Rozwój odporności na poszczególnych etapach życia dziecka

Zacznijmy od momentu, kiedy dziecko znajduje się jeszcze w brzuchu matki. Już w drugim miesiącu życia wewnątrzmacicznego we krwi płodu pojawiają się limfocyty odpowiedzialne za odporność komórkową. W podobnym czasie kształtuje się również grasica oraz śledziona, a następnie – w trzecim miesiącu ciąży – pojawiają się limfocyty T i B, a także przeciwciała. Część z nich płód otrzymuje od matki za pośrednictwem łożyska, dlatego w okresie prenatalnym jego immunologia zależna jest przede wszystkim od układu odpornościowego rodzicielki. Bardzo ważna jest więc jej kondycja oraz odpowiednia dieta.

Po przyjściu na świat odporność nowo narodzonego dziecka nadal zależna jest od rodzicielki. Siara, czyli pierwsze mleko świeżo upieczonej mamy, to pokarm, który zapewni noworodkowi to, co najlepsze. Dlatego warto przystawić maleństwo do piersi tak szybko, jak tylko jest to możliwe. Wydzielina ta produkowana jest przez kilka, kilkanaście lub maksymalnie kilkadziesiąt godzin po porodzie. Zawiera duże ilości łatwo przyswajalnego białka, sole mineralne, witaminę A oraz cenne przeciwciała odpornościowe (przede wszystkim IgA), które często nazywane są pierwszą naturalną szczepionką. To prawdziwa bomba składników odżywczych serwowana tylko raz w życiu.

Ogromny wpływ na rozwój układu immunologicznego dziecka ma karmienie piersią. Niemowlę jest w ten sposób chronione przed infekcjami, ponieważ mleko matki wykazuje właściwości antybakteryjne. Przeciwciała, czyli immunoglobuliny znajdujące się w pokarmie, zapewniają jednak ochronę tylko do pewnego czasu. Osłaniają one maleństwo jedynie przez kilka miesięcy, a następnie zanikają. Zapasy przeciwciał wyczerpują się około trzeciego miesiąca życia. W tym czasie maluch nie jest zdolny do ich samodzielnej produkcji, dlatego mówi się, że znajduje się w tzw. luce odpornościowej lub dołku immunologicznym, który może trwać nawet do dziewiątego miesiąca życia.

Kiedy dziecko zaczyna stawiać pierwsze kroki i rozumieć proste polecenia, jego układ immunologiczny również się rozwija. Jednak mimo zapełnienia luki odpornościowej, nie jest on jeszcze w pełni wykształcony. Budowanie odporności to powolny i skomplikowany proces, dlatego minie kilka dobrych lat, zanim zaczniemy mówić o jej pełnym uzyskaniu. W tym czasie czeka was wiele infekcji, przez które trzeba przejść wspólnymi siłami. Wbrew pozorom chorowanie ma też swoje dobre strony. W ten sposób układ immunologiczny uczy się, jak radzić sobie z drobnoustrojami i kiedy zaatakują one ponownie – potrafi z nimi walczyć.

Spadku odporności doświadczają dzieci, które po raz pierwszy idą do przedszkola. Kontakt z rówieśnikami nie tylko rozwija umiejętności społeczne, ale również bywa przyczyną częstych infekcji. Dzieje się tak, nawet jeśli przedszkolak do tej pory był okazem zdrowia. Wystarczy, że do grupy przyjdzie przeziębiony maluch i infekcja u reszty gotowa. Ważne jest więc wzmacnianie odporności dziecka poprzez regularne wietrzenie pomieszczenia, częste spacery oraz dietę bogatą w witaminy i minerały. Już od najmłodszych lat warto wyrabiać w maluchu nawyk częstego mycia rąk, ponieważ podczas zabawy dzieci nieświadomie przenoszą mnóstwo drobnoustrojów.

Rozpoczęcie nauki szkolnej to duża zmiana w życiu dziecka. Jego układ odpornościowy jest znacznie silniejszy niż kilka lat wcześniej, dlatego uczeń nie choruje już tak często, mimo że na co dzień przebywa z rówieśnikami. Oczywiście sporadyczne infekcje nie powinny nikogo dziwić. Duża liczba osób zamkniętych w niewielkim pomieszczeniu sprzyja przenoszeniu chorób tzw. drogą kropelkową. Na szczęście da się temu zaradzić.

Jeśli zauważysz, że twoje dziecko choruje częściej niż rówieśnicy, pomyśl o domowych sposobach na podniesienie odporności. Pamiętaj, że pochodzi ona z brzucha, dlatego zadbaj o wartościowe posiłki i zwróć uwagę na to, czy dziecko nie nadużywa słodyczy i fast foodów. Tego typu żywność nie tylko sprzyja nadwadze, ale również obniża odporność .

Około 12. roku życia układ immunologiczny dziecka nareszcie osiąga pełną dojrzałość, która utrzymuje się na podobnym poziomie przez kolejne lata. Oczywiście nie da się uniknąć spadków odporności. Wpływa na nie bardzo wiele czynników, takich jak sen, dieta, aktywność fizyczna. Dlatego tak ważne jest prowadzenie zdrowego stylu życia, uprawianie sportu oraz zdrowe odżywianie.