Czego najbardziej boją się dzieci?
Strach u dziecka jest zjawiskiem zupełnie naturalnym, potwierdzającym, że maluch rozwija się prawidłowo. Niemal każdy niemowlak i kilkulatek odczuwa strach. Nie należy go zwalczać i zawsze trzeba go traktować poważnie, nawet jeśli czasami przyczyny dziecięcych lęków nas bawią…
Lęk to uczucie, dzięki któremu ludzie jako gatunek przetrwali. Na skutek działania tego odczucia nasi przodkowie unikali np. groźnych zwierząt czy zjawisk pogodowych. Niektóre z pradawnych lęków, jak np. strach przed ciemnością czy dzikimi zwierzętami, zakodowały się w psychice człowieka do tego stopnia, że ten pierwotny odruch ujawnia się w pierwszych latach życia. Na różnych etapach rozwoju zmieniają się jednak rzeczy, które przerażają.
W okresie do 6. miesiąca życia noworodek odczuwa strach odruchowy – boi się gwałtownych poruszeń, nagłych zmian pozycji ciała. Reaguje wtedy tzw. odruchem Moro: niemowlę rozrzuca ramiona, wypręża paluszki u rąk i nóg, a następnie zaciska palce w piąstki, szybko przygarnia kończyny do tułowia i zaczyna płakać. Jest to najzupełniej prawidłowa reakcja.
Około 8-10 miesiąca życia pojawia się lęk przed obcymi. Równolegle wykształca się też lęk separacyjny – czyli obawa przed oddzieleniem od rodzica. Jest to z kolei dowód na to, że dziecko prawidłowo rozwija się ruchowo.
Około pierwszego roku życia, jeśli jego rozwój intelektualny przebiega w sposób niezakłócony, zaczynają pojawiać się kolejne lęki - dużo bardziej złożone i zaskakujące. Nie powinniśmy ich nigdy lekceważyć. Przyjrzyjmy się, czego najczęściej boją się dzieci w wieku od 1 do 6 roku życia.
1. Strach przed ciemnością
Blisko 80 procent dzieci odczuwa ten strach. Jego wyjaśnienie jest bardzo proste, ponieważ wywodzi się z pradawnych dziejów naszych przodków. Wówczas oddalanie się nocą od ogniska było bardzo niebezpieczne. Lęk przed ciemnością sprawiał więc, że maluchy instynktownie trzymały się nocą blisko źródła światła. Jeśli przyjrzycie się temu bliżej, zauważycie, że ten lęk pojawia się, gdy dziecko zaczyna się samodzielnie przemieszczać (czyli gdy teoretycznie mogłoby samo oddalić się od ogniska).
2. Strach przed „dziwnymi” ludźmi
Dwu- i trzylatki bardzo często boją się zakonnic, księży, osób ubranych w duże jednolite stroje. Strach budzi więc także święty mikołaj, instalator gazu w uniformie roboczym czy lekarz w białym kitlu. Część dzieci obawia się także ludzi starych, których twarze są zniszczone, pomarszczone lub zdeformowane… Oczywiście, jeśli dziecko będzie miało stały kontakt z babcią czy dziadkiem, nie postrzega w ten sposób ich twarzy, jednak każdy nowy staruszek w otoczeniu zwykle przeraża. Co ciekawe, ponad połowa dzieci w wieku powyżej roku boi się również… fryzjera. Nie wiadomo dlaczego, ponieważ dzisiaj fryzjer nie chodzi już w fartuchu, wygląda jak każdy inny człowiek… Jest jednak coś w czynności, którą wykonuje, co może wywoływać przerażenie.
3. Urządzenia mechaniczne
Maluchy boją się także niektórych urządzeń elektrycznych, które buczą, brzęczą i wydają inne tego typu odgłosy. Na pierwszej pozycji dziecięcych „straszaków” jest odkurzacz. Dalej – suszarka do włosów, mikser, młynek w ekspresie do kawy, sokowirówka, wyciąg nad kuchenką.
4. Taśmy, szuflady, komórki
Na osobne traktowanie zasługuje w rankingu dziecięcych strachów… taśma klejąca. Odgłos związany z rozwijaniem jej, przyklejaniem i co najgorsze odklejaniem, przeraził już niejednego malucha. O tym, że dzieci mają bardzo bogatą wyobraźnię, świadczy też fakt, że grozę budzą w nich szuflady oraz małe pomieszczenia gospodarcze – tak zwane komórki. Dorośli sami są temu trochę winni, bo zwykle w szufladach i tych małych tajemniczych pokoikach ukrywają to, czego nie chcą z różnych powodów udostępnić dzieciom i tym samym budują wokół nich atmosferę tajemniczości.
5. Najstraszniejsza jest krowa
Nie dinozaury, nie smoki, nie groźne psy – tylko właśnie krowy najczęściej budzą w dzieciach strach. Cóż – rzadko które współczesne dziecko wie, że to krowa daje mleko i ogólnie jest przyjaznym zwierzęciem. Jej masywna budowa i charakterystyczny odgłos przerażają - zwłaszcza dzieci "mieszczuchów".
6. Zjawiska atmosferyczne
Maluchy przerażają także odgłosy burzy, ulewy, wichury, szum liści, szelest gałęzi, krzyk lecących w grupie ptaków. Poza wymienionymi rzeczami dzieci boja się indywidualnie różnych innych dziwnych - z ich punktu widzenia - zjawisk: wody lecącej z prysznica, piany w wannie, piasku na plaży, śniegu…
Nie musicie, jako rodzice, tępić tego strachu. Jest on dowodem na normalny rozwój dziecka i powinien samoistnie ustąpić do szóstego roku życia. Jeśli jednak reakcja lękowa jest nieadekwatna do bodźca, zbyt silna, zbyt długotrwała, lęk pochłania całą uwagę dziecka i towarzyszą mu różne reakcje somatyczne, np. drżenie, pocenie się, bladość albo duszności, wówczas należy interweniować. Lęk przestaje mieć charakter rozwojowy. Destrukcyjnie wpływa na psychikę malucha i hamuje prawidłowe kształtowanie się osobowości.