Kikut pępowinowy: kiedy powinien odpaść?

Kikut pępowinowy to fragment pępowiny, który został po jej przecięciu chwilę po porodzie. Nie jest już potrzebna, bo z chwilą narodzin dziecka nie pełni już swoich funkcji, które ograniczały się do zapewnienia mu tlenu i substancji odżywczych w życiu płodowym.

Pępowinę przecina się w kilka chwil po porodzie (wczesne odpępnienie to zaklemowanie pępowiny po 10-15 sek., późne – do 1-2 minut od urodzenia noworodka lub kiedy pępowina przestanie pulsować). Kikut zaciska się około 2 cm od powierzchni brzuszka i zabezpiecza suchym, jałowym gazikiem.

A jak wygląda kikut pępowinowy? Na początku jest biało-niebieski i wilgotny, ale już po 24 godzinach od porodu obkurcza się i wysusza, a jego kolor zmienia się na żółtobrązowy. Po kolejnych dniach jest już czarnobrązowy i mały (w chwili odpanięcia wielkością przypomina niewielki kamyczek).

Kiedy odpada kikut pępowinowy rodzice czują najczęściej ulgę. Ten centralny punkt na brzuszku dziecka budzi bowiem u opiekunów lęk. Niepotrzebnie jednak, bo w chwili jego oczyszczania dziecko nie odczuwa żadnego dyskomfortu. Trzeba jednak mieć na uwadze, że jest to rana, o którą należy odpowiednio dbać, by nie doszło do zakażenia.

Podstawą jest przemywanie kikuta zwilżonym w wodzie czystym gazikiem i dokładne jego osuszanie (warto zostawiać go nieosłoniętego do wyschnięcia, np. wykonując w tym czasie delikatny masaż noworodka).

Dobrze jest też odwijać brzeg pieluszki, by nie drażniła kikuta lub używać te, które mają wycięcie na pępek.

Nie należy smarować kikuta fioletem goryczki lub jodyną ani przemywać go alkoholem. Nie wolno też szczelnie go zaklejać, np. plastrem.

Jeśli kikut pępowinowy odpadł tydzień lub dwa po porodzie, świetnie! Tyle najczęściej trwa proces gojenia się miejsca po odcięciu pępowiny.

Jeśli jednak po 15 dniach od porodu nadal mocno się trzyma, warto zgłosić się z dzieckiem do pediatry, by ocenił, czy nie doszło do pojawienia się komplikacji.

Warto udać się do lekarza nie tylko wtedy, gdy kikut pępowinowy nie odpada przez dłuższy czas, ale też wówczas gdy:

• u nasady kikuta pojawi się silne krawienie lub ropa,
• wyczujesz nieprzyjemny zapach wydobywający się z pępka,
• zauważysz wyraźne zaczerwienienie i obrzęk,
• w okolicy kikuta pojawi się rosnąca nierówna tkanka.

Zachowajmy jednak spokój. W zdecydowanej większości przypadków wystarczy zastosować się do wskazówek lekarza, by rana się zagoiła.

Proces ten jest dłuższy u noworodków, które:

• urodziły się z niską masą urodzeniową,
• są wcześniakami,
• przyszły na świat przez cesarskie cięcie.

Bardzo rzadko zdarza się, że przyczyną trzymania się kikuta pępowinowego jest zaburzenie funkcji białych ciałek krwi lub wada wrodzona (przetrwały przewód łączący pępek z pęcherzem moczowym).

Pamiętajmy, że to po jakim czasie odpada kikut pępowinowy jest kwestią mocno indywidualną. Trzeba jednak odpowiednio go pielęgnować, a w razie jakichkolwiek wątpliwości, zgłosić się z dzieckiem do pediatry lub zapytać o radę położną.