Doradztwo zawodowe w przedszkolu i szkole

Rozporządzenie w sprawie doradztwa zawodowego, które obowiązuje od 1 września 2019 r., określa treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego, sposób ich realizacji oraz zadania doradcy zawodowego. Realizowane jest m.in. w przedszkolach oraz w klasach I-VI szkół podstawowych na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego.

W dużym skrócie polega na tym, by w przedszkolach wprowadzona została preorientacja zawodowa, która pozwoli przybliżyć dzieciom środowisko pracy. Kilkulatkowie poznają różne zawody i dowiadują się też więcej na swój temat, np. co lubią robić i czym się interesują.

Preorientacja zawodowa to bowiem nie tylko zbiór informacji o zawodach, ale też grupa kluczowych kompetencji (wiedzy, umiejętności i postaw), które pozwolą młodemu człowiekowi w przyszłosci wejść na rynek pracy.

Preorientacja zawodowa powinna być ukierunkowana na kształtowanie: proaktywnych postaw dzieci wobec pracy i edukacji, przekonania, że są podmiotami własnych działań i to one kierują własnym życiem, samodzielności i samoobsługi, umiejetności utrzymania porządku i doprowadzania podejmowanych prac do końca, szacunku do pracy innych, umiejętności współdziałania.

Istotnym elementm doradztwa zawodowego w przedszkolu, a później również w szkole, jest eliminowanie stereotypów dotyczących ról społecznych i zawodowych.

Doradztwo zawodowe w przedszkolu może być realizowane przy zaangażowaniu rodziców. Zaprasza się ich do grupy, by opowiedzili o wykonywanej pracy i powiedzieli dzieciom, jakie powinno mieć się predyspozycje, by dany zawód wykonywać.

Dzieci mogą też "odgrywać" różne zawody, rozpoznawać je w ramach zadań i konkursów albo rozpoznawać rekwizyty kojarzone z konkretnym zawodem. Uzupełnieniem tego jest sięganie po odpowiednie bajki, np. "Feluś i Gucio poznają zawody". To opowieść z serii uwielbianej przez przedszkolaki, która nie tylko pokazuje ludzi wykonujących różne zawody, ale też – co chyba nawet ważniejsze – zachęca dzieci do odkrywania swoich mocnych stron i rozmów o tym, czym jest wytrwałość i wykorzystywanie swoich atutów. Takich publikacji na rynku czytelniczym, które wpisywałyby się w plan doradztwa zawodowego w przedszkolu nie jest dużo, tym bardziej warto się nią zainteresować.

Szkoła nie tylko daje ogólne wykształcenie, ale też ma zapewnić przygotowanie uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia. Doradztwo zawodowe w szkole obejmuje utrwalenie znajomości poznanych w przedszkolu ról zawodowych, ale też ćwiczenie umiejętności planowania własnych działań. Dziecko uczy się, jak rozwiązywać trudności i reagować na stres. Staje się też coraz bardziej świadome swoich uzdolnień i pasji. Dowiaduje się też, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka.

Doradztwo zawodowe w szkole podstawowej (w klasach I-III) realizowane jest nierzadko w formie zabaw, gier i konkursów. Dzieci mogą np. przeprowadzać wywiady z przedstawicielami różnych zawodów lub też przygotowywać tematyczne prezentacje.

Według rozporządzenia MEN w klasach VII i VIII szkoły podstawowej (w wymiarze po 10 godzin minimum w każdej klasie) oraz w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia (minimum 10 godzin w całym okresie nauczania) muszą być realizowane zajęcia z doradztwa zawodowego.

Stąd też wielu rodziców i dzieci zastanawia się, czy doradztwo zawodowe jest na świadectwie i podlega ocenianiu. Odpowiadamy więc: zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego nie są oceniane. Nie wpisuje się ich również do arkusza ocen i na świadectwo szkolne. Ich realizację odnotowuje się tylko w dzienniku lekcyjnym.