziecka może być nagła zmiana nastroju: wycofanie, lęk, płaczliwość, apatia, irytacja po używaniu urządzenia. Do tego dochodzi utrata zainteresowania dotychczasowymi zajęciami, spadek wyników w nauce” – wyjaśnia.

Specjalista dodaje, że niepokojące może być również ukrywanie ekranu telefonu, szybkie wyłączanie urządzenia, gdy do pokoju wchodzi rodzic, usuwanie historii przeglądania lub wiadomości, a także nagły wzrost nowych, anonimowych kontaktów. „Jeżeli widzisz, że twoje dziecko prosi o zwiększenie kieszonkowego, a na jego koncie pojawiają się nieautoryzowane transakcje lub nowe aplikacje bez wyjaśnienia, może to oznaczać, że padło ofiarą nadużycia w sieci” – ostrzega Juźwikowski.

Takie sygnały łatwo zbagatelizować, uznając je za etap dojrzewania czy chwilowy bunt. Jednak, jak podkreślają eksperci, to właśnie wtedy dziecko najbardziej potrzebuje rozmowy i wsparcia, zanim problem stanie się poważniejszy.

Jak chronić dziecko w sieci

Zdaniem ekspertów kluczowe jest nie tylko reagowanie na problemy, ale przede wszystkim zapobieganie im. Krzysztof Juźwikowski zwraca uwagę, że rodzice powinni uczyć dzieci tzw. cyfrowej higieny – prostych zasad, które znacząco zwiększają bezpieczeństwo online.

„Należy przygotować dziecko w podstawach bezpieczeństwa: stosowanie silnych, unikalnych haseł, włączenie uwierzytelniania dwuskładnikowego, regularne aktualizacje systemu i aplikacji oraz unikanie instalacji spoza oficjalnych sklepów” – wylicza ekspert.

Równie ważne są rozmowy o tym, czego nie udostępniać w internecie – adresu, planu dnia, numeru telefonu czy zdjęć, które mogą zostać wykorzystane bez zgody. Dobrze też przypominać, że nie każda wiadomość z linkiem czy oferta „tylko dziś” jest bezpieczna. Juźwikowski podkreśla, że kluczem jest zaufanie i wspólne uczenie się nowych technologii, a nie kontrola. „Regularne przerwy od ekranu, sen bez telefonu i aktywność offline pomagają zachować równowagę między światem realnym a cyfrowym” – dodaje.

Co robić, gdy dziecko padnie ofiarą

Jeśli podejrzewasz, że twoje dziecko zostało skrzywdzone w sieci, nie działaj impulsywnie. Najpierw trzeba zachować dowody – zrzuty ekranu, linki, wiadomości – nawet jeśli sytuacja wydaje się błaha. „Nie kasujmy ich. To kluczowy materiał, który może pomóc w ustaleniu sprawcy” – radzi Krzysztof Juźwikowski.

Następnie należy zablokować sprawcę, zgłosić sytuację na platformie (np. Instagram, TikTok, YouTube) i – jeśli pojawiają się groźby lub żądania pieniędzy – powiadomić policję. Równie istotna jest rozmowa z dzieckiem: spokojna, bez ocen i oskarżeń. „Porozmawiaj z dzieckiem – bez oskarżeń; daj wsparcie i wyjaśnij dalsze kroki. Jeśli jest potrzebne, skonsultuj się z psychologiem szkolnym lub specjalistą” – podkreśla ekspert.

Najgorsze, co można zrobić, to udawać, że problem nie istnieje. Dziecko, które czuje się wysłuchane i bezpieczne, szybciej odzyska spokój i zaufanie do dorosłych.

Wzmocnij młodych – akcja dla szkół i rodziców

By zwiększyć świadomość na temat bezpieczeństwa w internecie, Fundacja Komputronik zainicjowała ogólnopolski projekt edukacyjny #CyberWzmacniacz. To akcja skierowana do szkół, której celem jest pokazanie młodym ludziom, jak mądrze i odpowiedzialnie korzystać z sieci. Uczniowie w zespołach do dziesięciu osób nagrywają krótkie filmy pokazujące, jak radzić sobie z zagrożeniami online.

W inicjatywie biorą udział znane osoby – Nieantyfan, Pan Belfer, Rafał Sonik, Położynka i Artur Wichniarek – które wspierają projekt i zachęcają młodych do twórczego działania. Akcja ma nie tylko walor edukacyjny, lecz także integracyjny – pokazuje, że o bezpieczeństwie można mówić ciekawie i bez moralizowania.

Na uczestników czekają atrakcyjne nagrody: do 20 tysięcy złotych w sprzęcie dla szkoły, karty podarunkowe i gry edukacyjne.

Weź udział w akcji #CyberWzmacniacz

Autor tekstu: Mateusz Sołtysiak