Masaż Shantala
Masaż Shantala jest starożytną techniką masażu dla niemowląt i dzieci, wprowadzoną na europejski grunt przez francuskiego położnika nazwiskiem Leboyer. Masaż Shantala jest głównie masażem dla niemowląt i z myślą o nich został stworzony. Jednak równie pozytywne efekty można zaobserwować, stosując go u starszych dzieci, zwłaszcza tych z deficytami na poziomie emocji. Masaż pochodzi z Indii, skąd zapożyczyły go Stany Zjednoczone, Holandia, a także Polska.
1. Korzyści z masażu
Regularne masowanie ma pozytywny wpływ na dziecko, jak również na matkę czy inną osobę wykonującą masaż. Masaż Shantala jest głównie skierowany ku maleńkim dzieciom, z którymi poprzez nieskomplikowany, ale umiejętny dotyk rodzic może nawiązać bliższą więź. Masaż uspokaja i uodparnia dzieci na stresy. Masaż jest rytmiczny, obejmuje całe ciałko dziecka i skupia uwagę na różnego rodzaju ćwiczeniach, które pozwalają dziecku aktywnie w nim uczestniczyć. Te ćwiczenia mają na celu stymulowanie dzieci do określonych zachowań, na przykład do śmiechu lub wydawania dźwięków. Inne ćwiczenia wykorzystywane podczas masażu mają za zadanie wyciszyć dziecko. Dzięki masażowi rodzic nawiązuje autentyczny kontakt z dzieckiem, uczy się języka niemowląt, poznaje granice możliwości malucha oraz przekazuje mu komunikat, że jest ono w pełni przez niego akceptowane i z nim bezpieczne.
2. Jak przygotować dziecko do masażu?
Dziecko nie powinno być zaraz po jedzeniu, powinno być nagie, a pomieszczenie, w którym chcemy masować malucha powinno być wyciszone i mieć temperaturę otoczenia powyżej 20 stopni Celsjusza. Miejsce, gdzie będzie leżał niemowlak powinno być starannie dobrane ze względu na dodatkowe bodźce. Można położyć malucha na miękkim i grubym kocyku, na podłodze albo na karimacie. Ważne, aby był on jak najbliżej osoby, która go masuje, najlepiej więc jest, jeśli są to rodzice dziecka. Można ułożyć dziecko na wyprostowanych nogach mamy czy taty, którzy siedzą płasko na podłodze. Stopy maleństwa powinny dotykać brzucha mamy lub taty.
Należy użyć olejku do masażu, którego warto rozgrzać wcześniej w dłoniach. W Indiach matki używają oleju musztardowego lub oleju kokosowego. Według masażu Shantala, dobrze jest masować maleństwo rano i ewentualnie powtórzyć masaż wieczorem. Masaż niemowlaka będzie trwał około 5-10 minut. Nie należy jednak kontynuować masowania, gdy dziecko zaczyna być niespokojne lub dawać oznaki zniechęcenia. Masaż ma pozostawać chwilą przyjemności dla masowanego i masującego. Dlatego osoba, która masuje malucha powinna także czuć komfort. Można usiąść na podłodze tuż przed dzieckiem. Masowanie na stojąco dziecka leżącego na przykład na stole pozbawia go zasadniczej energii i pozytywnych efektów. Po masażu dobrze jest zrobić dziecku kąpiel. Będzie ona miała dodatkowy efekt relaksujący.
