Wskazania do cesarskiego cięcia: położnicze, pozapołożnicze

Wskazania do cesarskiego cięcia obejmują, m.in. nieprawidłowe ułożenie płodu czy choroby matki, które poród naturalny mógłby pogłębić. Cesarskie cięcie wśród kobiet rodzących cieszy się dużą popularnością, jednak większość lekarzy odradza je, jeśli nie ma ku niemu wskazań. Niekiedy cesarka stanowi jednak jedyne wyjście, które może uratować życie zarówno matki, jak i dziecka. Jakie są wskazania do cc (cesarskiego cięcia)? Jakie mogą wystąpić powikłania po cesarskim cięciu? Cesarskie cięcie - ile dni w szpitalu?

1. Na czym polega cesarskie cięcie?

Cesarskie cięcie (łac. sectio caesarea), potocznie zwane „cesarką” lub"cc", to zabieg chirurgiczny, który polega na rozcięciu powłok brzusznych i macicy w celu wyjęcia dziecka z łona matki. Dawniej cięcie cesarskie wykonywano pionowo, obecnie coraz częściej linia cięcia przebiega poziomo na granicy trzonu i szyjki macicy. Zabieg wykonuje się zazwyczaj, gdy poród siłami natury jest niemożliwy.

Jeśli cesarskie cięcie jest planowane, przeprowadza się je w znieczuleniu zewnątrzoponowym lub znieczuleniu podpajęczynówkowym.

Zobacz film: "Kiedy duża wada wzroku jest wskazaniem do cesarskiego cięcia?"

Gdy zabieg wykonuje się w trybie ostrym, nieplanowanym, najczęściej pacjentce podaje się znieczulenie ogólne, pod narkozą. Niektóre kobiety rodzące poddają się cesarskiemu cięciu tylko raz w życiu, np. jeśli dziecko jest ułożone poprzecznie. Inne muszą się liczyć z tym, że każdy poród będzie musiał się zakończyć cesarskim cięciem.

Warto mieć na uwadze, że blizna powstająca w wyniku operacji położniczo-ginekologicznej wymaga szczególnej troski. Podczas cięcia cesarskiego przecięta zostaje skóra, tkanka podskórna, powięź i macica na długości 10-15 cm. Mięśnie brzucha zaś są rozsuwane z częściowym przerwaniem tkanek znajdujących się między nimi, dlatego łatwo wyobrazić sobie, że blizna, którą widzimy na skórze, to nie wszystko.

Możemy wyróżnić trzy etapy gojenia się rany po cesarce:

• faza wysiękowa - powstaje miejscowa reakcja zapalna, która trwa zwykle od 4 do 7 dni; pojawia się zaczerwienienie, wysięk, obrzęk i ból; po około tygodniu reakcja zapalna stopniowo ustaje, a makrofagi sukcesywnie eliminują z rany wszystkie drobnoustroje;
• faza poliferacji - tzw. właściwa faza gojenia, która trwa od 3 do 6 tygodni; w tym czasie uaktywniają się fibroblasty, czyli komórki występujące w skórze właściwej, odpowiedzialne za produkcję kolagenu, niezbędnego do regeneracji i budowy tkanki łącznej; rana na tym etapie obkurcza się, a w jej miejscu powstaje ziarnina, która "zamyka" uszkodzoną skórę;
• faza przebudowy (bliznowacenie) - ostatni etap gojenia się rany po cc, może trwać kilka lat; blizna stopniowo blednie, staje się bardziej płaska i odporna na wszelkie urazy mechaniczne.

2. Jak przygotować się do cesarki?

Jak przygotować się do cesarskiego cięcia? Jeśli mamy zaplanowaną cesarkę, zwykle należy zgłosić się do szpitala dzień przed planowanym zabiegiem.

Ciężarna powinna mieć ze sobą dowód tożsamości, wyniki badania grupy krwi, kartę ciąży, ubrania i rzeczy osobiste dla siebie oraz wyprawkę dla dziecka. Jeśli kobieta przyjmuje na stałe leki, także powinna je ze sobą zabrać. W szpitalu przeprowadzane są badania położnicze oraz USG.

Jak przygotować się do CC?

• ciężarna powinna przed zabiegiem ogolić podbrzusze;
• powinna być na czczo (zwykle nie można jeść ani pić na 6 godzin przez planowanym zabiegiem).

Przed cesarskim cięciem ciężarna musi wyrazić świadomą zgodę na piśmie na zabieg. Profilaktycznie podawany jest jej również antybiotyk.

3. Wskazania nagłe do cięcia cesarskiego

Jakie są nagłe wskazania do "cesarki"? Kiedy cesarka jest konieczna?

