Katar sienny u dzieci - objawy i leczenie alergicznego kataru
Katar sienny to choroba atopowa określana również mianem gorączki siennej, alergii pyłkowej, pyłkowicy, sezonowego nieżytu nosa, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa lub kataru alergicznego. Objawy kataru siennego są wywoływane przede wszystkim przez pyłki roślin wydzielane przez zioła, trawy i drzewa w okresie pylenia. Co to jest katar sienny? Czy występuje katar alergiczny u niemowlaka? Jak wygląda katar alergiczny?
1. Czym jest katar sienny?
Katar sienny jest chorobą, która rozwija się na skutek predyspozycji genetycznych i kontaktu z alergenem, inicjującym reakcję uczuleniową. Alergeny wnikają do dróg oddechowych i działają na komórki tuczne w błonie śluzowej nosie.
Następuje aktywacja przeciwciał i wytwarzanie histaminy oraz innych przekaźników. Naczynia krwionośne rozszerzają się i ma miejsce nasilone wydzielanie śluzu.
Alergii wziewnej często towarzyszy reakcja uczuleniowa na alergeny kontaktowe (kosmetyki, biżuteria, tworzywa sztuczne, gumy, futra, maści, chemikalia, metale, barwniki).
Według szacunków połowa przypadków alergii wynika z genów (według niektórych źródeł jest to nawet 91 proc. przypadków). Gdy mamy w rodzinie osoby cierpiące na alergię ryzyko reakcji alergicznej wzrasta.
Wiele prac naukowych wskazuje na związek genów z alergią, w badaniach tych naukowcy znajdują geny ich braki i mutacje predysponujące do nadwrażliwości.
Alergie niedziedziczne uznaje się za alergie nabyte. Mówi się, że wynikają one w dużej mierze z:
- postępu cywilizacyjnego;
- zwiększonego udziału substancji chemicznych w używanych na co dzień produktach;
- zanieczyszczeń powietrza.
Alergie dotykają nawet 4-5 razy częściej mieszkańców miast niż wsi. Według polskich ekspertów w miastach niemal 70 proc. przedszkolaków i uczniów cierpi na alergie. Katar sienny praktycznie nie występuje u niemowląt, alergie na pyłki pojawiają się dopiero od 3. roku życia.
2. Katar sienny a astma
Wiele osób zmagających się z astmą doświadcza również objawów kataru siennego, obydwa schorzenia są bowiem wywoływane przez reakcję alergiczną i nierzadko występują jednocześnie. Wiele alergenów nasilających objawy astmy powoduje symptomy kataru alergicznego.
U osób chorych na astmę dochodzi do zwężenia oskrzelików, które objawia się świszczącym oddechem i trudnościami w złapaniu oddechu. Stan zapalny oskrzelików powoduje zwiększone wydzielanie flegmy i nasilenie niedrożności dróg oddechowych.
Reakcją organizmu jest suchy kaszel, będący próbą oczyszczenia dróg oddechowych. W przypadku kataru siennego niedrożność ma miejsce w nosie. Zatkany nos i katar pojawiają się w wyniku stanu zapalnego błon śluzowych nosa. W celu udrożnienia nosa organizm reaguje kichaniem.
Katar sienny i astma to choroby, które są ze sobą powiązane również w kwestii leczenia – skuteczna terapia kataru siennego może redukować objawy astmy lub zapobiegać jej rozwojowi.
3. Co wywołuje katar sienny?
Objawy kataru siennego mogą mieć różne przyczyny, jego mechanizmy zaś są podobne do mechanizmu stanu zapalnego.
Co powoduje nieżyt nosa u dzieci? Trudno wskazać jeden alergen, ponieważ może ich być mnóstwo. Oprócz pyłków roślin katar sienny wywołują:
- roztocza,
- sierść zwierząt,
- pierze,
- pleśń.
Zwykle o alergiczny nieżyt nosa u dzieci podejrzewa się trawy, nisko rosnące chwasty i bezkwiatowe drzewa, takie jak:
- wiąz;
- brzoza;
- dąb.
Zagrożeniem są także zarodniki pleśni, bytujące w miejscach o większej wilgotności (np. na strychach, łazienkach, a także w glebie, opadłych liściach i trawach).
