Metoda objawowo-termiczna
Metoda objawowo-termiczna to naturalna metoda planowania rodziny wykorzystująca zarówno objawy szyjki macicy i obserwację śluzu szyjkowego, jak i mierzenie temperatury ciała kobiety. Dzięki badaniu tych trzech czynników, można określić płodność kobiety w danym dniu cyklu owulacyjnego. Metody objawowo-termiczne różnią się od siebie sposobem wyliczania dni płodnych i niepłodnych, a także sposobem zapisu, lecz wykorzystują te same objawy.
1. Metody objawowo-termiczne
Każda metoda objawowo-termiczna bierze pod uwagę trzy czynniki, zmieniające się pod wpływem cyklu owulacyjnego kobiety (lub dwa z nich):
- podstawową temperaturę ciała;
- konsystencję i ilość śluzu szyjkowego;
- pozycję szyjki macicy.
Wszystkie te czynniki muszą być badane codziennie. Metody naturalnego planowania rodziny mają tę zaletę, że opierają się na samobadaniu, więc nie jest konieczna wizyta u lekarza. Wystarczy, że będzie mierzyła sobie temperaturę, badała objawy szyjki macicy i śluz szyjkowy.
Najpopularniejsze metody objawowo-termiczne to na przykład metoda angielska (metoda podwójnego sprawdzenia, metoda Rötzera czy metoda Kippleyów).
2. Badanie objawów płodności
Dość proste jest badanie śluzu szyjkowego. Badanie to opiera się na odczuciach z pochwy. Odczuwanie wilgoci oznacza, że pojawił się śluz płodny, natomiast suchość pochwy może być objawem braku śluzu lub pojawienia się śluzu niepłodnego. Można dodatkowo zbadać kolor i konsystencję śluzu palcami. Śluz płodny i niepłodny odróżnia się za pomocą kilku charakterystycznych cech:
- śluz płodny (śluz estrogenny): uczucie wilgoci w pochwie, śluz jest przezroczysty, elastyczny;
- śluz niepłodny (śluz gestagenny): uczucie suchości w pochwie, śluz jest nieprzezroczysty, ma białawy lub żółtawy kolor, jest lepki.
Zgodnie ze swoją nazwą, płodny śluz szyjkowy ma za zadanie wspomagać poczęcie. „Wspiera” on plemniki w ich drodze do jajeczka. Ten rodzaj śluzu odżywia plemniki i powala im dłużej przetrwać w środowisku pochwy, a także chroni je przed nieprzyjaznym środowiskiem panującym w pochwie kobiety. Dzięki obecności śluzu plemniki żyją dłużej i szybciej się przemieszczają.
Badanie szyjki macicy jest nieco trudniejsze. Polega ono na włożeniu palca do pochwy i zbadaniu szyjki macicy. Na początku cyklu można mieć wrażenie, że szyjka jest twarda i sucha, obniżona i zamknięta. Wraz ze wzrostem płodności kobiety szyjka staje się miękka, wilgotna, otwarta i uniesiona. Maksymalizacja drugiej grupy objawów oznacza szczyt płodności kobiety.
3. Badanie podstawowej temperatury ciała
Podstawowa temperatura ciała we wszystkich metodach objawowo-termicznych jest mierzona rano, po co najmniej trzech godzinach snu. Mierzenie temperatury musi się odbywać o tej samej godzinie, od razu po obudzeniu i przed wstaniem z łóżka. Należy zawsze używać tego samego termometru i temperaturę mierzyć w tym samym miejscu. Dobre do mierzenia są miejsca, gdzie można zmierzyć temperaturę śluzówki, nie skóry - na przykład wnętrze ust, pochwa czy odbyt.
Do badania temperatury najlepiej wykorzystywać termometry owulacyjne, ze względu na ich większą dokładność w porównaniu z tradycyjnymi termometrami.Podstawowa temperatura ciała może być także mierzona za pomocą komputera owulacyjnego zaopatrzonego w termometr owulacyjny. Dzięki temu zapis temperatury będzie wykonywany przez komputer. Jeśli temperatura ma być odnotowywana ręcznie, potrzebny jest do tego wykres, na którym będzie można rysować krzywą temperatury.