Budowa oka ludzkiego i jego funkcje

Oko składa się z gałki ocznej, nerwu wzrokowego oraz narządów dodatkowych, jak: mięśnie gałki ocznej, powieki oraz narządu łzowego. Gałka oczna, czyli kula mająca około 24 mm średnicy, ma masę ok. 7 g. i objętość 6,5 cm³.

Podzielona jest na trzy błony. Pierwsza z nich - zewnętrzna błona włóknista to twardówka i rogówka. Pod nią jest środkowa błona naczyniowa, nazwana tęczówką, ciało rzęskowe i naczyniówka. Trzecia, wewnętrzna błona, nazywana jest siatkówką.

Twardówka

Twardówkę tworzą sprężyste włókna kolagenowe. Jest zbitą tkanką oka, odpowiada za kulisty kształt gałki ocznej. Pełni funkcje ochronne oka. Ma trzy warstwy - powierzchowną nadtwardówkę, istotę właściwą (zręb) twardówki, a ostatnią warstwę tworzy blaszka brunatna, przylegająca do błony naczyniowej i znajdująca się w wewnątrz gałki ocznej.

Twardówka w przedniej części przechodzi w rogówkę.

Rogówka

Rogówka jest przezroczystą częścią oka. Pełni nie tylko funkcję ochronną - dzięki niej zachodzi proces załamywania w oku promieniu słonecznych. Odbywa się to na nierównej powierzchni, z której zbudowana jest ta część oka. Gdy promienie przechodzą przez rogówkę, jej wypukłości powodują załamanie światła.

Tęczówka i źrenica

Zaraz za rogówką mieści się tęczówka, która może mieć różne kolory. Ten element oka odpowiada za kolor naszych oczu.

W środku tęczówki mieści się źrenica - otwór, który reaguje na ilość światła, co oznacza, że zmienia swoją szerokość w zależności od jego natężenia. Dzięki temu pełni funkcję regulacji dopływu światła wprost do oka. Między rogówką i tęczówką mieści się komora przednia, którą wypełnia przeźroczysta ciecz.

Ciało rzęskowe

Tęczówka zmienia się w ciało rzęskowe, kształtem zbliżone do niewielkiego pierścienia (ma ok. 6–8 mm), znajdującego się we wnętrzu oka. Ma zadanie utrzymywać soczewkę we właściwej pozycji.

Ciało rzęskowe ma wyrostki (ok. 70–80) i głębiej położoną część płaską. Do wyrostków przymocowane są wiązadełka, umożliwiające zawieszenie soczewki.

Soczewka

Soczewka oka ma przeźroczystą i elastyczną strukturę. Dzięki swojej szczególnej budowie potrafi zmieniać kształt, co przekłada się na to, że może zarówno zmniejszać, jak i zwiększać moc optyczną.

Ten mechanizm akomodacji pozwala w bardziej ostry i wyraźny sposób widzieć przedmioty zlokalizowane bliżej i dalej od oka.

Ciało szkliste

Ciało szkliste to galaretowata, przezroczysta substancja, wypełniająca wnętrze gałki ocznej a dokładnie miejsce za soczewką. Przestrzeń znajdującą się pomiędzy soczewką a rogówką wypełnia ciecz wodnista, którą produkuje ciało rzęskowe. Zarówno ciecz wodnista, jak i ciało szkliste są pomocne w nadawaniu oczom kształtu.

Plamka żółta

Najczulsze miejsce siatkówki to plamka żółta, która skupia największą ilość fotoreceptorów: czopków oraz pręcików. Czopki odpowiadają za postrzeganie barw i kształtu poszczególnych przedmiotów w jasnym świetle, a zadaniem pręcików jest dostosowanie oka do widzenia w słabszym i ciemnym świetle.

W tarczy nerwu wzrokowego również zachodzą ważne procesy, dlatego jest ona istotną częścią dna oka - wychodzą z niej naczynia tętnicze siatkówki, wchodzą zaś naczynia żylne.

Mięśnie gałki ocznej

Za to, by gałka oczna poruszała się w prawidłowy sposób, odpowiedzialne są mięśnie gałki ocznej. Jest ich łącznie 6 - w tym cztery mięśnie proste (górny, dolny, boczny i przyśrodkowy), a także dwa skośne (dolny i górny).

Obrót gałki ocznej w dwie strony - w prawo i lewo są uzależnione od mięśni: prostego, przyśrodkowego i bocznego. Za ruchy obrotowe w górę odpowiadają mięsień prosty górny i skośny dolny, obrót w dół zaś to wynik pracy mięśnia prostego dolnego oraz skośnego górnego. Jeżeli którykolwiek z wymienionych mięśni nie funkcjonuje w pełnej sprawności, oczy ustawiają się w zezie.