Ergoterapia. Na czym polega i czy jest skuteczna?

Ergoterapia (gr. ergon — praca, zajęcie; tłum. terapia przez pracę, wykonywanie czynności, zajęcie) to forma rehabilitacji stosowana u osób niepełnosprawnych ruchowo lub intelektualnie, a także osób wykluczonych z życia społecznego. Jej celem jest zbudowanie u pacjenta przekonania, że radzi sobie z codziennymi obowiązkami. To z kolei znacząco poprawia u niego samopoczucie i wzmacnia poczucie własnej wartości.

W przypadku osób niepełnosprawnych ruchowo ergoterapia motywuje do podtrzymania zdolności motorycznych. Pozwala to powrócić do sprawności, a jeśli jest to niemożliwe – wspomaga wyrobienie funkcji zastępczych.

W węższym znaczeniu ergoterapia obejmuje zajęcia artystyczne, takie jak garncarstwo czy rzeźbiarstwo, tkactwo.

Ten rodzaj terapii ma ułatwić pacjentowi codzienne funkjonowanie. Wymaga zmiany świadomości, niekiedy też nawyków. Opiera się na wiedzy medycznej, psychologicznej, ale też socjalnej i rzemieślniczej (terapia w dużej mierze zakłada twórczość artystyczną i pracę manualną).

Ergoterapia znajduje zastosowanie w geriatrii, ortopedii i traumatologii. Wspomaga też terapię w chorobie Parkinsona, zespole Downa i innych anomalii rozwojowych, jak również w leczeniu alkoholizmu i wychodzeniu z uzależnień.

Wśród metod ergoterapeutycznych wyróżnia się:

• dziewiarstwo (robienie na drutach, szydełkowanie)
• tkactwo (np. wyplatanie makram)
• haftciarstwo
• krawiectwo (np. naprawianie odzieży, szycie zabawek, toreb)
• kaletnictwo (tworzenie wyrobów ze skóry, np. portfeli)
• metaloplastyka
• stolarstwo (wykonywanie np. karmników)
• ogrodnictwo (prace ogrodowe)
• wikliniarstwo
• garncarstwo i ceramika

Niekiedy wykonywanie tych prac wiąże się z uzyskaniem zarobku, np. poprzez sprzedaż danych wyrobów.

Ergoterapia może być jednym z przedmiotów na studiach pedagogicznych lub obejmować ksztacenie podyplomowe. W ramach zajęć studenci poznają terapeutyczny charakter pracy, a także techniki ergoterapii dla osób niepełnosprawnych i niedostosowanych społecznie.

Niekiedy jest to jeden z bloków niezbędnych do ukończenia studiów podyplomowych z zakresu terapii zajęciowej.

Wiedza z tego zakresu jest też przedmiotem specjalistycznych kursów, w trakcie których poznaje się metody ergoterapii, korzyści z nich wynikające, problemy i potrzeby osób niepełnosprawnych. Słuchacze dowiadują się też więcej na temat terapeutyczno-kompensacyjnej roli pracy.

Ergoterapeuta może znaleźć zatrudnienie w domach pomocy społecznej, organizacjach pozarządowych, placówkach ochrony zdrowia i poradniach psychologiczno-pedagogicznych.

Ergoterapia na ogół nie kojarzy się z rehabilitacją, stąd jest bardzo lubiana przez pacjentów. Daje też pozytywne efekty, m.in. wzmacnia poczucie własnej wartości, podnosi samoocenę chorego i go aktywizuje. Dba nie tylko o wspomaganie rozwoju manualnego i psychicznego, ale też społecznego.

Jest bardzo często wykorzystywana w różnych ośrodkach zdrowotnych, zarówno u dorosłych, jak i u dzieci. Stosuje się ją m.in. w domach pomocy społecznej, na warsztatch terapii zajęciowej i w zakładach samopomocy zawodowej.

Podstawowe założenia ergoterapii można też stosować w domu. Warto jednak wczesniej porozmawiać na ten temat z osobą wykwalifikowaną w tym zakresie, by nie popełnić błędów. Podstawą jest indywidualne podejście do każdego chorego.