Nietolerancja laktozy u noworodka
Laktoza to cukier występujący w mleku. Zaburzenia trawienia oraz wchłaniania stanowią najczęstszą przyczynę zaburzeń układu pokarmowego dzieci. Nietolerancja laktozy wymaga stosowania odpowiedniej diety oraz mleka modyfikowanegobezlaktozowego.
1. Objawy nietolerancji laktozy
Nietolerancja laktozy oznacza występowanie objawów po spożyciu pokarmu zawierającego laktozę, która jest dwucukrem składającym się z glukozy i galaktozy. Laktoza, zwana cukrem mlekowym, występuje głównie w mleku oraz produktach mlecznych niefermentowanych. Jest mniej słodka od glukozy i sacharozy, co ma korzystny wpływ na prawidłowy rozwój zmysłu smaku oraz apetyt u dzieci. Laktoza posiada właściwości prebiotyczne, wywierając korzystny wpływ na procesy regeneracyjne nabłonka jelit. Ponadto korzystnie wpływa na perystaltykę jelit. Glukoza obecna w cząsteczce laktozy jest podstawowym elementem budowy mózgu noworodka i niemowlęcia.
W ścianie jelita cienkiego wydzielany jest enzym laktaza, który rozkłada laktozę na glukozę i galaktozę. W nietolerancji laktozy najczęściej obserwuje się brak laktazy, w wyniku czego następuje nagromadzenie dwucukru. Obecne w jelitach bakterie powodują częściową jego fermentację, a reszta jest wydalana z kałem. Zalegająca laktoza powoduje wzrost ciśnienia osmotycznego w jelitach, a wytworzone w procesie fermentacji gazy (dwutlenek węgla, wodór, metan) oraz kwasy tłuszczowe MCT (kwas mlekowy, masłowy, octowy, propionowy) drażnią błonę śluzową jelit. Występuje cuchnąca, wodnista biegunka. Wytworzone gazy są przyczyną wzdęcia brzuszka malucha, kolkioraz odgłosów przelewania się płynów w brzuszku. Biegunka bardzo często przyczynia się do nadmiernej utraty wody, elektrolitów (jony potasu, magnezu, wapnia) oraz białek i tłuszczów. W efekcie prowadzi do niedożywienia oraz obniżenia wagi dziecka.
2. Niedobór laktazy
Wrodzony niedobór laktazy jest bardzo rzadkim schorzeniem. Pierwsze objawy pojawiają się już w pierwszych dniach życia noworodka, zaraz po spożyciu mleka matki lub modyfikowanego mleka zawierającego laktozę. Wkrótce pojawia się ciężka biegunka. W przypadku nietolerancji laktozy należy jak najszybciej wyeliminować ją z diety dziecka, co powoduje ustąpienie objawów choroby oraz warunkuje prawidłowy rozwój noworodka. Dzieci z niedoborem laktazy muszą stosować dietę bezlaktozową, ponieważ już nawet niewielka ilość laktozy w pożywieniu powoduje dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Z diety wystarczy wyeliminować mleko oraz przetwory mleczne, do których dodawane jest mleko w proszku. W żywieniu niemowląt, u których występują przewlekłe biegunki należy stosować mieszanki mleczne bezlaktozowe lub z ograniczoną ilością laktozy, np. Pregestimil, Nutramigen, Bebilon pepti. W niektórych przypadkach można również stosować preparaty sojowe, np. Humana SL, Bebilon sojowy, Isomil, Prosobee. Z czasem niektóre dzieci wyrastają z nietolerancji laktozy, dlatego można próbować stopniowo włączać mleko do diety. Ponadto, mając na uwadze fakt, że laktoza ułatwia wchłanianie żelaza, diety eliminacyjnej nie powinno się stosować zbyt długo. Ponadto zalecane jest podawanie dzieciom fermentowanych napojów mlecznych: jogurty naturalne, mleko acidofilne, kefiry (bez dodatku mleka w proszku), zawierają one bowiem bakterie probiotyczne, które wpływają korzystnie na mikroflorę oraz perystaltykę jelit.