Zapalenie ucha u niemowlaka

Zapalenie ucha u niemowlaka najczęściej objawia się wysoką gorączką i bólem. Na ostre zapalenie ucha środkowego choruje większość dzieci do drugiego roku życia, najczęściej pomiędzy szóstym a osiemnastym miesiącem życia dziecka, zazwyczaj w okresie zimowo-wiosennym. Choroba stanowi zwykle powikłanie po infekcji górnych dróg oddechowych. Sprzyja jej anatomiczna budowa ucha dziecka. U niemowlaków i małych dzieci trąbka słuchowa – przestrzeń łącząca ucho z nosem i gardłem – jest szeroka, krótka i niemal pozioma. Każdy katar lub zapalenie gardła może więc szybko objąć również uszy. Maluszek większość czasu spędza w pozycji leżącej, dlatego wydzielina z nosa czy z gardła łatwo spływa do kanału słuchowego.

1. Infekcje uszu u niemowląt

Zapalenie uszu u niemowląt najczęściej wywołują bakterie, z tego powodu leczenie sprowadza się zwykle do podawania dziecku antybiotyku. W przypadku podejrzenia choroby należy szybko skonsultować się z laryngologiem. Lekarz zbada uszy dziecka za pomocą specjalnego urządzenia: otoskopu lub wideootoskopu.

Najczęściej spotykanym rodzajem infekcji uszu u małych dzieci jest zapalenie ucha środkowego. Czasami zdarza się zapalenie ucha zewnętrznego, które jest bolesne dla dziecka, ale z reguły nie daje powikłań.

Zobacz film: "Stosowanie antybiotyków u dzieci"

Stan zapalny obejmuje kanał słuchowy wiodący od ucha zewnętrznego do błony bębenkowej. Do zapalenia ucha zewnętrznego dochodzi najczęściej po kąpieli w basenie, w którym woda nie jest wystarczająco chlorowana lub ma złe pH. Rozwojowi stanu zapalnego sprzyja również niedostateczne wysuszenie uszu po wyjściu z wody, a także nieprawidłowe ich czyszczenie (zbyt płytkie lub nazbyt głębokie). Oprócz bólu u dziecka pojawia się gorączka, dlatego choroba wymaga natychmiastowego leczenia. Z dzieckiem trzeba koniecznie zgłosić się do lekarza.

2. Objawy zapalenia ucha u niemowląt

• Gorączka – pojawia się nagle i często jest od razu wysoka: może sięgać nawet 40ºC. Należy ją zbijać za pomocą syropu albo czopka z paracetamolem lub ibuprofenem. Czasami zapalenie ucha może przebiegać bez gorączki.
• Ból ucha – małe dziecko często nie umie powiedzieć co go boli, ale jest apatyczne, marudne i ciągle płacze. Czasami niemowlę może pociągać ucho rączką, łapać się za nie lub pocierać jedną stroną główki o poduszkę. Starsze niemowlęta umieją powiedzieć, że boli je ucho. W początkowej fazie choroby dziecko może się skarżyć na zatkanie ucha, szumy lub na problemy ze słyszeniem.
• Rozdrażnienie – niemowlę może źle spać w nocy, być płaczliwe i nie mieć apetytu. Dziecko odmawia ssania piersi, bo ruch szczęk uruchamia mięśnie, które naciskają na bolące ucho. Jeśli do apatii dołącza gorączka, można podejrzewać zapalenie ucha środkowego.
• Problemy z brzuszkiem – u niemowląt przy zapaleniu ucha często pojawia się biegunka, ból brzucha, a nawet wymioty. Malucszek może mieć obolały brzuch i wierzgać nóżkami podczas leżenia. Takie objawy są mylące i mogą sugerować problemy z przewodem pokarmowym.
• Ropny wyciek – z ucha dziecka sączy się wydzielina, co oznacza, że ból stopniowo ustępuje. Jej wydobywanie się świadczy o przerwaniu błony bębenkowej. Zbierający się w uchu płyn uwypukla obrzękniętą błonę, która oddziela ucho środkowe od zewnętrznego, i może spowodować jej perforację. Błona bębenkowa po pewnym czasie sama się zrasta. Nie zawsze jednak dochodzi do jej pęknięcia.
• Niedosłuch – pojawia się zawsze przy ostrym zapaleniu ucha środkowego i stanowi główny objaw wysiękowego zapalenia ucha środkowego. Jeśli dziecko choruje na wysiękowe zapalenie ucha środkowego, nie ma gorączki. W jamie bębenkowej gromadzi się śluzowa wydzielina, co upośledza słuch. Po zniknięciu płynu słuch wraca jednak do normy. Maluch może nie reagować na wołanie tym samym co zwykle głosem, sam mówi głośniej lub podwyższa poziom głośności w telewizorze.

Najczęstsze przyczyny wysiękowego zapalenia ucha to przerost migdałka gardłowego, niedoleczone ostre zapalenie ucha środkowego, alergiczny nieżyt nosa. Choroba często ustępuje samoistnie. Czasami konieczne jest podanie leków rozrzedzających wydzielinę. Jeśli leczenie nie pomaga, wykonuje się drenaż jamy bębenkowej, który polega na nacięciu błony i założeniu w narkozie drenów wentylacyjnych. Dreny wypadają same po kilku miesiącach. Jednocześnie z drenażem często usuwa się przerośnięty migdałek gardłowy, tzw. trzeci migdał.

3. Ochrona chorych uszu dziecka

Podczas kąpieli należy zabezpieczać uszy dziecka gazikami nasączonymi oliwką w taki sposób, by nie dostała się do nich woda. Jeśli jest wietrznie lub chłodno, wychodząc na spacer po chorobie, maluszkowi trzeba wkładać czapeczkę. Nie warto jednak przegrzewać dziecka, w domu powinno ono chodzić ubrane raczej lekko. Ważne jest regularne wietrzenie pomieszczeń, w których przebywa. Nie należy mu robić na uszy kompresów z kamforą, ponieważ pod wpływem ciepła w uchu tworzy się więcej ropy. By złagodzić ból ucha, warto podawać lek przeciwbólowy w syropie albo w czopku.