Ból zatokowy u dzieci

Ból głowy związany z zapaleniem zatok bywa intensywny. Opisywany jest jako świdrujący, przeszywający, tętniący. Dokucza najczęściej rano, nasila się w pozycji leżącej, przy pochylaniu i unoszeniu głowy. Jest też intensywniejszy przy kichaniu, podczas kaszlu i próby opróżnienia nosa oraz w czasie wysiłku. Obejmuje najczęściej górną część twarzy (czoło, nasadę nosa), może także być odczuwany w okolicy oczu. Warto dodać że: Dzieci rzadko skarżą się na ból w okolicy twarzy lub ból głowy, choć rano niekiedy występuje niebolesny obrzęk okolicy oczodołów. Dziecko nie zawsze wygląda na ciężko chore, a gorączka, jeżeli w ogóle wystąpi, nie jest wysoka.

Zatoki to wypełnione powietrzem przestrzenie w przedniej części twarzoczaszki. Gdy zgromadzi się w nich wydzielina, która nie ma możliwości swobodnie spływać do nosa, tworzy się stan zapalny. Jeśli jest ostry, pojawia się zatokowy ból głowy. Osoby dorosłe najczęściej są w stanie dokładnie go zlokalizować (ból pojawia się w obrębie zajętej zatoki), ale dzieci mogą mieć z tym problem. Gdy mówią, że boli je czoło lub oko, można podejrzewać, że zainfekowane zostały zatoki czołowe. Jeśli skarżą się na ból u nasady nosa, najpewniej stan zapalny powstał w zatoce szczękowej.

Niezależnie od lokalizacji bólu, dla poprawy samopoczucia naszej pociechy trzeba go wyeliminować. Jako że ma on związek ze stanem zapalnym, należy sięgnąć po niesteroidowy lek przeciwzapalny. U dzieci stosuje się ibuprofen, który jest bezpieczny dla dziecka. Szukaj leków z ibuprofenem, które działają już po 15 minutach i aż do 8 godzin.

Infekcji zatok najczęściej towarzyszy też katar. Może być ropny lub wodnisty. By zminimalizować ten objaw, warto stosować wodę morską. Starsze dzieci mogą płukać jamę nosową solą fizjologiczną. Zalegającą w zatokach wydzielinę pomogą również rozrzedzić inhalacje, które dodatkowo ułatwią oddychanie. Można wdychać parę wodną z dodatkiem soli lub ziół, np. rumianku, tymianku, szałwii, skrzypu polnego.

Objawy zapalenia zatok ustępują najczęściej samoistnie w ciągu 5-7 dni. Dzieciom katar może jednak towarzyszyć nawet dwa tygodnie, podobnie jak kaszel nasilający się w nocy. Wywołuje go spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina. Gdy objawy utrzymuja się ponad 5-7 dni należy udać się do pediatry.

Zapalenie zatok najczęściej ma etiologię wirusową. Zdarza się jednak, że dochodzi do nadkażenia bakteryjnego. Rozpoznaje się je, gdy:

• katar i niedrożność nosa trwają dłużej niż 10 dni,
• kaszel nasila się w nocy,
• po okresie ustąpienia objawów lub ich zmniejszenia, pojawiają się ponownie,
• gorączka powyżej 39°C utrzymuje się przez ponad 3 dni,
• ból w okolicy oczodołu nasila się.

Gdy lekarz podejrzewa bakteryjne zapalenie zatok, może zdecydować się na rozpoczęcie antybiotykoterapii. Nie zawsze jest to konieczne, bo w wielu przypadkach objawy ustępują samoistnie. Jeśli jednak choroba dotyka małe dziecko, strategia wyczekiwania jest stosowana rzadko.

Objawy zapalenia zatok, choć w mniejszym natężeniu, mogą utrzymywać się nieprzerwanie przez co najmniej 12 tygodni. W takiej sytuacji infekcja przechodzi w stan przewlekły, w dodatku trudny do leczenia. Pierwotną przyczyną przewlekłego zapalenia zatok są najczęściej nieprawidłowości w budowie anatomicznej, m.in. skrzywienie przegrody nosa, u dzieci zaś – przerost migdałka gardłowego. Tak długie utrzymywanie się objawów choroby może też mieć związek z alergią, zaburzeniami odporności lub refluksem żołądkowo-przełykowym.

U dzieci przewlekłe zapalenie zatok objawia się najczęściej blokadą nosa, bólem głowy. Pojawić się mogą sińce pod oczami oraz objawy nieco mniej charakterystyczne, m.in. brak apetytu, ból brzucha, drażliwość.