3. Jak masować dziecko?
Masaż należy rozpocząć od rozmasowania dużej ilości olejku na dłoniach, na wewnętrznej i zewnętrznej stronie. Olej powinno się mieć cały czas w zasięgu ręki. Sięgając po nową dawkę olejku, należy zostawić jedną dłoń na ciele dziecka, aby nie tracić z nim kontaktu. Powolnymi, ale pewnymi i rytmicznymi ruchami masuje się jednocześnie dwa boki od klatki piersiowej w kierunku podbrzusza. Następnie masuje się, przesuwając ręce na krzyż po brzuchu: od szyi do podbrzusza i na odwrót, tak jakby obie ręce cały czas pozostawały przyklejone do ciała dziecka. Kiedy dziecko ułożymy na boku, lewą ręką chwytamy nadgarstek dziecka, prawą zaś otaczamy ramię dziecka i kolistymi ruchami masujemy je. Dotarłszy do nadgarstka, lewa ręka puszcza dłoń dziecka i rozpoczyna ponownie od obojczyka masaż całego ramienia.
Najważniejsze jest, aby zwrócić uwagę na to, by kolisty ruch na poziomie nadgarstka nieco zwolnić. Ponadto, zanim przejdziemy do masażu następnego ramienia, należy wykonać masaż dłoni dziecka. Kciuk kolistym ruchem masuje wewnętrzną stronę dłoni dziecka. Następnie zgina się palce dziecka do wewnętrznej strony dłoni. Po masażu dłoni i ramion, ponownie masujemy brzuch dziecka. Kiedy niemowlę leży na plecach, chwytamy pięty dziecka i trzymając je w pionie, masujemy przedramieniem brzuch dziecka z góry w dół. Następnie kolistymi ruchami od ud po piętę masujemy całą nogę dziecka, spowalniając na wysokości kostki i pięty. Po czym masujemy najpierw kciukiem, a potem otwartą dłonią stopę dziecka. Następnie przechodzimy do masażu drugiej nogi. Chcąc wymasować plecy maluszka, układamy go w poprzek naszych nóg. Wykonujemy ruch jak przy wyrabianiu ciasta. Schodząc w dół pleców dziecka, jedną ręką wykonujemy ruch do przodu, drugą do tyłu i tak na zmianę. Choć nacisk powinien być głównie przy ruchu do przodu. W ten sposób masuje się łopatki, środek pleców, plecy na wysokości nerek i pośladki. Po czym ręce wracają ku głowie, masując te same części ciała i wykonując te same ruchy. Następnie prawa ręka mocno przylega do pośladków dziecka, a lewa masuje mocno plecy, idąc od szyi ku pośladkom. Warto pamiętać, że im ruch wolniejszy i płynny, tym większy jest efekt masażu. Po czym lewa ręka powraca ku barkom (bez masowania) i ponownie masuje, schodząc w dół pleców. Kolejny etap jest podobny do poprzedniego. Lewa ręka matki chwyta stopy dziecka, a prawa masuje, tym samym powolnym i płynnym ruchem, od szyi po kostki dziecka. Masaż twarzy u małego dziecka może się przez długi czas nie powieść, gdyż maluchy nie lubią, jak się jej dotyka. Przypomina im to ciężkie chwile porodu, kiedy główka przez długi czas była uciśnięta. Z czasem jednak dziecko powinno zacząć doceniać masaż twarzy. Najpierw masujemy czoło. Palce wędrują od środka czoła ku zewnętrznym krawędziom. Następnie masuje się całą twarz od czoła po brodę. Każdy następny ruch masuje coraz bardziej na zewnątrz. Po czym masuje się nozdrza od góry w dół i z powrotem, podchodząc aż pod czoło. Następny etap to bardzo delikatny masaż gałek ocznych, po czym palce zsuwają się po nosie i po policzkach.
Chociaż na temat technik masażu Shantala jest kilka publikacji, w których szczegółowo można przeczytać o korzyściach z tego rodzaju dotyku, nie można się go nauczyć, studiując jedynie owe publikacje. Ten rodzaj masażu każdy może wykonywać z łatwością po odpowiednim przeszkoleniu, bo jego technika wykonywania jest stosunkowo prosta do nauczenia. Warto skorzystać z porad specjalistów i pod okiem trenera nauczyć się, w jaki sposób zastosować masaż dla swojego dziecka.