"Na wyspach Bergamutach" Jana Brzechwy - tekst i opracowanie

Choć wiersz "Na wyspach Bergamutach" powstał blisko 80 lat temu, to bawi kolejne pokolenia. Znają go nasi dziadkowie i rodzice, a my sami nierzadko czytamy go swoim dzieciom. W przedszkolach dzieci mogą bawić się do piosenki "Na wyspach Bergamutach", która wpada w ucho i łatwo ją zapamiętać.

Utwór znany jest z również z kultowego filmu "Akademia Pana Kleksa", gdzie wykonany został przez Piotra Fronczewskiego i Chór Chłopięcy Towarzystwa Śpiewaczego "LUTNIA".

Na wyspach Bergamutach Podobno jest kot w butach Widziano także osła Którego mrówka niosła Jest kura samograjka Znosząca złote jajka Na dębach rosną jabłka W gronostajowych czapkach Jest i wieloryb stary Co nosi okulary Uczone są łososie W pomidorowym sosie I tresowane szczury Na szczycie szklanej góry Jest słoń z trąbami dwiema I tylko wysp tych nie ma

Na wyspach Bergamutach można zobaczyć m.in. kota w butach, uczone łososie w pomidorowym sosie, słonia z trąbami dwiema, tresowane szczury na szczycie szklanej góry i osła niesionego przez mrówki.

Z kolei ryby z wiersza "Na wyspach Bergamutach" to stary wieloryb, co nosi okulary, oraz uczone łososie w pomidorowym sosie.

Brzmi to bajkowo, wręcz utopijnie. Stąd też Bergamuty stały się symbolem czegoś cudownego, ale nieosiągalnego. Dla dzieci stanowi cenną lekcje: pokazuje, że nie należy wierzyć we wszystko, co można usłyszeć, np. w telewizji. Wspólne przeczytanie tego utworu może stanowić punkt wyjścia do rozmów o tym, w jaki sposób należy weryfikować informacje, gdzie szukać ich wiarygodnych źródeł i jakie skutki może mieć bezrefleksyjne ich przyjmowanie.

Wiersz "Na wyspach Bergamutach":

• ma budowę regularną,
• składa się z ośmiu dwuwersowych strof,
• ma rymy parzyste,
• podmiot liryczny nie ujawnia swojej obecności,
• ostatnia zwrotka zawiera puentę,
• napisany jest prostym językiem (adresowany jest do dzieci),
• wśród środków stylistycznych wymienić można m.in. epitety (np. "wieloryb stary") i personifikacje.

Jan Brzechwa urodził się w 1898 r. w Żmerynce, mieście na terenie dzisiejszej Ukrainy w obwodzie winnickim. Z zawodu był adwokatem specjalizującym się w prawie autorskim, ale na kartach polskiej historii literatury zapisał się przede wszystkim jako autor bajek i wierszy dla dzieci. Pisał też satyryczne teksty dla dorosłych i był tłumaczem literatury rosyjskiej.

Jan Brzechwa utwory dla dzieci zaczął pisać już jako dorosły mężczyzna. Jego pierwszy tomik wierszy dla najmłodszych – "Tańcowała igła z nitką" – wydano w 1938 r. To tam znalazły się takie wiersze jak: "Pomidor", "Żuraw i czapla" i "Na straganie". Rok później drukiem ukazał się tom "Kaczka Dziwaczka".

Jan Brzechwa wiersze dla dzieci pisał prostym i ponadczasowym językiem. Wiele z nich jesteśmy w stanie powiedzieć z pamięci. Chętnie też czytamy je najmłodszym dzieciom. Wśród najpopularniejszych utworów tego poety, obok wcześniej wymienionych, są:

• "Samochwała"
• "Skarżypyta"
• "Entliczek-Pentliczek"
• "Tydzień"
• "Mucha"
• "Arbuz"