Kąpiel niemowlęcia - jak zadbać o bezpieczeństwo dziecka?

Wieczorna kąpiel niemowlęcia jest w wielu rodzinach ważnym rytuałem i stałym elementem w dziecięcym planie dnia. Jednak czy codzienna kąpiel jest zdrowa? Jak wpływa na skórę niemowlęcia? W jaki sposób zorganizować kąpiel, aby była dla dziecka bezpieczna, a zarazem przyjemna? Co robić kiedy nasz maluch na widok wanienki zaczyna zanosić się płaczem?

Skóra noworodka i niemowlęcia w wielu aspektach różni się od skóry starszych dzieci i dorosłych. U niemowląt jest bardzo cienka, mało elastyczna, ma niewiele gruczołów potowych, słabo produkuje barwnik. Ma o wiele niższy odczyn kwasowości niż skóra dorosłego człowieka. Rośnie i dojrzewa razem z dzieckiem, a pełną funkcjonalność osiąga dopiero około 2-3 roku życia, dlatego bardzo łatwo zaburzyć jej fizjologię.

Nieprawidłowa pielęgnacja, zbyt częsta kąpiel czy używanie nadmiernej ilości kosmetyków, może spowodować pojawienie się reakcji alergicznych i problemów skórnych. Małe dziecko wystarczy kąpać 2-3 razy w tygodniu, codzienne pluskanie w wanience jest niepotrzebne.

Warto pamiętać o podstawowych zasadach kąpieli niemowlęcia:

Zobacz film: "Katar u niemowlaka"

1. Jeżeli skóra noworodka jest dokładnie oczyszczana przy każdej zmianie pieluszki, nie wymaga codziennej kąpieli. Noworodek nie brudzi się tak jak starsze dzieci, dlatego dobrym zwyczajem dla zdrowia skóry są dwie kąpiele w tygodniu. Wystarczy codziennie przemywać dziecku twarz i na bieżąco dbać o czystość skóry w okolicach pieluszki. Codzienny wieczorny rytuał można z powodzeniem zastąpić krótkim spacerem, czytaniem bajek, śpiewaniem kołysanek, masażem lub inną przyjemną i wyciszającą przed nocą czynnością.
2. Także starsze niemowlęta warto kąpać rzadziej, jednak częstotliwość kąpieli trzeba dostosować do aktywności dziecka i pory roku. Dziecko, które raczkuje zbierając z podłogi wszystkie okruchy, maluch który uczy się jeść rączkami, czy też szkrab po długim, letnim spacerze, wymagają częstszej kąpieli.
3. Jeżeli dziecko nie ma skóry problematycznej (wysuszonej, odparzonej, alergicznej lub z potówkami) nie powinno się używać zbyt wielu kosmetyków. Mydła i płyny do kąpieli zmywają ochronny płaszcz lipidowy skóry, co może spowodować podrażnienia i zaburzenia jej funkcji. W przypadku gdy skóra wyraźnie potrzebuje specjalnej pielęgnacji, należy stosować tylko niezbędne kosmetyki, w myśl zasady "co za dużo to niezdrowo".
4. Kupując kosmetyki pielęgnacyjne, wybierajmy tylko te przeznaczone dla niemowląt i małych dzieci i posiadające niezbędne atesty (Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Matki i Dziecka lub Centrum Zdrowia Dziecka). Kosmetyki przeznaczone dla dorosłych nie nadają się do pielęgnacji skóry niemowlęcia ze względu na inne pH, obecność konserwantów, barwników i zapachów, które mogą ją podrażniać, wysuszać i uczulać.
5. Ściereczki, pieluszki i ręczniki używane podczas kąpieli, powinny być regularnie prane. Do mycia małego dziecka nie powinno się używać gąbek ani myjek, których nie da się wyprać i wyprasować.
6. Jeżeli używasz gumowych wkładek, które mają zapobiegać poślizgowi w wanience, warto je regularnie zmieniać ze względów higienicznych. W wilgotnej łazience, na gumowych powierzchniach lubią osiadać grzyby, bakterie i pleśń.
7. Samą wanienkę powinno się regularnie myć, stosując kosmetyki dziecięce np. szampon lub mydełko, których używamy do mycia dziecka. Wszelkie detergenty, powszechnie używane do czyszczenia łazienek, są zbyt agresywne, aby można je było stosować do przedmiotów, z których korzysta maluch. Kąpiel w źle wypłukanej wanience może bardzo podrażnić delikatną skórę naszej pociechy.