Nagłe cesarskie cięcie - wskazania:

• zagrażająca zamartwica płodu - nieprawidłowy zapis KTG;
• brak postępu porodu w I okresie;
• brak postępu porodu w II okresie;
• podejrzenie przedwczesnego oddzielenia się łożyska lub pęknięcia ściany macicy;
• nieprawidłowe wstawianie się główki płodu;
• ciężki stan przedrzucawkowy;
• podejrzenie infekcji biochemicznych.

4. Wskazania położnicze do cięcia cesarskiego

Według rekomendacji Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego wskazania położnicze do zabiegu cesarskiego cięcia są następujące:

4.1. Wskazania położnicze planowe

W prawidłowo przebiegającej fizjologicznej ciąży, poród drogami i siłami natury jest porodem z wyboru. Mogą się zdarzyć jednak sytuacje, w których konieczny jest planowy poród poprzez cesarskie cięcie.

Planowe (elektywne) cięcie cesarskie wykonywane jest zawsze w przypadku:

• kobiet po dwóch i więcej cięciach cesarskich;
• ciąż bliźniaczych jednoowodniowych;
• położenia miednicowego dziecka w pierwszej ciąży;
• położenie poprzecznego dziecka;
• niegłówkowego położenia pierwszego płodu w ciążach bliźniaczych;
• kobiet ciężarnych cierpiących na zespół Marfana;
• ciężarnych z zaawansowaną niewydolnością krążenia (III i IV stopień w skali NYHA);
• gdy szacowana masa płodu wynosi 4500 g i więcej (lub 4250 g i więcej u ciężarnych z cukrzycą).

4.2. Wskazania położnicze względne

Wśród względnych wskazań położniczych wymienić możemy:

• ciąże bliźniacze, mnogie;
• wady macicy;
• nowotwór szyjki macicy;
• mięśniaki macicy;
• stan po operacjach pochwy i macicy;
• choroby przenoszone drogą płciową (HIV, HBV, HCV);
• stan po cesarskim cięciu;
• poród przedwczesny z ryzykiem uszkodzenia płodu;
• stan po leczeniu niepłodności;
• obciążony wywiad położniczy.

5. Wskazania pozapołożnicze do cięcia cesarskiego

Wskazania pozapołożnicze do wykonania cesarskiego cięcia, to:

• choroby sercowo-naczyniowe matki powodujące niewydolność krążenia;
• choroby płuc matki przebiegające z ograniczeniem pojemności życiowej;
• poważna wada wzroku matki i zagrożenie odwarstwieniem się siatkówki oka;
• zaawansowane retinopatie, czyli zmiany chorobowe siatkówki oka;
• patologie kręgosłupa uniemożliwiające poród naturalny;
• niewyrównana cukrzyca matki;
• konflikt serologiczny;
• wskazania neurologiczne;
• wskazania psychiatryczne, m.in. tokofobia – lęk przed ciążą i porodem;
• aktywna opryszczka narządów płciowych.

Coraz częściej kobiety pragną urodzić przez cesarskie cięcie, bojąc się bólu i nieprzewidzianych komplikacji podczas porodu. Aby uniknąć bólu porodowego, nie trzeba od razu decydować się na cesarskie cięcie.

Można wybrać znieczulenie zewnątrzoponowe, dzięki któremu nie czuje się silnych skurczów macicy. Tylko w razie wystąpienia komplikacji – których ryzyko jest niewielkie – lekarze podejmują błyskawiczną decyzję o cięciu.

Ile w szpitalu po cesarce? Średnio pobyt w szpitalu zajmuje 4-5 dni. Po powrocie do domu należy o siebie zadbać oraz odpowiednio pielęgnować ranę po CC.

6. Powikłania po cesarce

Komplikacje po cc? Choć procedury obowiązujące w czasie cesarskiego cięcia są bardziej rygorystyczne, niż w czasie porodu siłami natury, cesarka może wiązać się z pewnymi powikłaniami. Najczęstsze powikłania po cc to:

• większe ryzyko wystąpienia alergii, astmy i cukrzycy u dziecka;
• ból po operacji, możliwe uszkodzenia organów wewnętrznych (np. jelit, pęcherza moczowego);
• wspomniana wyżej rana po cesarce.

Po cesarskim cięciu kobieta musi przejść kilkudniową hospitalizację, a powrót do formy sprzed ciąży i porodu może niekiedy zająć nawet kilka miesięcy. Warto pamiętać jednak, że powikłania po cięciu cesarskim nie występują u każdej kobiety.