4. Jak rozpoznać katar sienny u dzieci?
Katar alergiczny u dziecka możemy odróżnić od infekcyjnego między innymi dzięki temu, że występuje zawsze o tej samej porze roku i towarzyszą mu inne objawy alergii. Zwykle wraz z nim pojawia się kichanie, płynny katar i przekrwienie nosa.
Alergiczny katar u dziecka pojawia się zwykle w okresie pylenia, gdy z traw, chwastów i drzew uwalniane są zarodniki przemieszczające się w powietrzu w formie pyłków.
Nie ma znaczenia czy jest to poranny katar czy katar wieczorem, jego nasilenie zależy od ilości alergenów w powietrzu. Warto zwrócić uwagę na całoroczny kalendarz pyleń, aby upewnić się, że nieżyt nosa u dziecka jest alergiczny.
5. Objawy kataru siennego u dzieci
Jakie są objawy kataru siennego? Katar sienny u dzieci objawia się:
- częstym kichaniem;
- swędzeniem w nosie;
- wodnistym katarem;
- zapaleniem spojówek;
- światłowstrętem;
- łzawieniem;
- puchnięciem i zaczerwienieniem oczu;
- bólem głowy;
- uczuciem rozbicia i jedno- lub obustronnym zatkaniem nosa.
Objawy kataru siennego, takie jak obrzęk, przekrwiona śluzówka nosa, łaskotanie w nosie i świąd to wynik uwolnienia histaminy. Substancja ta powoduje bowiem rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększenie ich przepuszczalności i podrażnienie zakończeń czuciowych.
6. Leczenie kataru siennego u dzieci
Co na katar alergiczny u dzieci? Alergiczny nieżyt nosa u dziecka oraz dorosłego leczymy przede wszystkim lekami przeciwhistaminowymi, a dokładniej mówiąc, lekami z grupy antagonistów receptorów histaminowych H1 drugiej generacji. Inną metodą leczenia jest odczulanie (immunoterapia).
Polega ona na podawaniu alergikowi określonych dawek alergenu w celu zwiększenia tolerancji jego organizmu na daną substancję. Dzięki zastosowaniu odczulania pacjent łatwiej znosi kontakt z alergenem.
Pomocne jest także nawilżanie powietrza, unikanie wyjść z domu w suche i wietrzne dni, gdy stężenie pyłków roślin jest największe, a także utrzymywanie mieszkania lub domu w czystości. Dobrym rozwiązaniem są także inhalacje na katar alergiczny.
7. Katar sienny u dziecka – powikłania
Jakie mogą być powikłania kataru siennego? Warto pamiętać, że ciągłe podrażnienie błony śluzowej nosa oraz jej obrzmienie może prowadzić do przewlekłego stanu zapalnego.
To z kolei może doprowadzić do powstania m.in. polipów w nosie, a w przypadku nadkażenia bakteryjnego stan ten może się przerodzić w przewlekłe zapalenie zatok przynosowych.
Alergiczny katar u dziecka może doprowadzić także do wysięku z ucha środkowego, które również jest wyściełane błoną śluzową i w niej także może przebiegać proces zapalny w czasie kataru siennego.
Katar sienny może prowadzić także do przytłumienia i pogorszenia się słuchu dziecka. Dodatkowo nieleczony katar sienny u dziecka może prowadzić do dalszego rozwoju alergii, w tym do wywołania reakcji alergicznej w oskrzelach.
8. Kiedy iść do lekarza z katarem siennym?
Katar sienny zwykle leczymy naturalnymi metodami, jednak czasem domowe sposoby na katar alergiczny nie są skuteczne. Kiedy udać się z dzieckiem do lekarza?
- jeśli objawy kataru utrzymują się ponad cztery dni;
- maluch źle śpi;
- nie chce jeść;
- jest apatyczny;
- pojawiły się inne dolegliwości, takie jak gorączka, ból brzucha, ból głowy i kaszel.
Do lekarza powinniśmy pójść także, gdy początkowo objawy kataru zaczęły ustępować, potem jednak nastąpiło gwałtowne pogorszenie stanu zdrowia.
Może to wskazywać na zakażenie bakteryjne, wymagające antybiotykoterapii i w tym przypadku również domowe sposoby na katar alergiczny nie będą skuteczne.
