Asperger - charakterystyka, objawy, pomoc
Syndrom Aspergera potocznie jest nazywany łagodną odmianą autyzmu. W rzeczywistości jest zaburzeniem rozwojowym, które należy do spektrum autyzmu, ale nie jest autyzmem. Asperger wpisuje się do kategorii PDD (ang. Pervasive Developmental Disorders), czyli Całościowych (Rozległych) Zaburzeń Rozwoju.
Różnica między autyzmem a zespołem Aspergera polega na tym, że u dzieci z tym syndromem nie występuje opóźnienie czy upośledzenie ogólnego rozwoju języka i funkcji poznawczych (myślenia, uczenia się). Należy wiedzieć, że dziecko z zespołem Aspergera nie ma łagodnej formy autyzmu, lecz inne objawy tego zaburzenia. Występuje ono przede wszystkim u chłopców (stosunek chłopców do dziewcząt wynosi 8 do 1), a w większości przypadków utrzymuje się przez całe życie.
1. Asperger - objawy
Zespół Aspergera można rozpoznać zarówno u małych dzieci, jak również u osób dorosłych. Najczęściej jednak zaburzenie to zostaje zdiagnozowane, kiedy pacjenci zaczynają naukę w przedszkolu lub szkole. Początkowe objawy mogą być odbierane jako przejaw wysokiej inteligencji i szczególnych cech charakteru dziecka. Natomiast w społeczeństwie osoby takie mogą być postrzegane nie jako chore, ale dziwaczne czy też źle wychowane.
Przeczytaj także:
Słownictwo dzieci cierpiących na zespół Aspergera jest bogate, płynne, a dobór słów niezwykły, pedantyczny i sformalizowany. Ton głosu i dykcja mogą być przesadzone i nienaturalne.
Zainteresowania dzieci są nietypowe dla ich rówieśników. Z reguły pasjonują się niecodziennymi rzeczami, np. mapami, narzędziami, windami, rozkładami jazdy, pociągiami.
Mają ponadprzeciętną pamięć, zwłaszcza jeśli chodzi o ich hobby. Potrafią zapamiętać całe rozkłady jazdy czy skomplikowane dane techniczne interesujących je pojazdów. Często pochłanianie kolejnych informacji sprawia, że ograniczają inne aktywności.
Dzieci z tą niepełnosprawnością nie uczestniczą w zabawie z równieśnikami w klasie czy na placu zabaw - tego typu rozrywka nie jest dla nich atrakcyjna. Mają wyjątkowe zdolności w zakresie tzw. fizyki potocznej (znajomości zasad działania maszyn, narzędzi, urządzeń elektrycznych itd.). Przy odpowiednim podejściu do dziecka, odmienny sposób funkcjonowania może stać się w przyszłości atutem.
Chorzy nieprawidłowo odczytują język ciała innych ludzi, dlatego też mogą głośno wyrażać swoje opinie na dany temat, w sposób niepożądany społecznie. Będąc w autobusie, dziecko głośno mówi o osobie stojącej z boku: "Ależ ona gruba!". Zwracając mu uwagę, że to niestosowne i nie powinien głośno komentować, odpowiada na cały głos: "Ale ona naprawdę jest gruba!". Zakłopotanie rodzica oraz komentarze na temat odczuć krytykowanej kobiety nie zostają uznane przez dziecko. Wynika to z trudności w odczytywaniu uczuć na podstawie wyrazu twarzy i mowy ciała, jak również problemów ze zrozumieniem niepisanych praw, stosowanych w interakcjach społecznych.
Również żarty czy ironia odbierane są wprost, np. powiedzenie "złapali cię za język" osoby takie mogą zinterpretować dosłownie. W rozmowie często chorzy na Aspergera nie dopuszczają do głosu innych, mimo widocznego zniecierpliwienia i znudzenia słuchacza.
Pomimo tego, że dzieci z tym zaburzeniem wyglądają normalnie i wykazują prawidłowe kwalifikacje intelektualne, mają poważne trudności w nawiązywaniu kontaktów i przyjaznych stosunków w środowisku rówieśniczym. Często są ignorowane i wyśmiewane w grupie. Bliższe relacje mają zwykle tylko z bliskimi: rodzicami, rodzeństwem lub dorosłymi, którzy rozumieją ich zaburzenia.
Należy również wspomnieć o szczególnej wrażliwości dzieci z aspergerem na dotyk, smak, światło, zapach czy konsystencję potraw. Jeśli powyższe symptomy zauważyliście również u swojego dziecka, warto zgłosić się do lekarza, by stwierdził czy dziecko cierpi na zespół Aspergera.
2. Asperger - jak pomóc dziecku?
Diagnozę w tym zakresie stawia grupa specjalistów składających się z pediatry, psychologa i psychiatry. Warto w tym celu wybrać się do ośrodka, który zajmuje się dziećmi ze spektrum autyzmu.
Przeczytaj także:
Terapia jest długoterminowa i wielotorowa. Najpopularniejszą metodą pracy z chorym jest terapia poznawczo-behawioralna, której celem jest kształtowanie odpowiednich postaw lub redukcja zachowań niepożądanych.
Podczas spotkań z terapeutą dziecko z Aspergerem będzie pracowało nad rozwojem mowy i języka, kontaktem wzrokowym i dotykowym, będzie uczyło się prawidłowych relacji społecznych oraz pracowało nad umiejętnościami skupiania uwagi. Dla lepszego samopoczucia należy stworzyć mu otoczenie, które będzie jak najbardziej przewidywalne.
Terapeuta, czas i miejsce terapii powinny być stałe, a nauczyciel szkolny powinien dobrze znać specyfikę pracy z dziećmi z zespołem Aspergera. Leczenie w znacznym stopniu poprawia jakość ich życia. Dzięki stosowanym metodom wiele dzieci z tym zaburzeniem może wyrosnąć na szczęśliwych i stosunkowo dobrze funkcjonujących w relacjach społecznych dorosłych.
Podstawową zasadą, jaką trzeba wziąć pod uwagę, by osiągnąć sukces w pracy z nimi, jest zrozumienie ich punktu widzenia.