Bezpieczeństwo fizyczne dziecka to także bardzo ważny aspekt każdej kąpieli. Powinniśmy zatem pamiętać o kilku ważnych zasadach obowiązujących podczas mycia malucha:

1. Do kąpieli należy się odpowiednio przygotować – pomieszczenie kąpielowe powinno być odpowiednio nagrzane, okna pozamykane, wszystkie sprzęty do mycia muszą być pod ręką, suchy ręcznik rozłożony w wygodnym miejscu. Jeżeli mamy przygotowane wszystkie potrzebne rzeczy, możemy w pełni skupić się na dziecku. Jeżeli brak nam wprawy w planowaniu i przygotowaniu kąpieli, przyda nam się pomocnik, który będzie podawał nam niezbędne do kąpieli akcesoria np. myjkę, ręcznik itp.
2. Dziecka nie należy kąpać bezpośrednio po karmieniu, zawsze trzeba odczekać minimum pół godziny.
3. Wanienkę napełniamy wodą tak, aby dziecko było w niej zanurzone do połowy – czyli na wysokość mniej więcej 10 cm. Temperatura wody powinna być przyjemna – nie może być za zimna ani za ciepła. Najprostszą metodą sprawdzenia temperatury jest zamoczenie własnego łokcia. Jeżeli korzystasz z termometru – 37 st. C. będzie dla malucha optymalne. Temperatura wody jest ważna, aby nie wyziębić ani nie przegrzać dziecka. Pamiętaj, że jeżeli dziecko dłużej przebywa w kąpieli, powinno się uzupełniać ciepłą wodę w wannie.
4. Ważne jest stabilne podtrzymywanie dziecka podczas kąpania. Dłonią chwytamy dziecko za dalszy bark, a nasze przedramię podpiera kark i główkę niemowlęcia. Należy dopilnować, aby twarz dziecka zawsze była ponad poziomem wody, by nie miało ono możliwości zachłyśnięcia. Uwaga – noworodków oraz niemowląt, które nie siedzą samodzielnie, nie próbujmy sadzać na siłę.
5. Nigdy, nawet na krótką chwilę, nie zostawiamy małego dziecka samego podczas kąpieli. Wystarczy moment nieuwagi ze strony rodzica, aby w wannie doszło do nieszczęścia.
6. Noworodki i małe dzieci szybko tracą ciepło, dlatego od razu po wyjęciu z wody, dziecko należy owinąć ręcznikiem oraz szybko i dokładnie osuszyć.
7. Starsze niemowlęta lubią bawić się w wodzie przeznaczonymi do tego zabawkami. Baw się z dzieckiem, pamiętając o tym, że musisz być przy nim przez cały czas. Mądrze wybieraj zabawki, tak aby były bezpieczne dla malucha. Pod żadnym pozorem nie dawaj dziecku do wanny zabawek na baterie ani takich, których elementy mogą się rozpuszczać w wodzie.

Pamiętaj, że kąpiel ma być dla malucha przyjemnością, a nie przykrym obowiązkiem. Nie kąp na siłę dziecka, które wyraźnie boi się wody, bo każda kolejna próba umycia będzie przywoływać złe wspomnienia, a malec będzie płakać. Najlepiej jest przyzwyczajać dziecko do kąpieli stopniowo, małymi kroczkami. We wszystkim najważniejszy jest zdrowy rozsądek i racjonalne podejście.