Teoria ewolucji [najważniejsze informacje, znaczenie]

Karol Darwin to twórca teorii ewolucji. W 1831 r, będąc przyrodnikiem amatorem po studiach teologicznych na Uniwersytecie w Cambridge, rozpoczął swoją żywciową podróż na pokładzie statku badawczego brytyjskiej marynarki wojennej HMS "Beagle".

Płynął wzdłuż wybrzeża Ameryki Południowej, odwiedził Wyspy Galapagos, dotarł na wyspy koralowe na Pacyfiku, opłynał Afrykę. W trakcie podróży miał okazję badać i opisywać faunę i florę. Interesowały go też skamieniałości, zwłaszcza wymarłych ssaków południowoamerykańskich.

Karol Darwin zauważył, że gatunki zwierząt z wysp i stałego lądu wyraźnie się różnią, np. poszczególne ptaki miały różne kształty i rozmiary dzioba (co, jak zakładała teoria Darwina, miało związek z koniecznością przystosowania ptaków do pozyskiwania różnego pokarmu).

Karol Darwin do macierzystego portu zawinął w 1836 r. Jego badania okazały się bardzo dobrze opracowane, zyskał duży autorytet wśród przyrodników.

Teoria ewolucji Darwina została wyjaśniona przez naukowca m.in. w dziele ""O powstawaniu gatunków drogą doboru naturalnego, czyli o utrzymaniu się doskonalszych ras w walce o byt" wydanym w 1859 r. W kolejnych swoich pracach pisał też m.in. o pochodzeniu człowieka i doborze płciowym.

Teoria Karola Darwina z jednej strony cieszyła się uznaniem, z drugiej zaś wzbudzała spore kontrowersje, zwłaszcza natury światopoglądowej. Z całą pewnością jednak wywarła ogromny wpływ na wszystkie dziedziny nauk przyrodniczych.

Prawo Darwina zdominowało naukę na przełomie XIX/XX wieku. Wyparło tym samym teologię z nauk biologicznych.

W teorii Darwina uwagi wzbudzała ówczesna nieznajomość natury dziedziczenia. Kiedy jednak i to zostało odkryte przez badaczy, powrócono do oryginalnych tez przyrodnika. Stworzono wówczas koncepcję zwaną neodarwinizmem (syntetyczna teoria ewolucji), która zdominowała nauki biologiczne w II połowie XX wieku i na początku wieku XXI.

Główne założenia teorii ewolucji to:

• prawo zmienności powszechnej i bezkierunkowej (nie ma dwóch takich samych osobników, gatunki charakteryzuje zmienność)
• prawo olbrzymiej rozrodczości organizmów (czynnikiem ograniczającym liczebość osobników jest walka o byt)
• prawo walki o byt (przeżywają tylko najsilniejsze osobniki, najlepiej przystosowane)
• prawo dziedziczenia (osobniki przekazują pozytywne cechy swojemu potomstwu)
• prawo dobrou naturalnego

Ewolucja Darwina zakłada, że ewolucja to proces powolny i nieodwracalny. To dzięki niej świat żywy jest tak zróżnicowany. Podlegają jej całe populacje (a nie pojedyncze osobniki).

Wyróżnia się cztery czynniki ewolucji:

• zmienność (rekombinacyjną i mutacyjną)
• selekcję
• izolację
• dryf genetyczny (zmiana częstości genów w populacji)

Bezpośrednie dowody ewolucji opierają się na badaniach paleontologicznych. To one informują o formach życia w dawnych epokach, wskazują też na jedność świata żywego i pomagają ustalić pokrewieństwo wielu form. Dodatkowo informują o etapach przebiegu ewolucji.

Pośrednie dowody ewolucji to fakty z anatomii porównawczej, embriologii, systematyki, fizjologii i biochemii, biogeografii. To one pozwalają okreslić pokrewieństwo organizmów.

W teorii ewolucji istotne znaczenie ma selekcja naturalna (dobór naturalny). Jest to konsekwnecja zmienności międzyosobniczej i nadwyżki płodności poddanej ograniczeniom środowiska. Osobniki konkurują ze sobą o różne zasoby środowiska. Zwyciężą tylko najsilniejsze, a eliminowane są osobniki słabiej przystosowane.

Przeciwieństwem doboru naturalnego jest dobór sztuczny, czyli selekcja i krzyżowanie osobników o cechach pożądanych przez człowieka.

Jeśli chcesz pomóc dziecku w nauce do egzaminu, możecie wspólnie opracować notatki. Możecie wspólnie wykonać mapę myśli.

Warto powtórzyć następujące zagadnienia:

• teoria ewolucji (definicja)
• teoria Darwina (na czym polega?)
• kim był Karol Darwin?
• w jaki sposób teoria ewolucji zmieniła postrzeganie nauk przyrodniczych?