Inicjacja alkoholowa

Okres dorastania to czas „burzy i naporu”. Nastolatek poszukuje swojego miejsca w świecie, określa własną tożsamość, buduje poczucie „Ja”. Czasem sposobem demaskowania swojej natury jest eksperymentowanie z różnego typu używkami, między innymi z alkoholem. Dlaczego dzieci zaczynają pić? Z różnych powodów. Piją dla towarzystwa, np. na dyskotece, na imprezie u znajomych, piją z potrzeby zaimponowania innym, chęci poczucia się jak dorosły, piją z ciekawości, piją, bo inni piją. Ulegają namowom rówieśników, nie potrafią ulec presji otoczenia, a poza tym zależy im na akceptacji kolegów, więc głupio odmówić. Młodzież sięga po alkohol, bo czuje przyzwolenie dla picia ze strony dorosłych. Nierzadko sami rodzice modelują postawy aprobujące alkohol, gdyż w domu borykają się z problemem alkoholowym.

Alkohol jest też środkiem rozwiązywania trudności rodzinnych. Wódką czy piwem można zapić problemy, zapomnieć o szarej rzeczywistości. Alkohol także „dodaje” odwagi, człowiek staje się bardziej towarzyski i rozmowny, co stanowi „lekarstwo” dla nieśmiałych nastolatków. Picie alkoholu przez młodzież stanowi też sposób kontestacji świata, to wyraz młodzieńczego buntu, chęci poszerzenia swojej autonomii i swobody działania. Znaczny procent nastolatków sięga po alkohol przed osiągnięciem pełnoletniości. Łatwy dostęp do trunków wpływa też na szerzący się problem alkoholizmu wśród młodzieży. Nikt nie pyta ich w sklepie o dowód osobisty, zatem daje niemą zgodę: „Idź i pij”.

Rygorystyczne zakazy rodziców co do picia alkoholu jedynie podsycają fascynację młodzieży piwem czy wódką. Pojawia się chęć przełamania tabu, „zakazany owoc” kusi coraz bardziej. Sposób picia prezentowany w młodości wykazuje tendencję do utrwalania lub pogłębiania się w życiu dorosłym. Konsoliduje się swoisty rytuał i styl picia. Jeżeli ktoś spożywał alkohol od czasu do czasu, sporadycznie, dla towarzystwa, w granicach akceptowanych społecznie, w życiu dorosłym również odznacza się podobnym stosunkiem do alkoholu – pije okazjonalnie. Jeśli jednak dziecko piło coraz więcej i coraz częściej, może już w okresie adolescencji uzależnić się od alkoholu, a problem choroby alkoholowej będzie wracał w życiu dorosłym. Młodzi ignorują konsekwencje zdrowotne picia wódki. Wydaje się im, że alkoholizm to problem, który ich nie dotyczy.

Tymczasem młody człowiek potrzebuje mniejszych dawek, by uzależnić się od alkoholu. Poza tym alkohol zaburza percepcję, ogranicza zdolność logicznego myślenia i możliwości pamięciowe, co przekłada się na negatywne wyniki w nauce. Nadużywanie alkoholu przez młodych koresponduje też z innymi patologiami, jak chuligaństwo, ryzykowny seks z wieloma partnerami, bójki, kradzieże, pobicia itp. Młody człowiek zatraca się powoli. Nie ma kontroli nad ilością spożywanych trunków. Statystyki wskazują, że inicjacja alkoholowa przypada średnio na wiek 11-15 lat. Wcześniej i częściej po alkohol sięgają chłopcy niż dziewczęta. W jakich okolicznościach dzieci najczęściej piją? Wśród znajomych, np. na imprezie, w dyskotece, na wakacjach. Jak przeciwdziałać negatywnym skutkom picia alkoholu przez młodzież? Uświadamiać o skali zjawiska, nie dawać akceptacji dla spożycia nawet niskoprocentowych alkoholi, jak piwo czy wino i przede wszystkim być wyczulonym na wszelkie przejawy nadużywania alkoholu przez dzieci. Dobre relacje z rodzicami stanowią bowiem skuteczny bufor chroniący przed popadnięciem w różnego rodzaju ryzykowne zachowania.

Źródła

1. Climati C., Dzieci nocy. Dyskoteki, ecstasy i alkohol. Nowe rodzaje samotności czy ciemność wymagająca rozjaśnienia?, Jedność, Kielce 2003, ISBN 83-7224-736-6.
2. Maxwell R., Dzieci, alkohol, narkotyki. Przewodnik dla rodziców, GWP, Gdańsk 2001, ISBN 83-85416-97-8.
3. Vogler R.E., Nastolatki i alkohol. Kiedy nie wystarczy powiedzieć „nie”, PARPA, Warszawa 1999, ISBN 83-86103-96-5.
4. Zieliński A., Ewolucja wzorów używania alkoholu wśród dorastającej młodzieży w Polsce w XX wieku, Wydawnictwo Edukacyjne PARPA, Warszawa 2006, ISBN 83-89566-13-3.