Owsica utajona

Nie trzeba wielkiego trudu, aby inwazyjne jaja dostały się do organizmu człowieka. Wystarczy dotknąć przedmiotu, na który osoba chora przeniosła jaja (np. dotykając klamki), a potem włożyć rękę lub palec do buzi. Jeśli połknięte zostaną jaja w postaci inwazyjnej, a więc te, które są zdolne do zarażania, w żołądku dojdzie do wylęgnięcia się larw.

W miejscu przejścia jelita cienkiego w grube będą one dojrzewać. Samce pasożyta giną dość szybko, ale samice robią najwięcej szkód. Zapłodnione kierują się w kierunku odbytu, gdzie składają jaja w ogromnych ilościach. Już w ciągu 4–6 godzin dojrzewają one, stając się inwazyjnymi.

Ponieważ jaja pokryte są lepką wydzieliną wywołującą nieprzyjemny świąd, chory, najczęściej przez sen, drapie się po pupie. W efekcie na dłoniach i pod paznokciami przenosi pasożyty na wszystko wokół – pościel, bieliznę, pluszaki. Po włożeniu palców do buzi dochodzi do samozarażania się i cykl rozwojowy owsika ulega powtórzeniu. Może dojść do tego w czasie jednej nocy, więc pasożyt rośnie w siłę.

Nie widać tego "gołym okiem". Sama owsica też jest trudna do zdiagnozowania. Objawy choroby równie dobrze można przypisać innej jednostce chorobowej. Z kolei poczucie wstydu i brak informacji o zagrożeniu powodują, że często od rozpoczęcia inwazji do wykrycia pasożyta mija bardzo dużo czasu.

Szczególnie w fazie początkowej owsica nie daje żadnych symptomów. Choroba przebiega w formie utajonej, a ewentualne dolegliwości są przypisywane innym schorzeniom. Bóle głowy, brzucha, nudności, mniejsze łaknienie czy osłabienie są objawami, które można powiązać z wieloma chorobami.

Nawet bardziej specyficzne symptomy, takie jak zgrzytanie zębami czy swędzenie odbytu, nie są jednoznaczne dla owsicy. Badanie kału na obecność pasożytów w wielu przypadkach również nie daje właściwej informacji. Bardzo często zdarza się, że wynik jest ujemny, mimo toczącej się w organizmie inwazji. Badanie, aby było wiarygodne, musi być powtarzane kilkakrotnie, najlepiej w odstępie dwudniowym.

Sprawy nie ułatwia to, że owsica w wielu przypadkach przyjmuje postać przewlekłą, a zachorowaniu ulegają niczego nieświadomi domownicy, bez względu na wiek. Podtrzymywaniu postaci utajonej choroby sprzyja zaostrzanie się głównych objawów w nocy, m.in. niespokojny sen czy drapanie okolic odbytu. Jeśli rodzic nie zauważy tego faktu i nie powiąże go z prawdopodobieństwem owsicy, choroba będzie mogła jeszcze przez długi czas przebiegać nierozpoznana.

Objawy o większym nasileniu są zwykle zauważane dopiero na późniejszym etapie choroby. W fazie przewlekłej okolice odbytu stają się coraz bardziej zaczerwienione, a na skutek osłabionego apetytu może obniżyć się masa ciała chorego. Niestety, jaja owsików są bardzo wytrzymałe, a ich pozbycie się wymaga przede wszystkim rozpoczęcia leczenia farmakologicznego.