4 najczęściej zadawane pytania o antykoncepcję hormonalną. Odpowiada ginekolog
To jedna z najbardziej komfortowych metod zapobiegania ciąży. Polega na dostarczaniu do organizmu sztucznych hormonów, które działają podobnie jak naturalne kobiece hormony płciowe. Istnieje wiele metod tego typu antykoncepcji, m.in.: pigułki, plastry czy zastrzyki. Używa się w nich hormonu z grupy estrogenów i/lub hormonu z grupy progestagenów. Nie są one obojętne dla organizmu kobiety.
Dlaczego panie borykające się z nadwagą nie powinny stosować plastrów antykoncepcyjnych? Jaką przewagę nad pigułkami ma krążek? Na te i inne popularne pytania o antykoncepcję hormonalną zadawane u ginekologa, odpowiada nasz ekspert — dr Ewa Paszkiewicz-Juszczak, prowadząca stronę Twój Doktor.
Na następnym slajdzie obejrzysz WIDEO o tym, jak wybrać odpowiednią antykoncepcję
Zobacz też: Co się dzieje w organizmie po zjedzeniu posiłku?
Pigułka antykoncepcyjna
- Pigułka antykoncepcyjna, zarówno jedno-, jak i dwuskładnikowa, działa od momentu przyjęcia przez pacjentkę, pod warunkiem, że stało się to w pierwszym dniu miesiączki. Jeżeli jednak połkniemy ją w okresie od 2. do 5. dnia menstruacji, należy przez następne 7 dni jej przyjmowania stosować dodatkowe zabezpieczenie, np. prezerwatywę — tłumaczy dr Paszkiewicz-Juszczak.
- Jeżeli zmieniamy rodzaj tabletki z dwuskładnikowej (która zawiera etynyloestradiol i progestagen) na jednoskładnikową (w której skład wchodzi tylko progestagen), działanie antykoncepcyjne jest zapewnione i nie ma potrzeby stosowania dodatkowej metody. Tak samo jest w sytuacji zmiany metody antykoncepcyjnej w postaci plastra czy ringu dopochwowego na pigułkę jednoskładnikową. Co ważne, gdy przechodzimy z tabletki jednoskładnikowej na dwuskładnikową, przez kolejne 7 dni nie mamy zagwarantowanej pełnej ochrony antykoncepcyjnej — mówi nasz ekspert.
- Natomiast kobiety po porodzie, które karmią piersią, mogą przyjmować pigułkę jednoskładnikową. Zabezpiecza ona przed kolejną ciążą po 7 dniach stosowania — dodaje ginekolog.
Plastry antykoncepcyjne
- Plastry antykoncepcyjne należą do hormonalnej antykoncepcji przezskórnej. Różnica pomiędzy pigułką a plastrem jest taka, że hormony zawarte w tabletce wchłaniają się przez przewód pokarmowy, natomiast te obecne w plastrze — poprzez skórę. Ich skład jest podobny, ale dawka obecna we krwi — mniejsza. Stosowanie tej metody jest wygodniejsze, nie trzeba pamiętać o codziennym przyjmowaniu pigułki, ponieważ plaster wymienia się raz w tygodniu — wyjaśnia nasz ekspert.
- Najczęściej tę metodę wybierają pacjentki niesystematyczne, roztargnione czy po prostu zapracowane, które “nie mają głowy”, by pamiętać o codziennym przyjmowaniu tabletki. Ponadto stosując plastry antykoncepcyjne, “oszczędzamy” wątrobę, ponieważ unika się “pierwszego przejścia” hormonów przez ten narząd. Jest on więc mniej obciążony. Przeciwskazania do stosowania tej metody są jednak takie same jak przy antykoncepcji doustnej, dlatego zawsze wcześniej należy skorzystać z porady specjalisty — dodaje dr Paszkiewicz-Juszczak.
W przypadku kobiet ze zwiększoną masą ciała skuteczność przezskórnej antykoncepcji jest mniejsza. Dlaczego?
- Stężenie hormonów może okazać się mniejsze, a czasami zbyt małe, aby uzyskać działanie antykoncepcyjne. Ponadto u kobiet z otyłością, których BMI przekracza 30, antykoncepcja hormonalna (w postaci pigułki, plastra czy pierścienia dopochwowego) jest przeciwwskazana, ponieważ może dojść do powikłań wynikających ze zwiększonej masy ciała, takich jak np. nadciśnienie, zakrzepica czy udar mózgu.
Na następnym slajdzie obejrzysz WIDEO na temat antykoncepcji “po”
Przewaga krążka antykoncepcyjnego
- Działanie krążka antykoncepcyjnego można porównać do plastra antykoncepcyjnego, ponieważ ich skład jest podobny. Obie metody są przeznaczone dla kobiet, które nie chcą pamiętać o codziennym przyjmowaniu pigułki. Stężenie hormonów we krwi wynosi ok. 40 proc., natomiast działanie antykoncepcyjne jest porównywalne z pigułką dwuskładnikową — mówi dr Paszkiewicz-Juszczak.
- Pierścień dopochwowy posiada te same przeciwwskazania do stosowania i przynosi takie same korzyści pozaantykoncepcyjne jak dwuskładnikowe tabletki. Jego przewagą jest to, że stosuje się go raz w miesiącu, jest więc wygodny w użyciu, a poza tym miękki i elastyczny. W przypadku tej metody antykoncepcyjnej (podobnie jak w odniesieniu do plastrów, iniekcji czy implantów) pominięty zostaje efekt “pierwszego przejścia” przez wątrobę i wchłaniania z przewodu pokarmowego. Ponadto stężenie hormonów jest bardziej stałe, wyeliminowany zostaje codzienny schemat przyjmowania preparatów — wymienia zalety krążka antykoncepcyjnego nasz ekspert.
- Co prawda, ok. 30 proc. kobiet i ich partnerów wyczuwa obecność ringu w trakcie stosunku płciowego, ale najczęściej im to nie przeszkadza. Niektórzy twierdzą nawet, że zwiększa on doznania seksualne — zaznacza dr Paszkiewicz-Juszczak..
Długotrwałe stosowanie hormonów
- Nie ma ono negatywnego wpływu na zajście w ciążę i rozwój płodu. Antykoncepcja dostępna w Polsce jest w pełni odwracalna i z założenia po jej odstawieniu kobieta jest płodna. Mitem jest, że jej stosowanie powoduje bezpłodność. Antykoncepcja hamuje owulację, w ten sposób “oszczędzamy” rezerwę jajnikową (potencjalną ilość komórek jajowych) i jest to działanie korzystne — zaznacza nasz ekspert.
- Chociaż stosowanie antykoncepcji hormonalnej nie ma wpływu na przyszłą ciążę i płód, zaraz po jej odstawieniu zwiększa się prawdopodobieństwo ciąży bliźniaczej. Dlatego też przed planowaną ciążą przez 3 miesiące można stosować inną antykoncepcję. Warto też przyjmować kwas foliowy, wykonać badania zlecone przez specjalistę i dopiero po tym okresie zacząć starać się o dziecko — podpowiada nasz ekspert.
- Bardzo rzadko zdarza się zajść w ciążę w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej; jeżeli jednak do tego dojdzie, należy od razu odstawić hormony i zgłosić się do lekarza. Nie ma badań dotyczących wpływu antykoncepcji na rozwijający się płód, ale nie można wykluczyć jej negatywnego działania. W swojej praktyce spotkałam się z dwoma przypadkami ciąży u pacjentek przyjmujących tabletki antykoncepcyjne. Obie przebiegały prawidłowo, a dzieci urodziły się zdrowe.