Poranne mdłości w ciąży? Naukowcy badali, skąd się biorą
Nudności, wymioty i awersje do zapachów czy potraw, często określane jako "poranne mdłości", to doświadczenie nawet 80 proc. kobiet we wczesnej ciąży. Choć bywają uciążliwe, nie są oznaką zaburzeń. Najnowsze badania zespołu z University of California w Los Angeles wskazują, że mogą stanowić naturalny element procesu ochrony matki i rozwijającego się płodu.
Poranne mdłości w ciąży to nie powód do zmartwień. Tak organizm chroni dziecko
Dlaczego pojawiają się nudności?
Jak tłumaczy prof. Molly Fox, antropolożka z UCLA i główna autorka badania opublikowanego w czasopiśmie "Evolution, Medicine and Public Health", układ odpornościowy kobiety w ciąży staje przed wyjątkowym wyzwaniem.
Musi bronić organizmu przed infekcjami, a jednocześnie nie może zaatakować płodu, który dla organizmu matki jest częściowo obcym tworem genetycznym. Wymaga to delikatnej równowagi immunologicznej – mechanizmów hamujących nadmierne reakcje zapalne oraz tych, które pozwalają utrzymać odporność.
Badacze odkryli, że ta równowaga wspierana jest również przez reakcje behawioralne, takie jak nudności i wymioty. Mogą one pełnić rolę adaptacyjną – skłaniając kobietę do unikania produktów, które w przeszłości wiązały się z ryzykiem zakażeń lub zatrucia, np. mięsa, tytoniu czy niektórych intensywnych zapachów.
Jak przebiegało badanie?
W badaniu wzięły udział kobiety z południowej Kalifornii. Ochotniczki dostarczyły próbki krwi, które posłużyły do oznaczenia poziomu cytokin, białek regulujących procesy zapalne. Równocześnie uczestniczki wypełniały kwestionariusze dotyczące objawów "porannych mdłości" i awersji zapachowych oraz pokarmowych.
Wyniki pokazały, że:
64 proc. badanych doświadczało awersji do zapachów lub potraw, najczęściej do dymu tytoniowego i mięsa,
67 proc. zgłaszało nudności,
66 proc. – wymioty.
Analiza wykazała, że objawy te wiązały się ze wzrostem aktywności cytokin prozapalnych. Kobiety, które odczuwały silną niechęć do dymu tytoniowego, miały szczególnie wyraźny profil zapalny, co sugeruje biologiczne powiązanie między reakcjami układu odpornościowego a zachowaniami ochronnymi w ciąży.
Ewolucyjna rola mdłości
Zdaniem badaczy reakcje tego typu mogły wykształcić się w toku ewolucji, by chronić płód przed toksynami i patogenami w okresie, gdy jest najbardziej wrażliwy, czyli w pierwszym i drugim trymestrze. Prof. Daniel Fessler, współautor pracy, porównuje to do współczesnych ostrzeżeń na etykietach żywności.
- Tak jak dziś kobiety w ciąży są ostrzegane przed spożywaniem surowego mięsa czy serów pleśniowych, tak samo nudności i wymioty mogły być naturalnym mechanizmem ostrzegawczym w przeszłości – wyjaśnia.
Badacze zwracają uwagę, że ich ustalenia mogą mieć znaczenie praktyczne. Objawy nudności i wymiotów powinny być postrzegane jako normalny element zdrowej ciąży, a nie jako oznaka problemu. Może to przełożyć się na szersze zrozumienie w środowisku pracy i lepsze dostosowanie warunków do potrzeb ciężarnych, np. poprzez elastyczniejsze podejście do absencji czy większą dostępność świadczeń zdrowotnych.
Dominika Najda, dziennikarka Wirtualnej Polski
Źródła
- UCLA
