Astma oskrzelowa a ciąża
Astma jest jedną z najczęstszych chorób w krajach rozwijających się i jedną z przyczyn wystąpienia komplikacji podczas ciąży. Jeśli kobieta choruje na astmę i jest ona dobrze kontrolowana, ryzyko pojawienia się jakichś nieprawidłowości podczas ciąży jest niewielkie. Jeśli jednak astma oskrzelowa w ciąży nie jest opanowana – może zagrażać matce i dziecku. Dlatego też kobiety z tym schorzeniem powinny być pod stałą opieką specjalisty, co pozwoli na kontrolowanie choroby i uniknięcie powikłań.
1. Leczenie astmy w ciąży
Osoby chorujące na astmę doświadczają świszczącego oddechu, kaszlą, mają trudności z oddychaniem, mogą odczuwać ucisk w klatce piersiowej. Objawy te pojawiają się wtedy, gdy ich drogi oddechowe zostaną częściowo zablokowane przez obrzęk ścian, nagromadzenie śluzu i skurcz mięśni otaczających drogi oddechowe. Można im zapobiec i kontrolować je poprzez właściwe leczenie.
Jeśli nie jest ono prowadzone – astma nie jest kontrolowana i może spowodować:
- niedotlenienie dziecka,
- przedwczesny poród,
- obniżenie wagi urodzeniowej dziecka.
Dzieci urodzone zbyt wcześnie i zbyt małe są bardziej narażone na choroby – mogą mieć problemy z oddychaniem, być trwale upośledzone. Dla kobiet przewlekła choroba, która nie jest ustabilizowana podnosi ryzyko wystąpienia stanu przedrzucawkowego, który związany jest z poniesieniem ciśnienia, które może niekorzystnie wpływać na rozwój płodu i inne powikłania ciąży.
2. Bezpieczne leki w ciąży
Na szczęście większość leków stosowanych w leczeniu astmy jest bezpieczna i może być stosowana podczas ciąży. Jeśli kobieta choruje na astmę, nigdy nie powinna sama odstawiać leków, ponieważ może się to przyczynić do pogorszenia jej stanu, nasilenia choroby, i zwiększyć ryzyko pojawienia się problemów u niej i u dziecka.
W większości przypadków kobieta otrzymuje leki wziewne – wtedy tylko niewielka ich część dociera do dziecka. Jeśli jednak choroby nie można kontrolować w ten sposób, kobieta otrzymuje leki doustne – sterydy – dopóki choroba nie ustabilizuje się. Stosuje się je dopiero wtedy, gdy są niezbędne, ponieważ mogą przyczynić się do wywołania przedwczesnego porodu.
Oprócz leków w leczeniu astmy zaleca się, aby kobieta unikała czynników mogących wywołać duszności takich jak określone środki farmakologiczne, pyłki, pył, dym papierosowy.
3. Zmiany natężenia choroby w ciąży
Podczas ciąży większość kobiet odczuwa zmiany w przebiegu ich choroby, nawet jeśli przyjmują leki. Badania pokazują, że w ok. 1/3 przypadków stan kobiet się pogarsza (szczególnie w drugiej połowie ciąży), 1/3 odczuwa poprawę, a pozostała część nie zauważa żadnych zmian.
Kobieta podczas ciąży pozostaje pod opieką specjalisty i powinna sygnalizować mu wszelkie zmiany. Jeśli objawy choroby nasilają się po przeprowadzeniu badania spirometrycznego, dawka leku jest dostosowywana.
Nie do końca wiadomo, dlaczego w czasie ciąży dochodzi do zmian w odczuwaniu symptomów choroby. Jednym z czynników, które mogą przyczynić się do pogorszenia objawów jest refluks żołądkowo-przełykowy. Aby mu przeciwdziałać kobieta może spać z podniesioną głową, jeść mniejsze posiłki i częściej, nie spożywać nic dwie godziny przed pójściem spać. Jeśli kobieta cierpi na astmę powinna się zaszczepić przeciwko grypie sezonowej, ponieważ choroba ta może wywołać silne napady astmy.
Kobiety, których choroba jest dobrze kontrolowana, nie wymagają dodatkowych badań, o ile nie zaleci ich lekarz. Jednakże lekarze często zalecają u kobiet, których choroba nie jest ustabilizowana, przeprowadzenie dodatkowych badań USG, począwszy od ok. 32 tygodnia ciąży, by sprawdzić czy dziecko rozwija się prawidłowo. Może być również wykonywane badanie czynności serca dziecka.
4. Astma a poród i karmienie
Odnośnie porodu – u ok. 10% ciężarnych z astmą podczas porodu pojawiają się objawy choroby. Kobiety powinny przyjmować swoje leki podczas akcji porodowej – jeśli symptomy choroby pojawią się, mogą być za ich pomocą kontrolowane.
Leki astmatyczne mogą przenikać do mleka matki, ale dociera tam, ich niewielka ilość, tak że kobieta może spokojnie karmić dziecko piersią. Noworodek może być czasem niespokojny lub mieć problemy ze snem, jeśli matka przyjmuje duże ilości określonych środków farmakologicznych. Można temu zapobiec – kobieta powinna przyjmować leki 3-4 godziny przed następnym karmieniem. Jeśli to konieczne, lekarze mogą pomóc matce ustalić schemat przyjmowania leków tak, aby zarówno ona, jak i dziecko skorzystali na tym.