Te cechy dziedziczymy po matce. Naukowcy potwierdzają

Kod genetyczny noworodka stanowi kombinację materiału genetycznego jego rodziców - to, jakie cechy odziedziczy i w jakim stopniu, zależy od przekazanych mu genów.

Większość ludzi otrzymuje 22 pary pasujących chromosomów - po jednym od każdego z rodziców. Dodatkowo występuje 23. para, która zawiera geny związane z płcią. Chromosomy X i Y decydują o płci dziecka i mają wpływ na to, które cechy pochodzą od matki, a które od ojca.

Dziewczynki dziedziczą chromosom X zarówno od matki, jak i ojca, co oznacza, że cechy sprzężone z płcią mogą pochodzić od obu rodziców. Chłopcy natomiast otrzymują chromosom X od matki, a chromosom Y od ojca, co sprawia, że wszystkie geny związane z chromosomem X są dziedziczone wyłącznie po matce.

A jakie cechy są dziedziczone po matce?

Niektóre cechy recesywne związane z chromosomem X są przekazywane synom przez matki. Ponieważ chłopcy posiadają tylko jeden chromosom X, cechy te mogą ujawniać się u nich bez obecności drugiego, dominującego genu. Przykłady takich zaburzeń to daltonizm czy hemofilia A.

Proces starzenia jest nieunikniony i objawia się m.in. pojawianiem się zmarszczek, siwych włosów i zmian w strukturze skóry. Tempo i intensywność tych zmian w dużej mierze zależą od genów matki.

Mitochondrialne DNA (mDNA), które dziedziczymy wyłącznie po matce, odgrywa kluczową rolę w procesie starzenia się organizmu. Mitochondria odpowiadają za produkcję energii w komórkach, a ich uszkodzenia, spowodowane przez wolne rodniki i toksyny, mogą przyspieszać starzenie.

Naukowcy z Karolinska Institutet oraz Max Planck Institute for Biology of Aging odkryli, że starzenie się organizmu jest wynikiem zarówno czynników środowiskowych, jak i genetycznych, które przekazywane są przez matkę.

Profesor Nils-Göran Larsson, główny badacz w Max Planck Institute for Biology of Aging, podkreśla, że mutacje w mitochondrialnym DNA matki mogą powodować szybsze starzenie się dziecka. Wyniki badań, opublikowane w czasopiśmie "Nature", opierają się jednak na eksperymentach przeprowadzonych na myszach.

Nie istnieje pojedynczy gen odpowiedzialny za inteligencję, jednak coraz więcej badań wskazuje na istotną rolę matki w jej przekazywaniu. Jednym z powodów jest dziedziczenie mitochondrialnego DNA, które występuje m.in. w tkankach mózgu.

Chromosom X odgrywa kluczową rolę w rozwoju kory mózgowej, odpowiedzialnej za funkcje poznawcze i społeczne. Ponieważ kobiety posiadają dwa chromosomy X, a mężczyźni tylko jeden, większa liczba genów związanych z inteligencją u chłopców pochodzi od matki. W przypadku dziewczynek inteligencja jest kształtowana przez geny obojga rodziców.

Choroby psychiczne i zaburzenia nastroju mają zarówno podłoże genetyczne, jak i środowiskowe. Badania sugerują, że istnieje silniejszy związek między depresją u matek i córek niż w relacji ojciec-dziecko. Przeanalizowano 35 rodzin i wykazano, że depresja rzadziej jest "przekazywana" przez ojców.

Dodatkowo, inne badanie wykazało korelację między niskim poziomem serotoniny u matki a częstszym występowaniem ADHD u jej dzieci. Warto jednak pamiętać, że geneza zaburzeń psychicznych jest złożona i nie do końca poznana.

Według badań opublikowanych w "Sleep Medicine", skłonność do określonych wzorców snu, takich jak długość snu, czas zasypiania czy pora budzenia się, może być dziedziczona po matce. Naukowcy zauważyli, że dzieci matek cierpiących na bezsenność częściej mają zaburzenia snu.

Badania sugerują, że brunatna tkanka tłuszczowa, mająca zdolność do spalania kalorii i przeciwdziałania otyłości, jest w dużej mierze regulowana przez geny dziedziczone po matce. Oznacza to, że tempo metabolizmu dziecka może być częściowo uwarunkowane genetycznie przez matkę.

Na wzrost dziecka wpływa wiele czynników genetycznych - naukowcy zidentyfikowali co najmniej 700 wariantów. Ojciec przekazuje dziecku czynnik wzrostu IGF, który stymuluje rozwój, natomiast geny matki dostarczają inhibitora IGF (IGF2R), który ten proces hamuje. Mechanizmy te są wciąż badane, ale sugerują, że wzrost jest wynikiem równowagi między czynnikami odziedziczonymi po obojgu rodzicach.

Geny regulujące gospodarkę hormonalną, owulację i funkcjonowanie jajników mogą wpływać na wiek dojrzewania, długość cyklu miesiączkowego oraz moment wystąpienia menopauzy. Badania wykazały, że czas pojawienia się pierwszej miesiączki i menopauzy może mieć podłoże genetyczne związane z matką.

Naukowcy odkryli, że geny matki mogą mieć większy wpływ na zdolności zapamiętywania. Warianty genetyczne odpowiadające za neuroplastyczność, rozwój neuronów i wzmocnienie synaptyczne są silniej powiązane z materiałem genetycznym dziedziczonym po matce.

Zdolności wytrzymałościowe, takie jak długodystansowe bieganie czy jazda na rowerze, mogą być dziedziczone po matce. Odpowiada za to mitochondrialne DNA, które wpływa na efektywność procesów energetycznych w organizmie.

Masz newsa, zdjęcie lub filmik? Prześlij nam przez dziejesie.wp.pl

Źródła

1. Onet