Laguna. Jak powstaje i gdzie występuje ta niezwykła zatoka?

Laguna (po łacinie "lacuna" - "pusta przestrzeń") to zatoka powstała przez odcięcie części morza przez mierzeje, lido, atol lub rafę koralową. Określenie to używane jest od 1769 roku - w tamtych czasach odnosiło się jedynie do płytkich zbiorników wodnych w Wenecji, oddzielonych od Morza Adriatyckiego poprzez wyspy Lido (tzw. Wenecka Laguna).

Obecnie nazwa laguna oznacza:

• laguny atolowe, powstałe przez rozwój koralowców w tonących powoli wyspach centralnych:
• laguny przybrzeżne, które uformowały się przez wały mielizny lub piasku;
• laguny koralowe, znajdujące się wzdłuż płytkich wód przybrzeżnych na szelfach kontynentalnych.

Laguny przeważnie są płytkie, stąd też na terenach o dużej różnicy między przypływem a odpływem ich dna w czasie odpływu odsłaniają się. Czasowo suche dno laguny nazywane jest wattu.

Z czasem laguny stopniowo ulegają zamuleniu, zmieniając się w torfowiska i bagna, parowanie wód zaś w suchym klimacie prowadzi do odkładania się złóż soli.

Laguny stanowią około 13% linii brzegowych na świecie. Zatoki te znajdują się w kręgu zainteresowań naukowców dopiero od lat 70. XX wieku. Pierwsze udokumentowane sympozjum naukowe na ich temat miało miejsce w 1967 roku.

Laguna powstaje najczęściej wskutek przyrastania rafy koralowej wokół wyspy wulkanicznej. Szczątki zwierząt i roślin tworzą glebę i wyspa w ten sposób poszerza swoją powierzchnię.

Na jej powstanie mają wpływ takie czynniki jak m.in.:

• zasięg pływów na wysokości otwartego wybrzeża i na wysokości laguny;
• energia fal uderzających w barierę;
• zasobność i rodzaj osadu;
• różnica poziomów w czasie przypływu i odpływu.

Czynnikiem tworzącym rafy koralowe są wybuchy wulkanów położonych na dnie morza. Ich zbocza dają odpowiednią głębokość dla życia gąbek i koralowców, masa wulkanu natomiast powoduje stopniowe opadanie w kierunku dna morskiego w celu uzyskania równowagi izostatycznej.

W miarę, jak wulkan się zanurza, koralowce rosną wyżej, ostatecznie formując koralowe laguny, jednak tego typu laguny występują tylko w tropikalnych morzach otwartych - tam gdzie panują odpowiednie warunki dla wzrostu rafy.

Laguny te charakteryzują się intensywnie niebiesko - turkusową barwą, która spowodowana jest ich płytkością oraz interakcjami z wapieniem, z których zbudowane są szczątki szkieletów koralowców. Gdy minerał ten wypłukiwany jest do laguny, jej woda staje się jasnoniebieska.

Gdzie znajdziemy najpiękniejsze laguny świata? Przedstawiamy 5 takich miejsc, które z pewnością warto zobaczyć!

1. Laguna Kryształowa, Malta - najpiękniejsza w Europie, znajduje się na wyspie Comino, a swoją nazwę zawdzięcza przejrzystej, kryształowoczystej wodzie. Dzięki swej przejrzystości przyciąga wielbicieli snorkelingu (najprostszej formy aktywnej obserwacji życia pod wodą);
2. Laguna w Parku Narodowym Akamas, Cypr - raj dla pasjonatów nurkowania - piękny błękitny kolor wody daje możliwość obserwacji głębokiego dna;
3. Laguna Phi Leh, Tajlandia - ta laguna może być wspaniałym miejscem na romantyczną podróż dla zakochanych - kształtem przypomina serce; znajduje sę na wyspie Koh Phi Phi, wykorzystywano ją do ujęć takich filmów jak np. "Niebiańska plaża";
4. Laguna Colorada, Boliwia - nietypowa laguna w bordowo/czerownym kolorze, który zawdzięcza obecności glonów. Jest częścią słonego jeziora;
5. Błękitna Laguna, Islandia - ta laguna to kąpielisko geotermalne, które z pewnością spodoba się wielbicielom drastycznych zmian temperatur.